Museum er ikkje støvete, men utfordrande, spanande og ikkje minst moro!

Transkript

1 1 Museum er ikkje støvete, men utfordrande, spanande og ikkje minst moro! Utne 25. mars 2010 God lesnad!

2 2 3 Innhald Hardanger og Voss museum...3 Styret...4 Rådet...5 Personalet, HMT...6 Økonomi...6 Museumsfagleg oppsummering...7 Hardanger fartøyvernsenter... 9 Museum... 9 Fartøyvern...10 Barnevern...11 Hardanger folkemuseum...13 Agatunet...15 Norsk jordskiftesenter...15 Voss folkemuseum...16 Kunsthuset Kabuso...17 Ingebrigt Vik museum/ Kvam bygdemuseum...18 Granvin Bygdemuseum...18 HardANGER OG voss MUSEUM, FELLES Hardanger og Voss museum er eit konsolidert museum som består av avdelingane Hardanger folkemuseum, Agatunet, Hardanger folkemuseum, Voss folkemuseum, Kunsthuset Kabuso, Ingebrigt Vik museum, Kvam bygdemuseum og Granvin bygdemuseum. Museet har gjennomført sitt tredje heile driftsår, og organisasjonen har kome eit godt stykkje på veg i å konsolidera i ordets rette forstand. Museumsreforma har vore ein krevjande prosess som til dels har vore prega av posisjoneringar og manglande tillit. I dag har denne uroa stilna og eit felles fokus på museumsfagleg arbeid har vore lækjande for organisasjonen. Hardanger og Voss museum har valt ei organisasjonsform der dei gamle institusjonane består som eigne avdelingar i det nye museet. Dette har vore eit godt utgangspunkt for å jobba fram ein ny organisasjon. I dag er det fleire av dei merkantile og dei museale oppgåvene som vert løyst på tvers i organisasjonen. Museumsgruppa har jobba saman sidan oppstarten, medan ein i 2009 oppretta felles arbeidsmiljøutval (AMU) og marknadsføringsgruppe, og meir ad-hoc prega arbeidsgrupper for miljøprofil/ miljøfyrtårn og seniorpolitikk. Føremålet til Stiftinga Hardanger og Voss museum er å ivareta museumsfunksjonar for dei institusjonane som har særskilde avtaler med stiftinga. Museet skal driva innsamling, bevaring, forsking og formidling tufta på kulturuttrykk frå fortid og samtid. Gjennom dokumentasjon av variasjon og fellestrekk skal museet vera med å synleggjera Hardanger og Voss lokalt, nasjonalt og internasjonalt. Med utgangspunkt i rolla som samfunnsminne skal museet vera ein open møtestad der publikum kan studera, oppleva og finna utfordringar. Hardanger og Voss museum skal driva eit nasjonalt senter for fartøyvern. Museet har også ansvar for eit sosialpedagogisk tilbod, retta i hovudsak mot vanskelegstilt ungdom. Museet er medlem i Noregs Museumsforbund og fylgjer ICOM sitt museumsetiske regelverk og tar del i regionalt, nasjonale og internasjonale museumsnettverk. Museet yt fagleg hjelp i museums- og kulturminnevernspørsmål til kommunane Eidfjord, Granvin, Jondal, Kvam, Odda, Ullensvang, Ulvik og Voss.

