Årsmelding for Radiologisk avdeling, Haukeland universitetssjukehus 2013.

Transkript

1 Årsmelding for Radiologisk avdeling, Haukeland universitetssjukehus Radiologisk avdeling er ei nøkkelavdeling i Haukeland Universitetssjukehus. Dei fleste pasientar som blir innlagte i somatiske avdelingar, blir undersøkte på Radiologisk avdeling. Avdelinga er ei høgteknologisk eining med komplisert og kostbart utstyr som krev høg kompetanse. Avdelinga er fulldigitalisert og papirfri. All skriftleg kommunikasjon mellom avdelinga og kliniske avdelingar er elektronisk. Beskriving og tolking av undersøkingar krev stor sakkunnskap og ein stor del av verksemda er basert på forsking. Etterspurnaden etter avansert bildediagnostikk er aukande og dei kliniske avdelingar oppfattar avdelinga som ein verdifull støttespiller i klinisk problemløysing. Radiologi blir oftast sett i samanheng med diagnostikk. Dei siste tiåra har Radiologisk avdeling også kunna tilby avansert behandling. Dette gjeld til dømes kateterbasert utviding av blodkar, fjerning av blodpropp, fjerning av abcessar (byllar) etter operasjon og varmebehandling av svulstar. Avdelinga utvidar stadig sitt repertoar på dette området. Denne rapporten er ein overordna rapport for avdelinga. For detaljar vises til rapport frå kvar enkelt seksjon. Lokalisering Avdelinga har sin hovudaktivitet i Sentralblokkas 1. etasje. Det er også verksemd i underetasjen i Sentralblokka (MR og CT). Brystdiagnostisk senter (mammografi) er lokalisert i underetasjen i Hudbygget. Senter for Nukleærmedisin/PET er plassert i Parkbyggets 1. etasje. Det er ei radiologisk eining i 1. etasje i Barneklinikken, og avdelinga har ei verksemd på Kysthospitalet Hagavik. Det er utplassert fleire mobile apparat på kliniske avdelingar på sjukehuset, og ein CT til undersøkingar av hovudet er plassert på intensivavdelinga. Avdelinga har nært samarbeid med Radiologisk avdeling på Voss sjukehus og Bergen legevakt. Ein har god kontakt med avdelingane på Haraldsplass diakonale sjukehus og Hospitalet Betanien samt dei private kommersielle verksemdene. IKT Avdelinga er fulldigitalisert (Agfa IMPAX PACS og RIS). Tilvisingar og svar blir sendt elektronisk innan sjukehuset og klinikarane kan gjere oppslag i PACS frå sitt journalsystem. Etter ein lang periode med ustabilt PACS blei PACS oppgradert våren Det var ei stor oppgradering. Seinhaustes 2011 gjorde IKT Helse Vest ein del grep for å betre ytingane og det hjalp. Systemet har hatt problem med stabilitet i Det er planlagt ei større oppgradering i Avdelinga er knytt til Stavanger universitetssjukehus med eit felles program: Infobroker. Systemet vart oppgradert hausten 2013 og har sidan den tid vore rimelig stabilt. I 2012 vart Helse Fonna kopla til og ein planlegg tilkopling for Helse Førde og dei private kommersielle foretaka våren Innan nukleærmedisin er programmet Oasis tatt i bruk. Dette programmet er i bruk i heile regionen.

2 Utstyrspark Avdelinga har ein forholdsvis moderne utstyrspark med høg utnytting. To MR- maskiner er av eldre dato og bør skiftast ut i nær framtid. Avdelinga tok i bruk ei ny CT-maskin i underetasjen (Lunge poliklinikk) hausten Ei CT maskin blei skifta ut i 1. etasje hausten 2012 (Lab 8b). Ytterligare ei maskin (8a) blei skifta ut ut hausten Hagavik fekk ny CT hausten Akutt-laben (lab 14) vart skifta ut vinteren CT og MR-maskinene i Sentralblokka vert utnytta frå til alle kvardagar, og det er også stor aktivitet natt, helg og heilagdagar. Nedanfor er ei oversikt over undersøkingsmodalitetar i avdelinga. Sentralblokka 1. etasje Sentralblokka Underetasje Senter for nukleærmedisin/pet Brystdiagnostisk senter Barn ertg Hagavik Mobile apparater Generell røntgen Gjennomlysning Rtg toraks 1 Ultralyd Mammogr 3+1 (buss) afi CT MR 3 (1,5T) 1 (3T) Spect 1 Spect CT 1 PET/CT 1 Cyclotron 1 I desember 2011 fikk avdelinga ei storslått gåve frå Trond Mohn, ein 3 Tesla MR scanner og sumaren 2012 nok ein 3T MR. Desse maskinane skal plasserast i etasje 0 i Sentralblokka like ved hovuderesepsjonen. Dei gir store muligheiter innan forsking og klinisk arbeid. Desse maskinane skal takast i bruk september Organisering Hausten 2012 gjennomførde avdelinga ei mindre omorganisering og slo saman radiografseksjonane CT og generell seksjon. Samstundes vart radiografseksjon for barn tatt ut av generell seksjon. Denne organiseringa har vore godt motteken blant dei tilsette og har gitt betre effektivitet. Avdelinga er organisert med einskapleg leiing på alle nivå. Leiargruppe pr Aslak Aslaksen Avdelingsdirektør Dagrunn Johnsen Seksjonsleiar Generell radiografi/ct-intervensjon Torunn Øvredal Seksjonsleiar MR Anne Taule Avdelingsoverlege/Seksjonsleiar leger Radiologi Nina Kleven-Madsen Senterleiar nukleærmedisin/pet Guttorm Jenssen Seksjonsoverlege kar/uroradiologi Anita Valdersnes Seksjonsleiar stab/støtte

