Rapport Studietur til New York. 8 januar -15 januar 2011

Transkript

1 Rapport Studietur til New York 8 januar -15 januar 2011 Diana Bergeland Anita Kehr Stord Kommune 1

2 Januar 2011 reiste me på studietur til New York City. Turen var arrangert av Johannes Rokus Loopik frå Nederland, som mellom anna driv med opplærings ekspedisjonar. Turen var godt planlagd, med hyppig kontakt per e- mail, og kor programmet var lagt ut i god tid på førehand. Det var og høve til å komme med særskilt ynskjer i høve programplanlegginga på førehand. Stord kommune og Stord DPS, samt Høgskulen Stord Haugesund har tidlegare vore på studieturar i Amsterdam i regi av Loopik. Ein slik studietur førte til at me vart særskilt interessert i Pathways to Housing. Eit konsept som Nederland har adoptert frå USA til Europa. Interessa kjem av at me arbeidar med bustad sosialt arbeid på Stord. Pathways to Housing er designa som ein slags total modell kor bustad, økonomi, helsehjelp, recovery og meistring m.m. er ein pakke. Dette appellerte til oss sosialarbeidarar og hjelparar som er opptatt av samhandling og saumlause tenester i høve til kva som er det beste for brukaren. Forventningane var store til kva som kunne møte oss i høve kulturforskjellar og problematikk. Me var fire frå Noreg som deltok på studieturen og åtte ifrå Nederland. Me vart svært positivt overraska i høve kor bra det sosiale arbeidet er organisert i høve det å gi bustad, helsehjelp, og moglegheiter til menneskjer med psykiske lidingar og /eller rusvanskar. Vidare var det imponerande å sjå kor mange variasjonar av tilbod som eksisterte til denne målgruppa, og korleis dei arbeidar med brukarmedverknad og empowerment. Me ser og at det store talet på heimlause med psykiske lidingar og/eller rusvanskar har tvunge fram ei løysingsorientering i høve desse utfordringane. Me hadde og mange gode refleksjonar ilag med våre kollegaer frå Nederland, kor kulturforskjellar, ulike system, ulik filosofi og politikk kan påverke korleis ein yt hjelp og kva menneskjer med psykisk liding og/eller rusvanskar får hjelp til, og kva som er god hjelp. I tilnærminga og haldningar til menneskjer i vanskelege livssituasjonar var empowerment tanken gjennomgåande. Dette vart gjenspegla i dei ulike programma me vitja. Me tenker at dette seier og noko om ein kultur der individet står svært sterkt. Likevel var det ikkje noko overrasking å oppdage at me menneskjer er dei same; anten me bur på Manhattan, Amsterdam eller Stord; me har dei same utfordringane, bekymringane, og behov for å blir verdsette. Dersom det er spørsmål i høve til rapporten, ta gjerne kontakt med Diana Bergeland eller Anita Kehr. Dersom lesarar av rapporten skulle ha ynskje om studiereise anten til Amsterdam eller New York City, ynskjer me å anbefale kontakt: Johannes Rokus Loopik: johannesrokusloopik@me.com 2

3 Hans Pijp (Psykiater, Nederland) Gunnar Sveri (Sosionom, Husbanken, Noreg), Rokus Loopik (Reiseleiar, Nederland), Lars Marius Ulfrstad (Sosiolog, Husbanken, Noreg) og Diana Bergeland (Sosionom, Noreg). Fagleg diskusjon og refleksjon. Diana Bergeland (Sosionom, Noreg), Gunnar Sveri (Sosionom, Husbanken, Noreg), Anita Kehr (Psykisk helsearbeidar, Noreg), Lars Marius Ulfrstad (Sosiolog, Husbanken, Noreg) og Hans Pijp (Psykiater, Nederland). Time Square. På veg til neste program. 3

