Følsam tarm. Eli Lillebø Magdy El-Salhy Medisinsk klinikk, Stord Sjukehus

Størrelse: px

Begynne med side:

Download "Følsam tarm. Eli Lillebø Magdy El-Salhy Medisinsk klinikk, Stord Sjukehus"

Philip Hagen
8 år siden
Visninger:

1 Følsam tarm Eli Lillebø Magdy El-Salhy Medisinsk klinikk, Stord Sjukehus

2 Linda er ei 36-årig kvinne, ikke røker, r gift og har 3 barn. Ho arbeider som kontorsjef på p likningskontoret. Ho har i mange år r hatt periodar med diarè vekslande med forstopping. Også buksmerter lokalisert rundt navlen. Har oppsøkt mange legar og blitt undersøkt fleire gonger med gastroskopi og coloskopi. Gjennomgått kolecystoektomi på p svake indikasjon og laparaskopert. Hennar symptom har påverka p drastisk hennar livskvalitet.

Ho har i mange år r hatt periodar med diarè vekslande med forstopping. Også buksmerter lokalisert rundt navlen.

3 Kva kan det vera?

4 Diagnose Klinisk bilde Manny-kriteriene Rom II-kriteriene

5 Klinikisk: Buksmerter

6 Klinisk: Diarè eller forstopping

7 Klinisk: Oppblåst

8 Manningkriteriene 1. Smerte som vert lindra ved tarmtømming mming 2. Avføringsfrekvensen aukar når n r smertene begynner 3. Avføringkonsistensen blir lausare når n smertene begynner 4. Magen er oppblåst 5. Slim i avføring 6. Kjensle av ufullstendig tarmtømming mming 6.

Avføringkonsistensen blir lausare når n smertene begynner 4.

9 For diagnosen IBS vert det,dersom det ikkje er tap av vekt, nedsett allmenntilstand, infeksjonsteikn/ inflammasjon og eller blodige dearè krevt: Rom II-kriteriene: Minst 12 veker, som ikkje treng vera samenhengande dei siste 12 månader, m bukubehag eller buksmerter, som har to av tre kjenneteikn: lettar etter tarmtömming mming og/eller endring i avføringsfrekvens og/eller endring i avføringsform/konsistens

samenhengande dei siste 12 månader, m bukubehag eller buksmerter, som har to av tre kjenneteikn:

10 Prevalens ca 15-25% av befolkingen 2 kvinner: 1 mann

11 Prevalens på p Stord pasienter 3000 pasienter som søker hjelp

12 Utredning: Klinisk undersøkning Blodprøvar Gastroskopi og koloskopi Tynntarmsrøntgen Ultralyd abdomen

13 Patogenes? Etiologi?

14 The neuroendocrine system of the gut

15 Myentric ganglion i tunntarm väggen mellan longitudinella (upp) och cirkulära muskel (ner). Brunt färgat neuron innehåller NO and små prick är nerver innehållande samma ämne. Magdy El-Salhy, Gastroenterologi, IMK

16 Endokrin cell (bruna)i m ukosa av tunntarm en. Sekretoriska granule är baserad åt cell baesn och frisätts till blod kärl i sub-m ukosan. M agdy El-Salhy. G astroenterologi, IM K. S e r o t o n i n c e l l ( b r u n a ) i k r y p t e r a v t j o c k t a r m e n. M a g d y E l - S a l h y. G a s t r o e n t e r o l o g i, IM K.

ukosan. M agdy El-Salhy. G astroenterologi, IM K.

17 Behandling Steg 1 God kontakt Diett Skifte tarmflora Medisinsk behandling mot tarmluft Gå turer eller jogge

18 Behandling Medikamentell: Steg 2 Symtomatisk: Imodium (loperamid), Toilax (bisakodyl), movicol, vatten enema, Laxoberal (natriumbiscosulfat) Serotonin: tryptozol, Tegesrod Motilin agonist: erytromycin Ghrelin?

19 Behandling Steg 3 Hypnotisk behandling Biofeed-back behandling

20 Team arbeid ved poliklinikken 1 lege 3 sjukepleiarar 1 dietist?

21 Legekontakt : diagnostikk, samtale og information : grundig legeundersøkelse, blodprøvar : gjennomgang av diett og dagboka

22 Sjukepleiekontakt : Gått gjennom dagboka. Jamført smerte/ubehag/luftplager med matinntak dagen før. f Diskutert overgang til Speltmjøl. l. Anbefalt blå Idoform som kur. (Tailandtur( i febr.) Ta og med Minifom. Brødoppskrift. Variere kosten for ikkje å bli matlei.