3 Liv Åse Wilhelmsen Controller økonomi Andre seksjonsleiarar (Radiografi): Mia Mowinkel-Nilsen Andrea Oldenborg Beathe Tollefsen Seksjonsleiar Hagavik Seksjonsleiar brystdiagnostikk Seksjonsleiar barn Avdelingsoverlege Anne Taule starta 1. januar 2014 i ny jobb som leiar av Mottaksklinikken. Ny avdelingsoverlege frå 1. januar 2014 er Kari Kuvås. Radiologverksemda er inndelt i egne organseksjonar som gir service til sine respektive kliniske avdelingar. Verksemda en inndelt i desse seksjonane: Muskel-skjelett (Seksjonsoverlege Eivind Strøm) Gastro-onkologi (Seksjonsoverlege Dag Jensen) Uroradiologi-Kar (Seksjonsoverlege Guttorm Jenssen) Barneradiologi (Seksjonsoverlege Kari Brurås) Nevroradiologi (Seksjonsoverlege Jostein Kråkenes) Brystdiagnostikk (mammografi) (Seksjonsoverlege Hildegunn Siv Aase) Toraksdiagnostikk (lunge) (Seksjonsoverlege Kari Kuvås) Denne organiseringa bidrar til god opplæring og høg kvalitet på beskrivingar og intervensjon. Legane på Senter for nukleærmedisin/pet er utdanna innan Nukleærmedisin (Medisinsk ansvarlig overlege Martin Biermann). Det er et særs nært og godt samarbeid mellom radiologar og nukleærmedisinarar ved PET-undersøkingar. Antall årsverk pr Yrkesgruppe Sum Årsverk Radiografar 114 Hjelpepleiarar 5 Legar under utdanning 16 Overlegar 40 Merkantile 35 Leiing/stab 11 Forskar 6 Farmasøyt 2 Radiokjemikar 2 Totalt 232

4 To av avdelingas trufaste medarbeidarar Viktige høgdepunkt i 2013 Senter for nukleærmedisin/pet Senteret tilbyr eit tilnærma komplett register av konvensjonell nukleærmedisin. Året 2013 har vært eit år med stabil framgang for Senter for nukleærmedisin/pet. Dette gjeld i hovudsak følgjande: Rekruttering av personell, og å behalde medarbeidarar. Spesielt positivt var det å få ny overlege i nukleærmedisin tilsett frå Talet på FDG-PET/CT undersøkingar aukar, frå 1287 i 2012 til 1445 i Tjueto prosent av pasientane får utført 2 PET undersøkingar når dei er til undersøking. Senteret tilbyr stadig nye protokoller, og nyttar seg i aukande grad av kontrastmiddel-ct som en del av diagnostikken. Personalet ved senteret har utvikla ein ny metode for å immobilisera pasientar som kjem til hovud / hals undersøking; metoden fungerer utmerket, og planleggast framlagt på Norsk Møte i NM i mai Norsk møte i nukleærmedisin vart arrangert i Bergen april. Senterets medarbeidarar markerte seg sterkt ved deltaking i komité, ved foredrag, posterpresentasjon og i møteleiing.