4 DHS Departement of Homeless Services DHS er eit departement som arbeidar med bustadlaushetsproblematikk. DHS sitt mål er å overvinne heimlaushet i New York City. Dei skal syte for kortidsopphald, samt akutt plasseringar på hospits. Dei arbeider og med re-housing, å flytte folk tilbake til der dei kom frå der det er mogleg. Desse måla blir oppnådd i samarbeid med tenestemottakarane, offentlige organisasjonar, private og frivillige organisasjonar. DHS bevilgar pengar til ulike tenesteaktørar. DHS er den største organisasjonen av sitt slag, med 2000 tilsette. Dei har som mål å redusera antal heimlause som bur på gata og hjelpe til med overgangen frå Shelter til permanent bustad. DHS hevdar at hus er ein grunnleggande rettighet. Det finnes mange program /organisasjonar i NYC, kor DHS skriv kontraktar/ bevilgar pengar til mellom anna: Lenox Hill (Woman shelter) Outreach (oppsøkande arbeid) The Bridge Homeless Outreach Population Estimate (HOPE). DHS oppdaterar statistikken på bustadplasseringar kvar dag. Statistikk per viser at: 4

5 37000 personar er i Shelter (gjennomsnitts butid er 9 månader), delt inn i to system: - Familiar med born ca 8000 stk - Einslige utan born i eigen bustad 500 personar i Safe Haven 300 i stabilization beds (kan for eksempel vera ei seng på ein motel, utan tilsyn. oppretta for å nå dei som ikkje kjem til vanlege Shelters). Gjennomsnittsalderen til dei heimlause på gata i NYC er år. Det bur, i følgje DHS, ingen born på gata i NYC. Tilsette ved DHS fortel at ei hovudutfordring er mangel på permanente bustader, og bustader med oppfølging. Alternativet er midlertidige bustader (Shelter), men ved å tilby mennesker hus/rom, tryggleik og ein dusj kan ein starte arbeidet med andre forhold (permanent bustad, behandling mm). DHS seier at det er ei utfordring i høve til papirlause innvandrarar. For å få bustad i NYC må ein ha ID og ei inntekt. Då Borgarmeister Bloomberg blei gjennvalgt i 2009 sette han fokus på heimlaus problematikken, og særleg familiar. Han reorganiserte systemet for bustadlause problematikken, og kutta ned antal hovudteneste -leverandørar. Målet var å redusera antal bustadlause på gata med 2/3 i løpet av 5 år. DHS informerte om at talet var auka litt i 2010, men årets Hope teljing vil vise om målet vert oppnådd. Aktørane som mottar midlar frå DHS må no vise til tal på kva dei har oppnådd i høve til å redusere antal heimlause, kor mange bustad-plasseringar dei har gjort osv. Desse nye kontraktane kallar dei perfomance based contacts. 5

6 HOPE 2011 Årleg kartlegging / teljing av bustadlause i NYC. Måndag 31. januar utfører DHS HOPE. Til dette stiler tusenvis av frivillige opp for å gjennomsøke parkar, subways og andre offentlege plassar for å telje antal bustadlause på gata. Tanken er at ein skal ut den kaldaste dagen i året for å sjå kven som verkeleg er street homeless. Dette arbeidet bidreg til at Outreach teama kan hjelpa heimlause som bur på gata til å få eit betre liv systemet I New York city har dei oppretta eit nytt nød nummer, systemet. Dersom ein ser heimlause på gata som ein er bekymra for, kan ein ringe dette telefonnummeret. Der kan og familiar ta kontakt. Dei som tek imot denne samtalen skal i løpet av 2 timar syte for at Outreach - teama oppsøker den personen innringar er bekymra for. Ein kan og ringe sjølv dersom ein bur på gata og treng hjelp. Det er god informasjon om dette systemet. Code blue/code red Dette er eit kodesystem som vert nytta for å berge liv. Det gjeld for alkoholikarar som bur på gata. Erfaringar viser at alkoholikarane er dei som ikkje overlever på gata når det vert store temperatur endringar. For eksempel dersom temperaturen synk under 0 grader celsius vert kode blå utløyst. Vidare gjeld kode rød på sommartid ved særs høge temperaturar. Outreach teamet skal då fysisk ut for å hente personar inn på Shelters eller Drop-in senter. Dersom ein ikkje lykkast i å få personen med seg vert politiet tilkalla. Sertifiserte sosionomar har då myndigheit til å pålegge politiet (HOU- Homeless Outreach Unit i NYPD. 9.58) til å få personen framstilt for ein psykiatrisk evaluering. Kendras law I 1999 døde Kendra Webdale etter å ha blitt dytta framføre eit tog, av ein person med ubehandla psykisk liding. Dette medførte til at lovverket innan psykisk helsevern i USA vart endra. Loven som kom heiter Kendras law og er heimla i 9.60 i Mental Hygiene Law (MHL). Loven skal syte for at personar med psykisk liding, som kan vere til fare for seg sjølve og samfunnet, blir dømt i retten til å motta behandling. Ein utarbeida behandlingsplan vert sendt til kommunen som må innfri desse krave til behandling. 6