23 Lukkeleg Slutt Etter 5 månader: 3 legebesøk k og 1 sjukepleiebesøk helt frisk.

24 Behandling av følsam f tarm Steg 1 a. diett b. skifte tarmflora c. medisinsk behandling for luftplager

25 Skifte tarmflora: 1gl.Biola eller Cultura dagleg. Idoform 1tbl.dagleg. Rakfisk Surstrømming

26 Medisinsk behandling for tarmluft Minifom kapslar 200mg Minifom liniment 100mg/ml

27 Aktivitet Gå Jogge

28 Diett Meir komplisert og individuelt. 1.prinsipp lågfiberdiett Dei fleste toler: kjøt,, fisk, kylling, smør, olje, speltmjøl, l, gulrot, tomat, eple og pære (skrelt), sitrusfrukt, (mjølk), kaffi,, te, sjokolade, chips, alkohol (mengde?) Toler også litt: andre grønsaker.

29 Diett Toler dårleg: Kveitemjøl, bakevarer med mykje gjær, pasta, løk, l kvitløk, k, paprika, kål, k kålrot, k druer, banan, bønner, b kolsyrehaldig drikke, lett mat (mat( med kunstig søtstoff) s

30 Byte ut kveitemjøl l med spelt Spelt er eit urgamalt kornslag f.kr. Kaukasus f.kr. Moldavia Industriell jordbruksrevulusjon ca.1800 kom kveiten. Spelt er nøysam,, treng ikkje gjødsel, enkelt å dyrke økologisk, men gjer berre 30-50% av kveiteavling. Brukt som lækjande mat i uminnelege tider.

31 Dagbok Skal innehalda daglege føringar av alt ein puttar i munnen gjennom minst 14 dagar. (sporadiske føringar er nyttelaust, bortkasta) Beskriving av smerter: v/mykje smerter skala frå Avf: : kor mange og konsistens

32 Sjukepleiekonsultasjon Samtale om smerter/luftplager Går r gjennom dagbok. Finne samanheng mellom inntak og plager Kalkulert risk Korleis takla problem best råd r d er og likevel leva godt (normalt)

33 Treg mage Gå,, jogge Svisker, fersk mango, annanas (kvite fibrar) v/alvorleg opstipasjon: Toilax 5mg 2-32 tbl kvar 3.dag 3 gonger, Laxoberal 15-20dr. kvar 3.dag 3 gonger, Movical 1 dose kvar 3.dag 3 gonger.

34 Dearè: Prøve feit mat, evt proteinrik mat. Prøve ut eit matslag om gongen. Individuelt kva ein toler.

35 Andre problem: Går r ned i vekt. Tenkje næringsinnhald. Vitaminer. Bake med lite gjær. 2-5g/32 store brød Bake utan gjær Glutenfritt Gluten eit protein. Svært tungt å fordøye. Ost- Kasein eit protein. Svært tungt å fordøye.

36 Andre alvorlege problem. Psykiske plager, depresjon Vanskeleg ofte tøff t heimesituasjon. Alvorlege spiseforstyrrelsar Sosiale vanskar

37 Dokumentasjon Sj.pl.. Skriv notat i vårt v dokumentasjonssystem, for tida Informedix Sender til godkjenning til ansvarleg lege Kopi til fastlege etter godkjenning

38 Refusjon Kode 58.0 m/deare Kode 58.9 u/deare A01 v/hovuddiagnose innan 6 mnd A02 v/hovuddiagnose over 6 mnd Ingen eigendel v/sj.pl.kons

39 Dokumentasjon Kopi arkivert i perm for å lett finne tilbake til pas og ha kontroll over kor mange som er i systemet. Alle tilbakeførest til ansvarleg lege : Magdy El Salhy for å oppsumme og avslutte.

40 Sjukepleie konsultasjonar: Ca 40 pas. 1-4 konsult Alder Mest damer

41 Bakgrunn for interessa: Mange år r arbeidd med mageproblem som ein ikkje har kunna påvisa årsak til eller behandla. Pas. Som var plaga med smerter, oppblåst mage, laus-treg mage osv. Alt normalt, ingen ca., leva med problemet. Kvifor var dette interessant? Enkel behandling, ufarleg, verkar på mange.

Like dokumenter

IBS Kliniske aspekter. Jon Anders Takvam Klinikk medisin, SiV Februar 2008

IBS Kliniske aspekter. Jon Anders Takvam Klinikk medisin, SiV Februar 2008 IBS Kliniske aspekter Jon Anders Takvam Klinikk medisin, SiV Februar 2008 Irritabel tarm. (IBS) Kjennetegnes ved kroniske magesmerter med tilleggssymptom. Uten at det foreligger Patologi i blodprøver.