3 4 5 STyret og rådet, hardanger og voss museum Lars R. djupevåg har vore styreleiar og Torunn L. Ringheim nestleiar. Styret hadde seks møte gjennom året og handsama 44 saker. Det vart halde ei to-dagars samling for styrerepresentantane i oktober der fyrste dag var avsett til kurs i styrearbeid og andre dag til diskusjon rundt Rådet for Hardanger og Voss museum har eitt møte i året. Martin Vik har vore rådsleiar. Rådsmøtet er eit viktig forum for å knyta band til det politiske miljøet i regionen, og til viktige ressurspersonar. I 2009 blei rådsmøtet halde i samband med 25-årsjubileet til Hardanger fartøyvernsenter. Rådsmedlemmane blei inviterte med på båttur med S/J Mathilde og på jubileumsfesten som blei halden på Sandven hotel. Rådsmøtet var i all hovudsak via til framlegg og diskusjon rundt stortingsmeldinga Framtidas museum og til den nye digitale museumskvardagen. stortingsmeldinga Framtidas museum. Styret Hardanger og Voss museum Styremedlem Varamedlem Oppnemnd av Lars R. Djupevåg Astrid Selsvold Kvam Bygdemuseum/Ingebrigt Vik Knut Nes Kari Vambheim Hardanger folkemuseum Toralv Mikkelsen Lars Helge Ljone Hordaland fylkeskommune Torunn L. Ringheim Kristian Østrem Voss folkemseum Jan Gunnar Strand Astrid Dale Vindal Agatunet / Granvin bygdemuseum Torbjørn Kaarbø Klaus Rasmussen Hardanger fartøyvernsenter Torleiv Ljones Borghild Storaas Ones Hardanger fartøyvernsenter Anders Geertsen Ingunn Undrum Anne Lise Brask Eriksen Seppe Lehembre Cecilie Holm Bjørn Lingener Vally Karlstrøm Birgit Eiken Torfinn Huus Dei tilsette, liste frå Delta Dei tilsette, felles liste A-fag/ andre rådet, Hardanger og Voss museum Rådsmedlem Varamedlem Oppnemnd av Rigmor Skeie Petersen Kristin Lilletun Voss folkemuseum Astrid Soldal Lirhus Guri Bonsaker Voss folkemuseum Erling Aga Vally Karlstrøm Agatunet Lars Brekke Svein Medås Granvin Bygdemuseum Sjur K. Jaastad Margrethe Langfeldt Hardanger folkemuseum Martha Rykkje Inger Lægereid Hardanger folkemuseum Martin Vik Dagfinn Vik Ingebrigt Vik Museum Kvam Bygdemuseum John Opdal Ola Johan Settem Tusenårsstaden Hordaland Victor Norman Ågot Valle Hardanger fartøyvernsenter Arne Julsrud Berg Signe Aarhus Hardanger fartøyvernsenter Johan Anved Tveit Ola B. Hereid Ordførar i Eidfjord Jan Ivar Rødland Egil Holven Ordførar i Granvin Sigrid B. Handegard Svein Johan Bakke Ordførar i Jondal Astrid Farestveit Selsvold Oddvar Brakestad Ordførar i Kvam Gard Folkvord John Opdal Ordførar i Odda Solfrid Borge Marit Gursli Ordførar i Ullensvang Mona Haugland Hellesnes Gunn Berit Lunde Aarvik Gunnbjørg Øyre Sigbjørn Hauge Ordførar i Ulvik Ordførar på Voss j

4 6 7 Personalet, HMT Hardanger og Voss museum inngjekk IA-avtale og utarbeidde handlingsplan for eit inkluderande arbeidsliv. I meldingsåret har me hatt stort fokus på oppfølging av sjukemelde, og utarbeiding av tiltak for seniorane. Dette siste kom me ikkje i mål med, mens me har fått opp gode rutinar for oppfølging av sjukemelde. Sjukefråveret var i 2009 på 7.5 %. Det har ikkje vore nokon større uhell eller ulukker i meldingsåret. Styret ser det som viktig at ein tilrettelegg for publikum og tilsette med nedsett funksjonsevne. Alle nye bygg og ombyggingar har fokus på universell utforming. Det kulturelle mangfaldet finn ein særleg i staben til Hardanger fartøyvernsenter. Her er det tilsett handverkarar og anna personale frå åtte ulike nasjonar. Dette pregar miljøet på ein god måte. Det er utarbeidd og styrehandsama eit felles personalreglement som gjev retningslinjer i høve tilsetting, permisjon og ordinært arbeidsreglement. I tillegg er det utarbeidd ein lønspolitisk plan som trekkjer opp hovudlinjene til lønspolitikken i verksemda er fyrste året for felles AMU. Ein har eit felles AMU for heile Hardanger og Voss museum, og eit underutval som er knytt til Hardanger fartøyvernsenter. Felles AMU drøftar dei større prinsipielle sakene, og saker knytt til dei mindre avdelingane. Underutvalet ved fartøyvernsenteret har hovudfokus på avviksmeldingar ved Hardanger fartøyvernsenter. AMU har i meldingsåret jobba med risikovurdering. Arbeidet vil bli følgt vidareinn i AMU har også jobba med felles system for avviksmeldingar, og med digital IK-handbok. Referat og saker som kjem