7 The Andrews House Safe haven and shelter i Soho. It s all about clients finding success, not about you being successful helping! Shelter: Er eit lavterskel mellombels butilbod. Shelters kan samanliknast med norske hospits. Det er ikkje krav til å vere rusfri eller kontakt med hjelpeapparatet elles. Målet er at bebuarane skal vidare til varig butilbod innan 9 månadar. Personalet og bebuar byrjar arbeidet med eit varig butilbod straks dei kjem inn. Dette Shelteret har 38 sengeplassar. Shelteret har og eigne sikkerhetsvakter 24 i døgnet. Desse tek seg primært av brann og tryggleik. Safe Haven: Fungerer som eit bu og omsorgssenter (tilknytta tenester). Målet er å forberede personar til å sjølv kunne handtere eit permanent buforhold. Bebuarane får tilbod om butrening og sosial trening. Dette safe haven har 80 sengeplassar for menn, delt inn i eigne rom, men med felles bad og kjøkken. Kvar bebuar har eigen nøkkel til sitt rom. Romma er utstyrt med sengetøy, handklede og sepe. Safe Haven har fleksible reglar, dei kallar det ikkje ein gong reglar men retningslinjer for bebuarane, og ansvar for dei tilsette. Det er ingen krav i høve utflyttingstid. DHS sitt Outreach team henviser klientar til Safe Haven. I denne henvisninga ligg det og ved ei psykiatrisk evaluering. Safe haven har og eigne psykiatrarar som følg opp klientane 7

8 vidare. Når bebuar har fått permanent bustad overtar Outreach teamet som gir oppfølging i ca 5 år. BRC Shelter We are not here to change your bed, we are here to change your life! Målgruppa er kronisk heimlause. I gjennomsnitt har klientane budd 7,5 år på gata, nokre har budd så lenge som 20 år på gata. Det er ingen krav i høve til rusfrihet, men det er ikkje lov å bruke rusmidlar i Shelteret. Dei still ikkje krav til kva tid ein kan komme og gå. 8

9 ICL Institute for Community Living ICL starta I 1986 med å tilby svingdørpasientar og/eller bustadlause på gata bustader med oppfølging, behandling og ADL trening. I dag har ICL utvikla seg til å bli ein lokal, regional og nasjonal leiande organisasjon innan samfunnsarbeid. Målgruppa er personar med mellom anna psykiske lidingar og rus. ICL var blant USA første til å utvikle integrert behandling for personar med psykiske lidingar og avhengighets- problematikk. Årleg bistår ICL 8000 personar, både enkeltindivid og familiar. Frå er ca 2000 menn og kvinner overført frå mellombels bustader til permanente bustader med oppfølging. Vidare får dei 2400 henvendingar årleg i høve til personar med alvorleg psykiske lidingar som er bustadlause, utskriven frå fengsel, sjukehus eller andre institusjonar. ICL tilbyr hjelp i høve: Psykisk helse Somatisk helse Familiar med born Bustad Utviklingshemma Bustadlause på gata Mica supported housing Mica er finansiert av DHS og departementet for psykisk helse. Dei har 21 sengeplassar. Dei arbeidar i ein 3 skift ordning med stk personale kor dei har 24 timars tilsyn med bebuarane. Behandlingstida / butida er månader. Målgruppa er personar med psykisk liding og/eller rusvanskar. Henvising kjem frå Shelters, sjukehus, direkte frå gata, pårørande osv. Tillary street women`s shelter Dette shelteret tilbyr 200 senger i sovesal. Det bur 9 kvinner i kvar sal. Shelteret er stengt på dagtid (mellom og 17.00). Målgruppa er kvinner med dobbeltdiagnose. Dei tilbyr: midlertidig bustad, saksbehandling og bistår med skaffe permanent bustad. Dette shelteret har to klinikkar på huset; ein medisinsk og ein psykiatrisk. 9