5 Medarbeidarar har delteke, vore møteleiarar, og hatt foredrag også ved internasjonale møter. Talet på publikasjonar er stabilt, for detaljar kan ein lese i senterets eigen årsmelding. Ein forventar at talet aukar i Senteret har framleis (sidan august 2011) det medisinsk-faglege ansvar for nukleærmedisin i Helse Førde. Ordninga fungerer godt. Det er eit godt samarbeid også med avdelingane i Helse Fonna og Helse Stavanger. Legar og radiografar underviser medisinstudentar og radiografstudentar, og radiografstudentar har praksis ved senteret. 29. april 2013 var det offisiell opning av preklinisk PET/CT som er plassert i tilknyting til senteret. Denne vert drifta av UiB, Institutt for biomedisin, og medarbeidarar ved PETsenteret samarbeidar nært med instituttets tilsette om drift og tracerproduksjon og -utvikling. Brystdiagnostisk senter (BDS) Seksjonen skifta namn frå Mammografisenteret til Brystdiagnostisk senter (BDS) i Nye oppgåver I april 2013 tok BDS over heile ansvaret for diagnostikk og utgreiing av brystkreft. Avdelinga fungerer no som ei klinisk avdeling der radiologane har ansvaret for vurdering av tilvising, den kliniske undersøkinga, bildediagnostikken, svar til pasient og tilvisar og vidare tilvising til behandling der dette er naudsynt. BDS har overteke fleire oppgåver frå endokirurgisk avdeling. Føretakets journalsystem, DIPS, er tatt i bruk som pasientjournal samtidig som ein må halde fram med røntgensystemet, RIS som arbeidsreiskap. Endringa har resultert i ein forenkla pasientflyt, betre oversikt over behov for diagnostikk og betre kontroll. Det er no ein port inn til brystdiagnostikk ved HUS. Utflytting av screening BDS har hatt ei stor auke i talet på undersøkingar i 2013, og ein trur at auka fortset. Dette gjeld både pasientar tilvist til brystdiagnostikk og tal på kvinner innlemma i Mammografiscreening-programmet. Ein har for liten kapasitet med dagens maskinpark til å ta imot alle pasientar tilvist til brystdiagnostikk og til å gjennomføre kravet om mammografiscreening. Det er behov for utviding av både klinisk- og screeningverksemd. Avdelinga har fått difor fått løyving til innkjøp av 2 nye mammografiapparat (1 til klinisk bruk og 1 til screening) og arbeidet med innkjøp av desse er begynt. Lokala på HUS er fullt utnytta, og der er ingen rom for utviding. Det er derfor avgjort at screening-verksemda skal flyttast ut for å gi plass til auka klinisk aktivitet. Ein har fått nye lokale til screening ved Danmarks Plass i Bergen, og arbeidet har starta med klargjering av desse til vårt bruk. Ein tek sikte på å starte opp screening i nye lokale hausten Ventelister og fristbrot BDS har hatt fleire fristbrot dette året. Dette er et resultat av redusert radiologbemanning i tillegg til auke i radiologoppgåver. Det var lyst ut 2 radiologstillingar haust Det er tilsett legar i dei to stillingane, og ein tek sikte på å redusere tal på fristbrot i 2014.

6 Radiografar og merkantile ved Brystdiagnostisk Senter (BDS) Seksjon for barn Medarbeidarar på seksjonen har delteke i prosjektering av BUSP 2, eit spanande arbeid der ein har planlagt ei ny og flott radiologisk avdeling i eit nytt barnesjukehus. Barnesjukehuset er planlagt ferdigstilt i Barneklinikken skal rivast, så ein har i tillegg måtte planlegge ei barnerøntgenavdeling i det midlertidige bygget, Sengebygg Sør, som skal huse Barneklinikkens avdelingar frå 2016 til Seksjonen har hatt besøk av en spansk radiolog, Sami El Aassar, som har hospitert i 3 mnd. Ein har teke i bruk et helt nytt mobilt røntgenapparat som verkar lovande, både med tanke på biletekvalitet og stråledosar. Apparatet er fulldigitalt og bileta vises direkte på skjermen når ein tar bileta på stove. Seksjonen har deltatt på ESPR i Budapest og Nordisk kongress i Bergen i 2013 og har fått enda ein radiograf med vidareutdanning i pediatrisk radiografi. Radiologisk avdeling, Kysthospitalet i Hagevik Den store hendinga i avdelinga i 2013 var utskiftinga av sjukehusets 15 år gamle CT -maskin. I den forbindelse var CT-laben stengd i 4 månader. I desember vart ein Philips Ingenuity Core 64 snitts-ct montert i oppgraderte lokale. Den nye CT-maskina er spesielt tilpassa eit ortopedisk sjukehus med program for å redusere metallartefakt; OMAR. Avdelinga har også bytta ut sitt gamle mobile røntgenapparat med eit nyare, GE Optima. Dette vil bli brukt til å ta preoperative bekkenbilde på operasjonsavdelinga.

7 Bruk av C-buane til å ta bilete under operasjonar og sende til PACS kom godt i gang i Dette har redusert talet på pasientar som kjem til røntgen raskt etter operasjonen for kontrollbilete. Seksjonsleiar på avdelinga heldt i mars ein munnlig presentasjon på den europeiske radiologiske kongressen ECR i Wien, der hun presenterte sitt arbeid kalla «Requesting X-rays at the right time to utilize the capacity of the Radiology department: an everyday challenge.» Ein av radiografane på avdelinga har hausten 2013 vore med i et tverrfaglig prosjekt på Kysthospitalet kalla: Preoperativ poliklinikk. Målet med prosjektet har vore å finne nye rutinar for preoperativ poliklinikk, som gir ein meir effektiv pasientflyt. Nordisk kongress vart i 2013 arrangert i Bergen, og tillitsvald blant radiografane var med i arrangementskomiteen. Alle radiografane fikk delta på kongressen. Kysthospitalet i Hagevik ein vakker sommardag MR-seksjon MR-seksjonen ved Haukeland Universitetssjukehus har fire MR-maskiner som yter sørvis til resten av sjukehuset. Avdelinga har tre med magnetstyrke 1,5T som er lokalisert i 1. etasje i sentralblokka. Den fjerde som har magnetstyrke på 3T er plassert i underetasjen. Det er denne siste som har størst interesse når det gjeld forsking. Dei fire MR-maskinane ved Haukeland Universitetssjukehus blei kjøpt inn i hhv 1997, 1999, 2003 og Maskinene frå 1997 og 1999 blei oppgradert teknisk og programvaremessig i 2005