opp i vernerundar blir drøfta i AMU. Det blei gjort ei mindre endring av leiargruppa, ved at avdelingsleiarane ved Hardanger fartøyvernsenter blei tatt inn i gruppa. Dette har vore eit viktig trekk for å byggja institusjonen tettare saman. Eit anna ledd i dette arbeidet er studiet Filosofi og leiing som heile leiargruppa er meldt inn på. Dette er eit deltidsstudium som vert arrangert av Folkeakademiet i samarbeid med mellom anna Universitetet i Bergen. Studiet går over fire år og gjev 15 studiepoeng pr. år. Økonomi Hardanger og Voss museum består av åtte avdelingar med svært ulik økonomi. Me rapporterer samla og har eit samla resultat - rekneskap og balanse, men fører avdelingsvise rekneskap for intern bruk. Avdelingane må til ein viss grad dekkja opp eventuelle underskot på eiga avdeling. Hardanger og Voss museum har hatt ein jamn omsetnadsauke dei siste åra. Dette skuldast både auka offentlege driftsmidlar og auka inntening gjennom sal av varer og tenester. Hardanger og Voss museum hadde ein samla omsetnad i 2009 på kr ,- som er ein auke på kr ,- frå I 2009 var det offentlege tilskotet på kr ,- som utgjer 47 % av den samla omsetnaden. Eigeninntektene er hovudsakleg knytt til drifta av fartøyvernavdelinga og barnevernsavdelinga ved Hardanger fartøyvernsenter. Me har i 2009 også fått inn ein del midlar gjennom sponsorar og andre eksterne finansieringskjelder. På grunn av ein del forskotsbetalte tilskot har likviditeten vore god gjennom heile året. Lønsauken har dei siste åra vore merkbar på alle avdelingane, og dei prosentvise kostnadane knytt til løn og pensjon i forhold til totalomsetnaden var i 2009 på 60.84%. Det er uheldig at staten og fylkeskommunen ikkje dekkjer opp dei faktiske kostnadane til løn og pensjon. Etter eit år med god drift og stram utgiftskontroll, syner rekneskapen for 2009 eit overskot på vel 1,3 millionar kr. Dette overskotet vil delvis gå til å dekkja oppstarta byggjeprosjekt på Hardanger folkemuseum og Hardanger fartøyvernsenter, og styrka vedlikehald. Museet styrka eigenkapitalen i 2009 med kr ,-. I eigenkapitalen inngår overskotet frå drifta og eit premiefond på kr ,- i knytt til Voss folkemuseum sin overgang frå KLP til Storebrand forsikring. Føresetnadane for framleis drift er tilstades, og rekneskapen er sett opp med dette som basis. Museumsfagleg oppsummering Hardanger og Voss museum er ein aktiv samfunnssaktør i regionen. I løpet av meldingsåret har museet vore engasjert i ei rekkje saker i regionen. Etter lengre tids tingingar med Kvam herad har ein endeleg kome fram til ny særavtale i høve Kvam bygemuseum og Ingebrigt Vik museum. Avtalen inneber at museumsstyrar si stilling splittast likt mellom Ingebrigt Vik museum og Kvam bygde museum, og samordnast med staben på Kabuso. Det har vore ført tingingar med Voss kommune for å finne ei avklaring rundt Magnus Dagestadmuseet si tilknyting til Hardanger og Voss museum, men dette har ein ikkje kome i mål med. Me har inngått samarbeid med Herand Aktiesagbruk om tilsetting av ein sagmeistar i prosjektstilling. Museet er representert i styret i stiftinga, og har bidrege med å søkja midlar, og i tilsetjingsprosessen. Ein har valt å utsetja ei eventuell konsolidering til det føreligg faste driftsmidlar til stillinga. Det har vore ført drøftingar med Hauge-stiftinga i Ulvik. Stiftinga valde ei konsolidering på fagleg grunnlag med Ivar Aasen-tunet i Ørsta, men vil behalda samarbeidsavtalen med oss. Hardanger og Voss museum har hatt ein representant med i arbeidsgruppa for ny museumsplan for Hordaland, i arbeidsgruppa for gamle Bjølvo kraftstasjon og Trallebana i Ålvik, og i utgreiinga om framtida til Hesthammar skrivargard i Ullensvang. Me deltek også i eit prosjekt rundt restaurering og tilbakeføring av produksjonsutstyr til Sandviken reiparbane i Bergen. Hardanger og Voss museum gjekk også inn som medstiftar av den nye folkemusikkfestivalen Haukelifestivalen. Det har vore arbeidd aktivt med bevisstgjering av museet si samfunnsrolle både internt og eksternt i museet. Under det årlege rådsmøtet til Hardanger og Voss museum var dette tema, med særleg fokus på dei forventningane lokalsamfunnet har til museet og kva for rolle museet skal og bør ha. I rådet sit ordførarane