10 The Borden Avenue Veterans Residence Midlertidig bustad for veteraner, finansiert av DHS. Veteranane er primært fra Irak, Afganistan og Vietnam. Dei tilbyr 243 senger, kor dei husar 216 menn og 27 kvinner. Bebuarane er i alderen år. ICL seier at 8% av bebuarane kjem tilbake, medan 92% blir overført til permanent bustad. ICL har hatt tre eigne ACT team (Assertive Community Treatment): Alle brukarane har ein alvorleg psykiatrisk diagnose Mange har og ein ruskarriere Innlagt på sjukehus minst 4 gonger ACT tilbyr: Heimebesøk gjennomsnittleg 2 gonger per veke Mål: redusera antal re-innleggelsar og redusere kostnader Brukarar som mottek tenester frå ACT, kan ikkje motta hjelp frå andre tenesteytarar, tenesten frå ACT er ikkje tidsavgrensa. ICL Learning institute Dette er eit internt opplæringssenter for dei tilsette i ICL. Dei tilbyr veiledning, opplæring og konferansar basert på evidensbasert forsking og det nyaste innan feltet. Dette for å kunne brukarane det aller beste. Vidare har dei utvikla ein klinisk verktøy boks på data, som er eit hjelpemiddel for saksbehandlarar, og andre tilsette. Verktøyboksen mellom anna eit kartotek med oversikt over diagnosar, symptom, medisin/behandling og metodar. Det at ICL har eit eige opplæringssenter skil dei frå andre aktørar på marknaden. 10

11 Renewal Housing program - Bronx Jim Mutton Director of residential Services Prosjekt Renewal vart oppretta I Renewal har som mål å få slutt på bustadlaushet i New York city. I arbeidet deira står Empowerment sentralt. Dei tilbyr bustadar, helsehjelp, og behandling for rus og psykiske lidingar. I tilegg tilbyr dei arbeidstrening og praksis. Dei hevdar at 2/3 av dei heimlause slit med psykiske lidingar og/eller rusavhengighet. Mange av desse mottar fragmentert behandling eller ingen behandling i det heile. Som eit resultat av dette vert det hyppige re-innleggelsar, fengselsopphald, inn og ut av Shelter og ut på gata igjen. Prosjekt Renewal sitt program er designa for å bryte denne sirkelen og for å møte dei unike og samansette behova til dei kronisk heimlause. Renewal tilbyr ei rekke tenester som er samlokalisert. På denne måten vil dei hindre fragmentering, og kan ta tak i alle sider knytt til bustadlausproblematikk. Leona Blanc House Jim Mutton tok oss med til Leona Blace House som vart opna i Leona Blanc House har 53 studio-leilighetar, med oppfølging kor dei har fokus på butrening. Leilighetane hadde høg standard med flislagt bad og eikekjøken. Dei la og vekt på branntryggleik. Leilighetskomplekset hadde resepsjonsvakt og vaktmeister. Målgruppa er personar med psykiske lidingar. Leona Blanc er eit mellombels butilbod. Me var vidare på heimebesøk hjå dei som var komme eit steg vidare. Desse personane meistra butilhøvet sitt godt, men har framleis kontakt med personalet som kjem på heimebesøk. Dette var personar som har budd på gata i mange år. 11