8 På MR seksjonen jobbar det no 20 radiografar, og ein har drift på maskinene frå Ein har tidlegare hatt ein gradvis auke av personell og produksjon etterkvart som vi har tatt i bruk maskinene på kveldstid. No har me utnytta all maskinkapasitet på kveld, og det aukar framleis med tilstrøyming av undersøkingar til oss. Vi har derfor dette året måtte køyrt ekstra poliklinikk i helg, samstundes som andre sjukehus og institutt har teke imot mange pasienttilvisingar frå oss.. Vi har ingen vakt eller bakvakt på natt. Vi har godt samarbeide med fmri-gruppa, Nevrokirurgisk avdeling Strålekniv, Nevrologisk avdeling, Poliklinikk akutt- og gastrokirurgi, Kirurgisk klinikk mottak, Avdeling for urologi og hjerteavdelinga som har faste tider på faste problemstillingar til faste maskiner, «fast track» rutinar. To fysikarar er knytt til maskinene våre, og dette er viktig kvalitetsmessig. Seksjonen har faste faglege møte kvar veke. Halvparten av radiografstaben har spesialutdanning i MR. Det er høg forskingsaktivitet på seksjonen. Oversikt over forskingsprosjekt finn ein på avdelinga si nettside. Vi førebur no installasjon av dei to 3T MR-maskinene som blir sett opp i 0te etasje i sentralblokka. Vi har då seks maskiner, i tillegg kjem maskina på Voss sjukehus. Vi planlegg og i 2014 å skifte ut dei gamle 1.5T samt ei ny maskin i 0. etasje. Generell/CT/Intervensjon Seksjonen vert leia av Dagrunn Johnsen, seksjonsleiar, Heidi Furevik, assisterande seksjonsleiar CT/Generell og Camilla Johannessen, assisterande seksjonsleiar Intervensjon. CT/Generell/Ultralyd disponerer 51,1 årsverk og omfattar drift av 4 stasjonære CTmaskiner, 1 skadelab, 2 skjelettlab, 1 thoraxlab, 1 gjennomlysningslab, 2 ultralydlab, samt drift av 8 mobile rtgapparat og 1 mobil CT. Intervensjon disponerer 13 årsverk, og omfattar drift av 2 intervensjonslab, samt driftsansvar for intervensjonsverksemda ved ny hybridstove i ny Dag-thorax-seksjon. Samanslåinga av CT og Generell seksjon frå 1/11-12 viser seg å fungera godt. Gjennom 2013 har denne endringa vist seg å vera gunstig, både økonomisk og driftsmessig. Intervensjon fekk frå 1/9-13 utvida sitt ansvarsområde, til også å omfatta deldrift av hybridstova i Dag-thorax-seksjonen. I løpet av 2013 har CT/Generell seksjon tatt i bruk nytt digitalt utstyr på skadelab, 8 nye digitale, mobile rtg-apparat og 2 nye CT-maskiner. Året har i hovudsak vært prega av det store opplæringsbehovet, og mykje ressursar har gått med til å ta i bruk alt det nye utstyret. Intervensjon har tatt i bruk ny hybridstove og har fått gjennomført opplæring for delar av personalet på seksjonen.

9 Intervensjonsradiolog og radiografar samarbeider under "ergonomisk lys" på dagkirurgisk avdeling si nye hybridstove CT/Generell har i 2014 fått auka talet på årsverk for å kunne drifte den fjerde CT-maskina, for å auke kapasiteten på skjelettundersøkingar og for å følgje opp behovet for prosedyrearbeid på nytt utstyr. Intervensjon vert auka med 0,5 årsverk på bakgrunn av omarbeiding av turnus, slik at også nettene er dekka med full bakvakt.