i regionen og andre ressurspersonar. Hausten 2009 blei det arrangert eit heildags seminar for styret og dei fagtilsette i museet. Denne dagen var tema stortingsmeldinga Framtidas museum og me hadde framlegg og diskusjonar rundt alle dei sentrale målområda som var skisserte opp i meldinga. Samlingane var nyttige både for rådet, styret og dei tilsette, og eit viktig skritt mot ei felles forståing av museet si rolle i samfunnet. Noko av det viktigaste arbeidet me starta dette året, var arbeidet med dei ulike fagplanane. Institusjonane har hatt ulik grad av styrebehandla planar tidlegare, men ein ser behovet for felles planar som går på tvers av alle dei gamle avdelingane. Me har valt å byrja med planane for forvalting, forsking og formidling. Det er museumsgruppa som fordeler arbeidet og som drøftar planane, medan målformuleringar og strategiske val blir tatt i leiargruppa før dei endeleg skal handsamast av styret. Tilveksten til magasina har vore liten dette året. Dette heng saman med fulle magasin og eit sterkare fokus på forvalting av dei samlingane me allereie har. Dette siste har vore ei satsing også dette året. Hardanger og Voss museum blei valt ut som eit av pilotmusea som fekk flytta inn i det nyopna fellesmagasinet knytt til Museumssenteret i Hordaland. Hardanger og Voss museum flytta inn til saman 185 gjenstandar. Prosessen har vore god i og med at den auka fokuset på gjenstandssamlingane ved museet. Utveljinga gjekk langs fleire linjer og ulike faktorar blei lagt til grunn. Mellom anna såg ein på magasintilhøve, gjenstandens eigenart, og behovet for å ha gjenstanden i nærleiken. Me har jobba med opplæring i Primus både for sommarvikarar og for nye tilsette. Interne prosjekt knytt til Primusregistrering og samlingsforvalting har auka fokus på registreringa og på den digitale handsaminga av samlingane generelt. Fokus på og gjennomføring av forskingsprosjekt ved museet har auka dei siste åra. Me har eit større forskingsprosjekt med tittelen Hardangerbrua - allereie på museum! som det har vore jobba aktivt med i meldingsåret. I tillegg har me tilrettelagt arbeidssituasjonen for ein av avdelingsleiarane som har gjennomført Masterstudiet i kulturvitskap med oppgåvetittel Hardangersaum frå Ghana. Me gjer ut det årlege fagtidsskriftet Fartøyvern, og er medredaktør i utgjevinga Gamalt frå Voss og skriv sjølve dei fleste utstillingskatalogane til Kabuso. Hardanger og Voss museum er med i fleire nasjonale museumsnettverk. Me er aktivt med i Kystkulturnettverket, Handverksnettverket,

5 8 9 Nettverk for drakt og tekstil og Nettverk for musikk og musikkinstrument. I tillegg har me ei meir passiv rolle i Kulturlandskapsnettverket og Samtidsnettverket. Me ser stor nytte av deltaking i dei nasjonale nettverka særleg i høve forskingsog dokumentasjonsprosjekt. I dag har me ansvar for forskingsprosjektet Fartøyvern på museum knytt til Kystkultur nettverket. I Nettverket for musikk og musikkinstrument har me deltatt aktivt i utarbeiding av ei nasjonal oversikt over instrumentsamlingar i musea. I høve kulturminneåret hadde me to prosjekt som var særleg knytt til markeringa. Det var segltoktet Med Mathilde til Lofoten, som var ei markering av frakteskuta sitt liv langs kysten. Me starta også arbeidet med digitale kulturminne løyper, og ferdigstilte ei kulturminneløype på Voss. Planlegginga av løyper i alle kommunane i Voss og Hardanger er starta. På formidlingssida har me også i dette meldingsåret hatt stor aktivitet. Det er halde mange ulike skuleopplegg i meldingsåret der til saman 4812 ungar har deltatt. Me er i varierande grad knytt til Den kulturelle skulesekken, men har samarbeid både lokalt og regionalt. Det har vore 93 arrangement. Me har hatt 35 basisutstillingar med 2 nye produksjonar i meldingsåret, og det har også vore vist 17 temporære utstilingar. Besøkstalet viser likevel ei svak negativ utvikling. Dette har medført eit aktivt arbeid knytt til marknadsføring og produktutvikling. Me har utarbeida ei felles marknadsplan i samarbeid med destinasjonsselskapet Reisemål Hardangerfjord, og har sett ned ei felles arbeidsgruppe som arbeider med utganspunkt i denne planen. Me har starta marknadsprosjekt med Noregs vasskraft- og