12 Howie The Harp Howard Geld budde på gata store delar av sitt liv med sin psykiske liding. Han tente til livets opphald ved å spele munnspel, og vart difor kalla Howie the Harp. Han hadde stor verknad på alle han møtte, og på vegne av tusenvis av amerikanarar som sjølv har erfaringar med psykiske lidingar og det fragmenterte systemet. Han var med på å starte The Mental Patients Liberation Alliance in 1971, i tillegg oppretta han The Oakland Independence Support Center i Oakland California. I 1993 byrja han å jobbe på Community Access, ein organisasjon som mellom anna arbeidar med brukarrettighetar. Howies arbeid medførte til at Community Acceess endra prosedyrane. Som eit resultat av dette arbeidet har Community Access no 50% tilsette med psykisk liding. Howie døyde i 1995, og fekk diverre ikkje oppleve at Howie the Harp senteret vart opna. Dette senteret vart grunnlagt etter hans visjonar. I dag er Dwayne Mayes Direktør for Howie The Harp, som er eit senter for utdanning av personar med brukarerfaring. Howie The Harp er og ein brukarstyrt organisasjon, der 90% av dei tilsette har erfaringar med psykiske lidingar. Målet er å snu svakheit til styrke ved å bruke eigne erfaringar til å hjelpe andre med psykiske lidingar. You re not getting paid in money, you re getting paid in knowledge Howie The Harp tilbyr utdanning og arbeidstrening. Arbeidstreninga går over 6 månadar, og er den største og mest innhaldsrike arbeidstreninga i USA. Dei 6 fyrste månadane med arbeidstrening føregår på senteret, der dei bl.a. arbeidar i grupper, avklarar kor ein er i høve 12

13 til egen betringsprosess og andre relevante tema. Deretter er det 3 månader med praksis. Praksistida kan og vere lenger, då det vert gjort ei individuell vurdering i høve til kva tid ein er klar. Personalet fortel oss at innan 36 månader er 89% av lærlingane i jobb. Peers are the evidence that recovery is possible Dette senteret tilbyr og sjølvhjelpsgrupper og fungerar som eit dropp in senter. I høve til bedringsprossesen til den enkelte, jobbar dei etter følgjande firestegs modell: 1. Håp 2. Aksept 3. Empowerment 4. Meiningsfullhet Howie The Harp driv og med informasjon/ presentasjon i høve det å tilsette Peers (folk med brukarerfaring). I løpet av dei siste 10 åre har holdningar til tilsetjing av Peers forandra seg i USA. I dag ynskjer mange å tilsette folk med brukarerfaring, og no har dei fleire jobbtilbod enn dei har lærlingar. Personleg opplevde me at det var meir ein regel enn eit unntak at det var ein Peers i dei ulike teama me vitje i New York City. Not a break-down, but a break-through Dei tilsette ved Howie The Harp var opptatt av holdningar og språk. Dei seier at kvifor skal ein bruker termar som samanbrot når ein og kan kalle det eit mogleg gjennombrot?. 13

14 Colombia University Dan B. Herman tok imot oss ved Colombia University, han er mellom anna professor i psykiatri og forskar ved Colombia Universitet. Han er og forskingsleiar innan sosialt arbeid på departementsnivå. Han har bla forska på CTI. Critical Time Intervention (CTI) CTI er ein tidsavgrensa metode designa for hindre bustadlaushet. Målgruppa er personar med alvorlege mentale lidingar i overfangsfasar ved utskriving frå sjukehus, Shelter, fengsel og andre institusjonar. Overgangane er periodar der folk har vanskar med å re - etablere seg sjølve i tilfredstillande butilhøve. CTI fokuserar på kritiske overgangar mellom individ, sjukdom og system. Desse overgangsfasane vert sett på som særlig viktige, då intervensjon i denne fasen vil vere spesielt effektiv. CTI er inndelt i tre fasar: 1. Overgang: Denne fyrste fasen er den mest intense der ein implementerar overgangsplanar samtidig som ein gir støttesamtalar. For eksempel ved utskriving frå sjukehus eller fengsel. I denne fasen arbeidar ein med nettverksbygging (familie, idrettslag, ulike aktuelle aktørar i hjelpeapparatet). 2. Utprøving: I denne fasen fylgjer ein klienten, sjekkar ut problemløysingsevner og nettverkets kapasitet. Hjelp blir gitt og justert etter den enkeltes behov. Ein byrjar gradvis å fase seg ut. 14