10 Radiografar i arbeid i det nye røntgenlaboratoriet. Seksjon legar Frå mai 2013 har avdelinga tatt imot pasientar til Radiofrekvensablasjon (RFA) av lungetumores. RFA-behandling er eit tverrfagleg samarbeid mellom radiologisk-, thoraxkirurgisk-, lunge-, anestesi- og kreftavdelinga. Behandlinga er foreløpig eigna for pasientar med primær lungekreft eller kreft med spreiing der kirurgi ikkje er mogeleg pga. andre sjukdomar. RFA blir tilbode også for å hindre vekst av svulsten og smerte. Seks pasientar er blitt behandla med RFA sidan oppstarten. Alle pasientane vart utskrivne dagen etter behandlinga. Avdelinga bruker også RFA ved behandling av behandlingsresistent hypertensjon. Dette er ein ny metode som kallast renal denervering (RDN) og behandlinga er eit samarbeidsprosjekt med Hjarteavdelinga og Medisinsk avdeling, nefrologisk seksjon. Behandlinga går ut på å øydelegge dei sympatiske nervefibrane til nyrene. Desse nervefibrane går i veggen av nyrepulsårene og ved å fjerne denne stimuleringa til nyrene kan blodtrykket senkast. Ein oppnår dette med eit radiofrekvensablasjonskateter som plasserast i nyrearteriane på begge sider og destruksjonen av nervefibrane skjer ved ein moderat temperaturauke i arterieveggen framkalla av ein radiofrekvensgenerator tilslutta kateteret. Denne metoden har vist lovande resultat og har en låg risiko. Førebels er prosedyren berre etablert som eit forskingsprosjekt og er ikkje allment tilgjengeleg.

11 Radiologisk avdeling har hausten 2013 etablert 24/7 beredskap for behandling av hjerneslag med trombektomiar. Ordninga er komen til ved eit vaktsamarbeid i Radiologisk avdeling og vil yte akutt intervensjonsbehandling ved hjerneslag. Vaktordninga er av relativt ny dato, men ein har alt hausta nyttige erfaringar og hatt fleire vellukka trombektomiar på vakt. Radiologane ved Brystdiagnostisk senter(bds) har i 2013 fått eit større ansvar, ikkje berre for biletediagnostikk, men også for også klinisk verksemd når det gjeld utredning av brystkreft. IT-flyten er lagt om frå tidlegare å ta imot tilvisingar i Røntgeninformasjonssystemet RIS, til no å ta imot tilvisingar i føretakets journalsystem (DIPS). Dette gjer at BDS no også kan tildele pasientar med mistanke om kreft ein juridisk rett til å få utført utredninga innan individuelt sett frist. Dei fleste svar på utredningar går same dag elektronisk tilbake til tilvisande lege og eventuelt også til kirurg (ved funn av kreft eller andre funn som skal opererast). Dette gjev stor effektiviseringsvinst. Seksjon for stab og støtte Seksjonen består av fleire yrkesgrupper med ulike arbeidsoppgåver, men fellesnemnaren for seksjonen er at alle tilsette er viktige bidragsytarar når det gjelder logistikk og sørvis både internt på avdelinga, internt på HUS, for pasientar og for eksterne tilvisingar til avdelinga, samt at vi ofte er avdelingas første kontaktpunkt. I 2013 har det vore lite endringar for den merkantile gruppa, sjukefråværet har vært forholdsvis høgt gjennom hele Våren 2013 arrangerte vi ein særs vellukka fagdag for alle merkantile på Radiologisk avdeling. Det har vore stor auke i talet på tilsendte bilete dei siste åra (sjå grafikk for tal på tilsendte bilete i 2013), dette samstundes som det tidvis har vore stor ustabilitet på systemet Infobroker. Ein arbeider framleis med optimalisering av Infobroker. Antall tilsendte bilete inkluderer bilete frå CD og teleradiologi. Beredskap Radiologisk avdeling Det har vore gjennomført ei beredskapsøving i 2013, på bakgrunn av denne vart beredskapsrutinane revidert. Aktivitetsoversikt 2013

12 Modalitet KiH Barn Hovedrtg Mammo NMed/ PET CT Intervensjon MR RG UL Screening INJ NM PET-CT Ukategorisert Sum Økonomi Årsrapport Økonomistyring Radiologisk avdeling sitt totale kostnadsbudsjett for 2013 var kr 257 mill. Pasientbehandlingsinntekter står for 18,3% av dette beløpet, 3,4% andre inntekter, medan resten er rammefinansiert. Faktisk kostnadsfordeling er som følgjer: - 66,7% personalkostnader (mot 65,6% i 2012) - 14,2% utstyrskostnader (mot 15% i 2012) - 10,5% varekostnader (mot 10,5% i 2012) - 8,6% andre kostnader (mot 8,9% i 2012) Regnskaps- og budsjettall for 2013: 2013 Faktiske regnskapstall 2013 Årsbudsjett 2013 Avvik mellom Regnskap og budsjett SUM1 - Sum inntekter SUM2 - Sum varekost medikament/implantat SUM3 - Sum lønn- og personalkostnader SUM4 - Sum øvrige kostnader Resultat Inntekter:

