Driftsgranskingane 2018 Eva Øvren og Torbjørn Haukås, NIBIO

Transkript

1 Driftsgranskingane 2018 Eva Øvren og Torbjørn Haukås, NIBIO Seminar NIBIO 5. desember 2019 Foto: NIBIO

2 Agenda Kort om undersøkinga Resultat og trendar i jordbruket Totaløkonomi Oppsummering Foto: NIBIO

3 Driftsgranskingar i jord- og skogbruk Norges vel NLI Rekneskapsstatistikk 916 bruk og tilfeldig trekte frå LD sin database blant dei som søkjer produksjonstilskot Alle landsdelar, bruksstorleikar og dei største produksjonane presenterte Frivillig deltaking, 5-10 % vert skifta ut kvart år Her av 120 i skogbruksgranskingane NILF 1986 NIBIO 2017

4 Formål Vise resultat og utvikling i økonomiske tilhøve på bruk der inntekter frå jordbruk har eit vesentleg omfang Gi grunnlag for samanlikningar med annan nasjonal og internasjonal statistikk Skaffe grunnlag for forsking og utgreiing, rådgjeving og undervisning, underlag for offentleg politikk og forvaltning og grunnlag for rekne ut samfunnsmessig verdiskaping i landbruket

5 Sommaren 2018 var fantastisk for solhungrige nordmenn Foto: Therese Alice Sanne

6 Foto: NIBIO Avling

7 Kornavling, avvik fra normalår siste 5 år gjennomsnitt

8 Grovfôr, avvik fra normalår siste 5 år gjennomsnitt

9 Hovudtal jordbruk i 2018 Nedgang i jordbruksinntekt til kr (- 11 % nominelt) per årsverk Korrigert for inntektsverknad av jordbruksfrådrag: Kr ( - 10 %) Viktigaste funn: Tørke i aust og sør, varierande vekstvilkår i resten av landet Prisnedgang på mange viktige produkt Auke i produksjonsinntekter på 4 % (volum) Kostnadsauke på 8 % Høgt investeringsnivå, auke på 60 prosent frå 2017 Gjeldsauke på 12 %, eigenkapitalprosent ned 2 prosentpoeng Foto: NIBIO

10 Jordbruksinntekt (vederlag til alt arbeid og eigenkapital per årsverk)

11 Produksjonsinntekter

12 Variable kostnader nominelle kroner

13 Faste kostnader nominelle kroner

14 Lønsutvikling diverse yrke, nominelle kroner

15 Foto: Hilde Olsen, NIBIO Regionar

16 Utvikling i vederlag til arbeid og EK i faste 2018 kroner

17 Foto: Oskar Puschmann, NIBIO Produksjonar

18 Vederlag til arbeid og egenkapital, 2018-kroner, ensidige driftsformer

19 Vederlag til arbeid og egenkapital, 2018-kroner, kombinerte driftsformer

20 Vederlag til arbeid og egenkapital, 2018-kroner, fjørfe og korn

21 Vederlag til alt arbeid og egenkapital, 2018 kroner, frukt og grønt

22 Variasjon i driftsoverskot, årskyr, Vestlandet

23 Mjølkeproduksjon, omfang og produktivitet Areal daa Årskyr 20,3 24,6 29,6 Mjølk per årsku Mjølk omsett liter Årsverk 1,87 1,96 2,01 Omsett mjølk/årsverk

24 Foto: Erling Fløistad, NIBIO Storleik

25 Vederlag til arbeid og eigenkapital per årsverk, storleiksgrupper

26 Resultat på mjølkebruk etter storleik

27 Resultat korn ulike storleiksgrupper

28 Resultat korn region

29 Foto: Lely Mjølkerobot

30 Robotmjølking og andre mjølkesystem Med robot 2016 Med robot 2017 Med robot 2018 Utan robot 2018 Tal bruk Årskyr 42,8 43,4 44,0 43,8 Areal, daa Levert mjølk, liter Mjølkekvote, liter Yting Kg kjøt per årsku Innsett kapital Arbeidstimar i alt per årsku