15 3. Utfasing: I denne fasen har ein konsultasjonar, men det vert ytt mindre direkte hjelp. Her skal ein sikra at det nødvendige hjelpeapparatet/ nettverket har ein langtidsplan med brukar. Dette er ein avslutningsfase som vert formalisert. Desse punkta skal prioriterast i denne fasen: 1. Psykiatrisk behandling og medisinering 2. Økonomisk hjelp 3. Bustad med/utan oppfylging 4. Rusmeistring 5. Familie psykoedukasjon The Bronx Works The Living Room / Safe Haven The Living Room er eit 24 timars drop-in senter i Bronx for vaksne som bur på gata. Klientane får høve til å kvile seg, dusje, bruke vaskemaskinar, få eit varmt måltid mat, og annan viktig hjelp. Living Rom har ikkje senger, men 75 stolar kor klientane kan komme for å sove om dagen/natta. Etter 2-3 dagar får dei tilbod om ei seng for nokre dagar. I tilegg til Drop- in senter har dei eit Safe haven, som er eit midlertidig Shelter med 50 senger/små rom. The Living Room / Safe Haven tilbyr: Hjelp i høve framskaffing av varig bustad med oppfylging Medisinsk og psykiatrisk hjelp Kosthaldsveiledning Medisinsk tilsyn Rus - rådgiving Henvising til behandling 15

16 Bronx Works Homeless Outreach team (HOT) HOT er eit ambulerande team som jobbar med heimlause på gata. Dei arbeidar 24 timar i døgnet, 365 dagar i året. Dei hjelper heimlause på gata med tilfredstillande hjelp og med å flytte til trygge tilhøve. Dei hjelper og med flytting til permanent eller langstids overgangsbustad (t.d. Safe haven). HOT tilbyr: Permanent bustad Henvising til behandling og akutt Shelters Rådgiving Økonomisk rådgiving Tidleg intervensjon (Certified crisis intervention program) Medisinsk og psykiatrisk hjelp 16

17 Citiwide Harm Reduction Er eit drop- in senter som tilbyr aktive og tidlegare rusmidelavhengige ein trygg plass der dei får dekka sine basic behov. Senteret er ope 6 dagar i veka og har 200 besøkjande per veke. Mange har, eller i risiko for å få, HIV/Aids, og familiane kan komme til Citiwide, ikkje berre for å få reine sprøyter men og for å få måltid, dusj, klede, ein trygg stad å kvile, støttesamtalar og gruppeterapi/sjølvhjelpsgrupper. Ein får og tilbod om HIV og hepatitt test. Senteret vidareformidlar dersom klientane ynskjer hjelp til bustad og psykisk/somatisk helsehjelp. Senteret tilbaud og gruppeaktivitetar innan foto, litteratur og musikk. Manhattan Outreach Consortium (MOC) I 2005 annonserte Borgarmeisteren i NYC ein plan for å redusera talet på kronisk heimhause på gata med 2/3 deler over 5 år. Som ein respons på dette utvikla Goddard Riverside ilag med andre store teneste ytarar ein modell, The Manhattan Outreach Consortium. Dei vart valgt av bystyre til å yte ambulerande og bustadplasserings tenester til bustadlause på gata. Gjennom ein kontrakt på 4.5 million dollar med NYC Departement of Homeless Services (DHS), er dei hovudansvarlege for all ambulerande og bustadplasseringstenester i NYC. The Manhattan Outreach Consortium leia av Goddard Riverside har plassert 445 heimlause i mellombels eller permanente bustader sidan September Dei har bidrege til ein nedgang på 38% i antal heimlause på gata i Manhattan i Manhattan er delt opp i fem hovudområder med tilsette frå MOC til kvart område. Goddard Riverside Outreach har ansvar for to av hovedområda, fra 110 th street til 59 th street, inkludert Central Park og nedre del av Manhattan nedanfor Houston Street. MOC fokuserar på å flytte folk frå gata og inn i permanent bustad så snart som mogleg. MOC har fokus på viktigheita av å ikkje bare plassere folk i hus, men og å knytte dei opp mot tenester innan sosialt arbeid, medisinsk hjelp, psykiatrisk hjelp og rusmeistring. Dei har og fokus på empowerment og meinar det er den einaste måten å oppnå verkelig endring både hos individ og på systemnivå. MOC arbeidar 24/7, og er delt inn i dagteam og kveldsteam. Dagteamet arbeidar frå kl 08-20, og kveldsteamet arbeidar frå På kvelden har dei 2 team ute på 2 personar kvar. Første prioritet for kveldsteama er å svare på telefonane som kjem inn. Gjennomsnittlig har dei 4-7 telefonar pr. kveld. På grunn av kuldeperioden no i Januar har dei hatt opp til 20 telefonar kvar kveld. Mydighetene påla dei å rykke ut innan 2 timar etter motteken bekymringsmelding, men MOC har sine eigne retningslinjer som seier at innan 1 time skal dei rykke ut dersom nokon ringer og er bekymra for personar som søv på gata.i tillegg til desse telefonane, har teama med seg ei prioriteringsliste over personar dei er bekymra for. Denne lista består vanlegvis av 45 personar. Dei seier sjølv dei kjenner 80% av personane som bur på gata i dei områda MOC har ansvar for. Dei veit kvar desse personane pleier å opphalde seg, og dei køyrer rundt å sjekkar opp desse, og ser til at dei har det bra evt. skaffar dei plass på Shelters. 17