13 Det totale inntektsavviket er positivt kr Pasientbehandlingsinntekter står for kr av det positive avviket. Ca 1,5 mill av avviket skuldast for høge inntekter på Senter for Nukleærmedisin og PET pga systemmessige utfordringar. Føretaket har satt av dette beløpet sentralt i tilfelle Helse Bergen må tilbakebetale desse inntektene. I tillegg har BDS overtatt aktivitet frå Kir. Klinikk som gjev avdelinga ISF inntekt som ikkje var planlagd i budsjettet (kr ). Resterande positivt avvik er i stor grad andre inntekter enn det som var budsjettert med. Desse inntektene har i all hovudsak ei tilsvarande kostnadsside, dette gjeld spesielt inntekter og kostnader til forsking. Kostnader: 44% av meirforbruket av varekostnader kom i desember. Deler av dette skulle ha vært belasta Kir. Klinikk (ca kr 250 ) og det vart også kjøpt inn forbruksvarer i forskingsprosjekt for kr 200 i desember. Reelt meirforbruk er derfor lågare og det sjåast på som rimeleg ift aktivitetsauken. Det er eit lite, negativt avvik i personalkostnader. Vi reknar det likevel for å være i balanse sidan avviket er 0,4% ift budsjett. Når det gjeld andre driftskostnader er meirforbruket hovudsakleg til kjøp av røntgenrøyr, utviding av reinhaldsavtale til å omfatte personalrom, kaffibar og bibliotek, reisekostnader utover budsjett, oppussing på personalrom og tap på fordringar (pasientar som ikkje betaler eigendel). Nasjonalt kompetansesenter for fmri Avdelinga har ei nasjonal kompetanseteneste i fmri i samarbeid med St. Olavs hospital. Undervisning Avdelinga har opplæring av LIS-kandidatar og er landets nest største utdanningsinstitusjon for spesialistar i Radiologi og Nukleærmedisin Antall utdanningshjemlar i Nukleærmedisin auka frå 2 til 3. Avdelinga arrangerte eit obligatorisk kurs for LIS-legar i 2012: Toraks Fleire radiografar har teke vidareutdanning i MR, biletebehandling og CT. Avdelinga har nært samarbeid med Universitetet i Bergen og Høgskolen i Bergen for utdanning av legestudentar og radiografstudentar. Avdelinga har også praksisplass for helsefagelevar. Tilsette ved avdelinga bidrar til utdanning av kjemikarar, fysikarar og farmasøytar i samarbeid med Universitetet i Bergen.

14 Kvalitets og pasienttryggleiksutvalet ved Radiologisk avdeling Kvalitets- og pasienttryggleiksutvalet ved Radiologisk avdeling (omtala som Kvalitetsutvalet) vart oppretta hausten 2007 etter initiativ frå avdelingsdirektøren. Utvalet skal fremje kvalitetsfremjande prosessar og vere pådrivar for meldekultur til Synergi. Kvalitetsutvalet skal fange opp, rette merksemd mot og synleggjere trendar innafor system- og rutinesvikt, ha fokus på pasientrelaterte saker; farlege forhold, nestenuhell, uønskte hendingar og frekvente hendingar og klager. Kvalitetsutvalet er eit godt fungerande utval. En suksessfaktor er at den øvste leiinga ved Radiologisk avdeling er representert, samt de fleste nivå 3-leiarane. På den måten vert vedtak leiarforankra og endringar kan lettare verte gjennomførte. I tillegg har utvalet ein representant frå IKT pasientsystem (RIS) og 2 representantar frå Intervensjonsseksjonen (relativ pasienttryggleiksrisiko), ein frå LIS, avdelingas web-redaktør, samt kvalitetskoordinator; - til saman 13 representantar. I 2013 har utvalet hatt 6 møte. Avdelingsdirektøren er leiar for utvalet og kvalitetskoordinator er sekretær/ sakshandsamar / tilretteleggar. Det vert skrive referat frå kvart møte med forpliktande oppfølging av saker knytt til dei ulike utvalsmedlemmene. Referata vert publisert på avdelinga si heimeside. Fokusområde for 2014: Vedvarande fokus på at radiologiske tenester skal ha høg standard og være til beste for pasienten ut frå gitte høve: EK-arbeid; halde fram arbeidet med å overføre avdelingsprosedyrar til dokumentsystemet Retningslinje for legemiddelhandtering ved Radiologisk avdeling Optimalisere undersøkingsprotokollar, relatert både til strålebruk og biletekvalitet Synergi-meldingar, meir strukturert bruk av meldingar i forbetringsarbeidet Revidere eksisterande og utarbeide nye opplæringsplanar for nytt medisinsk teknisk utstyr (MTU) Oppfølging av oppgradering av PACS, relatert til pasienttryggleik. Kontinuerleg fokus på Synergimeldingar som vert meldt i / til/om Radiologisk avdeling og nytte desse meldingane til å gjera kvardagen tryggare for både tilsette og pasientar. HMS aktivitet Avdelingsdirektør har ansvar for at HMS-arbeidet i Radiologisk avdeling er kontinuerleg og systematisk. Eit godt arbeidsmiljø blir skapa i samhandling og i felles løft for felles ansvar. Senger som er vanskelege å handsame Opplevingar med nye og kompliserte senger vart drøfta i AMU august Tiltak vart utarbeida i samarbeid med fysioterapeut Kirsten Vik frå HMS-senteret. Det vart gjennomført ei kartlegging ved hjelp av observasjonar og samtalar med medarbeidarar som arbeider med sengene til daglig. Avkryssingsskjema vart plassert på aktuelle laber, for avkryssing av problemområde (bremser, sengehest, hjul m.m. ). Det planlegges no undervisning saman med leverandør og fysioterapeut, med omsyn på bruk og justering.