31 Robotmjølking utvikling i vederlag,

32 Resultat økologiske mjølkebruk , faste kr

33 Tilleggsnæringar Næring utanom jord- og skogbruk som er basert på brukets ressursar Omsetning over kr Inndelt i: Utleige av areal og bygningar Maskinkjøring Vareproduksjon/ foredling Utmarksnæring Landbruksrelatert reiseliv (turisme) Anna tenesteyting Anna biologisk produksjon Foto: NIBIO

34 Deltakarar med tilleggsnæring 2018, prosent med omsetning og prosent med omsetning over kr

35 Driftsoverskot per time tilleggsnæring

36 Foto: NIBIO Skatt

37 Jordbruksfrådrag Verknad påverkar ikkje nokon av resultatmåla i driftsgranskingane Maksimalt frådrag var kr i 2018 For å få maksimalt frådrag må næringsinntekt vere over kr Andre frådrag kan redusere verknad av jordbruksfrådrag Jordbruksfrådraget var kr i gjennomsnitt for 2018 (- 700) Høgast i Nord-Noreg, lågast på Austlandet 8 % av bruka hadde 0 i jordbruksfrådrag (+ 1 prosentpoeng.) 56 % av bruka hadde fullt frådrag (- 3 prosentpoeng)

38 Inntektsverknad av jordbruksfrådrag Nedgang i inntektsverknad i 2018: Landet: Kr per årsverk ( - 100) Austlandet flatbygder: Kr per årsverk (+ 300) Jæren: Kr per årsverk ( + 600) Korn: Kr per årsverk ( ) Ku/svin: Kr per årsverk ( - 600) Små skilnader mellom storleiksgrupper Foto: NIBIO

39 Jordbruksfrådrag driftsformer

40 Foto: NIBIO Skog

41 Driftsresultat i gardsskogbruket per m3

42 Gardsskogbruket i 2018 Avverking auka frå 386 m3 til 436 m3 per skogeigedom, dette tilsvarer 118 % av balansekvantum (107 % i 2017) Driftsoverskot per skogeigedom auka frå kr til kr frå 2017 til 2018 Driftsoverskot per m3 auka frå kr 96 til kr 188 per m3 Tømmerpris auka litt frå kr 332 per m3 til kr 396 per m3 Reduserte nettokostnader til skogkultur Stadig større del av avverking utført av entreprenør, 93 % i 2018 mot 75 % i 2006 og 60 % i 2002 Foto: NIBIO

43 Foto: Erling Fløistad, NIBIO Totaløkonomi

44 Nettoinvestering i jordbruket siste ti-åra

45 Nettoinvestering etter storleik på bruket

46 Nettoinvesteringar regionar, Fordeling nettoinvestering 2018 Austl.fl. Austl. ab. Jæren Agder/ Rog. ab. Vestlandet Tr.lag fl. Tr.lag ab. Nord-Noreg Landet Areal Bygning Maskin Kvote Sum

47 Gjeld per bruk , faste 2018 kr

48 Gjeldsprosent

49 Nettoinntekt Nettoinntekt er sum av all inntening med frådrag for gjeldsrenter og kår I gjennomsnitt for alle var nettoinntekta kr ( ) Høgast på Austlandets andre bygder med kr (+11 %), lågast i Nord - Noreg kr (+2 %) Størst for dei største og minste bruka Foto: NIBIO

50 Samansetning av inntekt siste ti år

51 Oppsummering Jordbruksinntekta ned med 11 prosent Avlingssvikt og lågare prisar viktige årsaker Nedgang for dei fleste driftsformene, mest for korn Auke for frukt og bær Investeringsnivået er framleis høgt og auka med 60 prosent frå 2017 Effektivisering, volumauke per bruk og uendra timebruk Auke i produksjonsinntekter ( 4 %) Kostnadsauke ( 8 %) Gjeldsauke på 12 %, gjeldsprosent opp 2 prosentpoeng Foto: NIBIO

52 NIBIO_no NIBIO.no NIBIO_no Takk for oss! Foto: NIBIO