18 Kveldsteama har og ansvar for å skaffe klientar til dagteama som arbeidar med meir permanente bustadløysingar, i tillegg arbeidar dagteama med å få klientar i behandling der det er naudsynt. MOC fortel oss at i fylgje deira estimat, har 80% av personane som bur på gata ei psykisk liding i tillegg til rusproblematikk. You can not go hungry in the city MOC fortel oss at det ikkje skal vera mogleg å gå svolten i NYC. Dei seier det er matutdeling og suppekjøkken på kvart ein gatehjørne. I denne samanheng fortel dei oss at dersom vi ser nokon som sit og tiggar på gata, og ber om pengar til mat, kan vi vere sikker på at det er ikkje mat pengane går til. Patways to Housing First (PHF) Pathways Housing First vart grunnlagt av Sam Tsemberis I Han har utført to studiar som viste at Pathways klientar er meir stabile i sin busituasjon enn klientar i andre program. Studien omfattar personar med ein lang historikk innan heimlaushet og alvorlege psykiske lidingar. Vidare vart det gjort ein ny randomisert studie i Denne viste at Pathways klientane budde 99 dagar mindre på gata enn personane frå kontrollgruppa. Dei brukte 18

19 heller ikkje meir rusmiddel. Vidare fekk Pathways deltakarane bustad raskare, og vart buande i bustaden lengre. Sjølv om den store forskjellen mellom den eksperimentelle gruppa og kontrollgruppa gradvis vart mindre over tid, viste ein studie publisert i 2004 at det var meir sannsynleg at Pathways klientar fekk seg bustad (Sam Tsemberis 2010). Wrap around services Pathwayts to Housing first er ein suksessrik, veldokumentert og systematisk metode som servar heimlause personar med rus og/eller psykiske lidingar. Dei som er i Housing First/ ACT systemet mottek ikkje tenester frå andre. Housing First modellen vart fyrst tatt i bruk av Pathways to Housing. Den unike tilnærmingsmåten til Pathways er å fyrst skaffe bustad, for så å kombinere dette med oppfylging og behandling. Denne måten å gjere det på er særeigen for Pathways ved at dei yt tenester gjennom ein brukarstyrt behandlingsfilosofi, og tilbyr ordinære bustader på den opne marknaden. Dei kallar det difor for Pathways Housing First for å kunne skile seg frå andre som og identifiserar seg med Housing First modellen. PHF bygger på to tiår med klinisk og operasjonalisert erfaring, manualar, høg standard, og forskingsresultat som støttar modellens effektivitet. PHF vart, etter ein brukarundersøking i 2007, lagt inn i det nasjonale registeret for evidensbasert forsking. I dag har PHF spreidd seg til meir enn 100 byar i USA i tilegg til Canada og Europa. PHF er bevist å vera ein effektiv og kostnadsbesparande tilnærming for både kronisk heimlause og dei som bur på Shelters og kjem frå fengsel, sjukehus og andre institusjonar. Housing First er ein av fem hovudstrategiar i myndigheitene sin femårs plan for å ende bustadlaushet. If you want success, get them involved Client choice all the way Ved å tilby ordinære bustader på den opne marknaden vil ein sikre at mennesker med psykiske lidingar vert integrert i nærmiljø, ein er difor opptatt av at ikkje det vert for mange vanskelegstilte i same bygning. I denne modellen får brukarane sjølv bestemme kor dei skal bu, dei får tre val. Vidare får dei bestemme korleis bustaden skal innreiast. Det er alltid fokus på brukarane sine eigne val. Bebuarane får ein startpakke som inneheld seng, kommode, sofa, salongbord, tv, kjøkkenbord/stolar, kjøkken utstyr. Vidare blir bustadane utstyrt med telefon. I Pathways arbeider ein aktivt med huseigar og leigetakar. Ein driv opplæring og relasjonsarbeid begge veiar, og målet er at dersom ein får begge partar involvert vil ein oppnå suksess. Dei er tilgjengeleg på telefon, og innan 20 minuttar skal huseigar få eit svar dersom dei har spørsmål eller bekymringar. Dei har eit eige team av vedlikehaldarar. Dersom noko vert øydelagd ordnar dei det med ein gong. Dei lar ikkje noko forfalle. Pathways seier 19