15 Skadar på tilsette De fleste stikkskadar skjer under opprydning etter intervensjon/biopsi. Tilsettskader i Radiologisk avdeling, handterast jf Nasjonale retningslinjer. Ny forskrift set krav til plassering av avfallsbehaldarar og plasthylser Det planlegges no gjennomgang av rutiner og arbeidsmetodar, med omsyn på førebygging. Det planlegges også undervisning, etter gjennomført dialog med tilsette på deira arbeidsplass. Retningsliner ved oppfølging etter stikkskadar Radiologisk avdeling v/rådgjevar, har delteke i samarbeidsmøte med HMS-senteret HUS, Nasjonalt kompetansesenter for infeksjonssykdommar, seksjon for pasienttryggleik, forskingog utviklingsavdelinga, mikrobiologisk avdeling, laboratorium for klinisk biokjemi, med omsyn på felles prosedyrar og aktuelle blodprøvar ved oppfølging. Det skal utarbeidast ny stikkplakat. Radiologisk avdeling fekk tilbakemelding om god kontroll og god oversikt. DHLR Ved å øve på DHLR bidrar ein til eit tryggare miljø for både pasientar og tilsette. Veke 47 vart det gjennomført DHLR-øving i Radiologisk avdeling. DHLR-instruktørane Lena Skarphagen, Guri Bolstad, Kristin Sørlie og Sunny Lundgren, deltar på to samlingar i året, for å oppretthalde godkjenning som instruktørar. Miljørevisjon Implementering av miljøstyringssystem er ei bestilling frå Helse og Omsorgsdepartementet og i forbindelse med utarbeida miljøpolitikk for Helse-Bergen, vart det , gjennomført miljørevisjon i Radiologisk avdeling, med fokus på miljøaspekter og kontroll med desse. Synfaring vart gjennomført ved Senter for Nukleærmedisin og PET. Miljømål for Radiologisk avdeling er å redusere CO2 utslipp ved reiseverksemd, og har som tiltak etablert videokonferanseutstyr på bibliotek og auditorium. Samarbeidsmøte Avdelingsdirektør, HVO og rådgjevar gjennomfører månadlege samarbeidsmøte. Referat frå møta legg ein ut på heimesida. AMU Det har vore gjennomført fire AMU-møte i Referat blir lagt på heimesida. Tryggleik på jobb Det vart gjennomført samarbeidsmøte med AKM og avdeling for Sikkerhet, med omsyn på utarbeiding av rutine for handsaming av utagerande pasientar. Tema var «Tryggleik for ansatte i ein akutt truande situasjon, samt tryggleik for ventande pasientar når utagerande pasientar er i korridoren». Radiologisk avdeling har laga forslag til retningsliner for handsaming av aktuelle situasjonar, samt etablert samarbeid med PO-avdelinga, som arbeider med generelle retningsliner for HUS. Undervisning HMS-rådgjevar heldt innlegg på «tysdagsundervisning» , om «Helsefremjande arbeidsplassar».