20 at dette er nøkkelen. Dei seier samstundes at det er viktig å ikkje lova noko ein ikkje kan halda. ACT teamet og bustadkontoret er samlokalisert og jobba svært tett i høve brukarane. Bustadkontoret bestod av bustadkonsulent og vaktmeistertenester. Pathways er unikt av di dei har bustad eining kombinert med ACT program. Bustad eininga i Pathways jobbar aktivt med huseigar og samtidig leigetakar. Oppgåvene er mellom anna: Framskaffing av bustader Kontraktskriving med huseigar Kontakt med huseigar Vedlikehald av bustader Tett samarbeid med ACT teamet (samlokalisert) Pathways har 6 ACT - team som fylgjer opp 64 klientar. Teama består av sosionom, brukarrepresentant (Peers), psykiater, bustadrepresentant, sjukepleiar og økonomiansvarlig. Dei har i tillegg tilgong på IT spesialist og team av vedlikehaldsansvarlege. ACT teamet og bebuar arbeidar saman med etablering/innreiing av bustad. Dei tek seg av det økonomiske og betalar husleiga. Dette skapar ein heilskap kor ein unngår utkastingar. Bebuarane betalar 30% av inntekta si i husleige. Sjølv om ein føretrekk at brukaren sjølv skriv kontrakt med huseigar, vil dei fleste huseigarane føretrekke avtalar gjennom PHF. Dei garanterar for husleiga og depositum. ACT teamet skal jobbe med klientane om mål, draumar, verdiar, medisin og bustadspørsmål. Dei opererar med ei besøkstid på 20 minuttar der dei er svært fokusert og målretta, men likevel fleksibel. ACT teamet er tilgjengeleg 24 timar i døgnet. Dei utvikla tryggleiksplan for brukarane for å minimere risiko ved sjølvmordsfare eller tilbakefall av psykisk liding. ACT skriv klient rapportar som inneheld fylgjande punkt: Mål Observasjon Samtalen Neste besøk 20

21 I følgje Sam Tsemberis (2010) har 85% av dei som vert plassert i bustad etter PHF modellen i USA lykkast i å bli buande i bustad. I følgje Pathways i Amsterdam er suksessraten 95% (Studietur til Amsterdam 2009). I samtalar med aktørar frå dei ulike tenestene i NYC er det fleire enn Pathways som driv etter Housing First modellen. Det finns ulike variantar av Housing First, men dei skal drive etter same prinsipp. Pathways har eit overordna veiledningsansvar for å fylgje opp dei andre tenestene som driv etter denne modellen for å sjå at dei er tru mot modellen. Saumlause tenester som dei kallar wrap around services er ein absolutt nøkkel i Housing First. 21