16 HMS-kartlegging Blant andre nivå 2-einingar, vart Radiologisk avdeling , invitert til «workshop om HMS-kartlegginga». HMS-senteret ynskte innspel på prosess for felles HMS-kartlegging i Helse-Bergen. Radiologisk avdeling hjalp til med innspel til ein meir forenkla og meir oversiktleg kartleggingsmetode. Resultat/referat ligg enno ikkje føre. Internasjonalt samarbeid Avdelinga har i 2013 halde fram samarbeidet med Kamuzu Central Hospital (LCH) i Lilongwe. Ein radiograf frå Haukeland har arbeida på røntgenavdelinga på KCH frå mai 2013, og skal vere utstasjonert 12 månader. I november kom fyrste radiograf frå Lilongwe til Bergen, han skal vere på avdelinga i 6 månader. Koordinator for prosjektet har vore i Lilongwe 2 gonger i 2013 for å følgje opp deltakar frå Haukeland, rekruttere deltakar frå Kamuzu, samt følgje opp prosjektet. Det er krevjande å arbeide på KCH, og ein må ha eit langsiktig perspektiv på det arbeidet som gjerast. KCH tok i februar 2013 i bruk nyinstallert CT, og det er stort behov for støtte av norsk kompetanse for å drifte denne. Deltakar frå Bergen gjer ein utmerka jobb, og får gode skotsmål på sitt arbeid. Ho er også ein dyktig formidlar, og held avdelinga på Haukeland oppdatert gjennom reisebrev som publiserast på Sharepoint. Radiografen frå KCH er blitt tatt godt imot på avdelinga, og er ein god representant for sitt sjukehus. Han skal i hovudsak fokusere på CT og generell radiografi i sitt opphald her. Direktør for KCH, dr. Alide, vitja Haukeland i september, og representantar frå avdelinga hadde fleire møter med ham. Forsking Forskinga i avdelinga administrerast av forskingskoordinator Renate Grüner og forskingssekretær Monica Haugen. Avdelinga sin mest produktive forskar var i 2013 professor/overlege Karen Rosendahl. Bildediagnostisk forskning Den kliniske forskinga har i 2013 hatt hovudvekt på epidemiologiske studiar hos born, avansert avbilding av sentralnervesystemet hos born og vaksne, multimodal avbilding av kreft i det kvinnelege bekken, avbilding av urogenitalsystemet, forsking på rygglidingar og helsetenesteforsking. Det tunge biletediagnostiske utstyret (PET, MR) har også blitt nytta innan eit breitt spekter av basalforsking, spesielt nemnast kartlegging av kognitive prosessar og mikrostrukturelle nettverk i den friske hjernen (Bergen fmri-gruppe), alternative PET tracarar for dyreforsøk in vivo eller for partikkelsporing/ studie av perfusjon i porøse medier in vitro (samarbeid HUS/UiB), utvikling av instrumentering, avansert modellerings- og visualiseringsverktøy (MedViz). Avdelinga har gitt betydelege bidrag til føretakets legemiddel-/industrifinansierte studiar med sertifisering av laboratorium, pasientavbilding med fleire modalitetar, radiologisk vurdering av sjukdomsprosessar i tid, samt biletehandsaming og dataoverføring eksternt. Forskingsformidling og forskarutdanning Avdelingas forsking er formidla gjennom artiklar i internasjonale fagfellevurderte tidsskrift, konferansar i inn- og utland, samt gjennom populærvitskapleg formidling. I 2013 var tilsette i

17 avdelinga med som første-/medforfattarar til 66 artiklar, dvs igjen ein betydelig auke frå tidligare år (44 artiklar i 2012, 36 artiklar i 2011, 23 artiklar i 2010). Ift konferanseverksemd nemnast ei særs vellukka organisering og gjennomføring av Nordisk kongress for radiologi, radiografi og medisinsk fysikk i Bergen våren har også vore eit rekordår ift PhD disputasar, der seks disputasar vart helde med kandidat og/eller rettleiar tilsett i Radiologisk avdeling. For tida er 5 Postdoktorprosjekt og 10 PhD-prosjekt tilknytt Radiologisk avdeling. Avdelinga har helde interne forskingsmøte med faglige presentasjonar annakvar veke gjennom heile året. Forskingsfinansiering Forskarar i Radiologisk avdeling fekk i 2013 betydelig gjennomslag for sine søknader til Helse Vest Samarbeidsorganet, ca. 50% av søknadene vart godkjende. Vidare fekk ein av avdelinga sine forskarar Bergen Medisinske forskningsstiftelse si fyrste tildeling av forskingsfinansiering tilknytt kompleks forskingsinfrastruktur (Functional imaging for individualised cancer treatment, Haldorsen, 5 mill.nok). I 2013, tildelte Bergen Medisinske forskningsstiftelse ytterligare 6.6 mill.nok til den eineståande investeringa i to nye 3Tesla MR installasjonar. Denne investeringa har gjort det mogeleg å oppjustere den eine av MRinstallasjonane til en modell særdeles eigna for kvantitativ biletediagnostikk og forsking. Radiologisk avdeling er aktiv bidragsytar til to nyetablerte senter for fremragande forsking (Sff): Centre for Cancer Biomarkers (UiB) og Norwegian Centre for Mental Disorders (UiO). I tillegg går delar av datainnsamlinga til to KG Jebsen sentre føre seg ved avdelinga (KG Jebsen senter for forsking på nevropsykiatriske lidingar, KG Jebsen senter for kreft i CNS). Verksemda i Bergen til dei nasjonale kompetansetenester for fmri har i 2013 hatt to hovudliner a) vidareføring av forsking på nevronale korrelat til hørselhallusinasjonar, og b) implementering av ny MR protokoll for psykiatrien som tillet kliniske og forskingsmessige MR-opptak under same undersøking. Ei overordna målsetting for forskinga i 2014 er å ta i bruk dei nye 3Tesla MR installasjonane, samt å etablere klinisk forsking med alternative PET tracarar ved senter for nukleærmedisin og PET. Avdelinga ynskjer å halde fram å tilknytte fleire nye PhD- og Postdoktorprosjekt til si verksemd. Slutord I store trekk har 2013 vore eit godt år for Radiologisk avdeling. Det har vore ein auke i drifta og ein stor auke innan forsking. Arbeidsmiljøet erfarast som godt og ein arbeider godt med å heve kvaliteten på arbeidet. Vi ser fram til oppgradering av PACS-systemet i 2014 samt til å ta i bruk nye MR-maskiner og eit nytt mammografisenter. Bergen, 1. mars 2014 Aslak Aslaksen Avdelingsdirektør