industristadmuseum i Tyssedal om felles marknadsføring av museale opplevingar i Hardangerfjorden. Me er også meldt inn i NCE reiseliv (Norwegian center of expertise) som hovudsakleg driv produktutvikling. Me gir ut ein felles arrangementskalender i papir som er sendt til alle husstandane i regionen, og gjennomførte ein større anbodsrunde for å finne firma til utarbeiding av ny felles internettside. Etter fleire rundar med møte og tilbod, valte me bergensselskapet Kyber i samarbeid med designbyrået Orangeriet. Hardanger og Voss museum har sitt faglege hovudfokus på immateriell kulturarv og handlingsboren kunnskap. Me driv dette kulturminnearbeidet på mange felt, både i høve pleie av kulturlandskap, båtbygging, reipslaging, smiing, restaurering av fartøy og bygg, drift av tradisjonelle seglskuter, tekstil og musikk. Me ser den immaterielle kulturarven som likeverdig den materielle og driv derfor samlingsforvalting, forsking og formidling også på denne delen av kulturarven. Forvaltinga er fyrst og fremst ved utøving, men også gjennom aktiv bruk av lærlingar og gjennom dokumentasjonsprosjekt og praktisk arbeid saman med tradisjonsberarar. Styret ser det som viktig å halde fokus på ei drift som ikkje skadar miljøet. Det er sett ned ei arbeidsgruppe som skal vurdere om Hardanger og Voss museum skal bli eit miljøfyrtårn. Arbeidsgruppe har også laga retningsliner for miljøomsyn ein må ta i arbeidskvardagen. Hardanger fartøyvernsenter Hardanger Fartøyvernsenter er eitt av tre nasjonale senter for fartøyvern, og er ein offentleg godkjent barnevernsinstitusjon. HFS er ope for publikum og er eit levande museum der mottoet er å læra gjennom å gjera. Bygg og anlegg HFS har eit stort og krevjande anlegg med nye og gamle hus, faste og flytande kaiar, grøntareal, leikeutstyr m.m. Vedlikehaldet er stort sett basert på kjøp av tenester frå elektrikar, røyrleggjar, malar og snikkar m.m. I høve eigne medarbeidarar blir oppdragsarbeid prioritert og vedlikehaldsarbeid gjort inn i mellom dersom det er ledig kapasitet. I 2009 blei heile publikumsbygget måla, og det er ei målsetting at me innarbeider ein syklus slik at eit av bygga på HFS blir måla kvar sommar. Heile dekket på Mathildekaia blei skifta og utvida. HFS mottok 1,8 millionar kroner i syselsetjings - midlar til utviding av verkstadhallen. Utvidinga skal dekkja behovet for betre arbeidsplass til handverkarane, stetta nye arbeidsmiljøkrav og betra tilrettelegginga for publikum. Utvidinga hadde ein total kostnad på kr , og styret vedtok ein finansieringsplan. Ungdomsavdelinga flytta inn i nye leigde lokale like ved inngangen til HFS. Etter eit mindre oppussingsarbeid flytta fartøyvernavdelinga sin administrasjon, dokumentasjonssenter og bibliotek over i det store bustadhuset som var ledig etter ungdomsavdelinga. Dette frigjorde igjen plass til museumsavdelinga i publikumsbygget både på loftet og i grunnetasjen. Over bekken er HFS sitt store utbyggingsprosjekt på den ca kvm. store nabotomta. Prosjektet starta i 2007 og første fase vart gjennomført i I 2009 blei prosjektet valt ut i Kvam herad si satsing på utvikling av små og mellomstore verksemder i Kvam (SMB-prosjekt). Dette inneber at HFS får tildelt ca. 80 timar med profesjonell konsulenthjelp til vidare utviklingsarbeid i 2009/ HMT - utval (AMU) AMU på HFS har hatt fire møte og handsama 35 saker. I tillegg blei det arrangert ein eigen HMTdag for alle tilsette med fokus på brannvern og barnevernsarbeid. Det har vore gjennomført tre vernerundar; vinter, vår og haust. Det blei meldt 39 glippslippar (avviksmeldingar). Arbeidstilsynet gjennomførte i april eit tilsyn med fokus på risikovurdering. Diverre viste det seg at risikovurderinga ikkje blei vurdert til å vera tilfredstillande og det blei gitt pålegg om tiltak. I samarbeid med Ytre Hardanger Bedriftshelseteneste gjennomførte me denne hausten eit seminar om risikovurdering, og på bakgrunn av dette ei systematisk avdelingsvis risikovurdering med påfølgande handlingsplanar. Dette blei godkjent av Arbeidstilsynet og pålegget lukka. Museum Markeringa av jubileumsåret 2009 starta med lansering av det nyskrivne Mathildeheftet dagen før S/J Mathilde la ut på jubileumstokt nordover til Lofoten. Om bord var folkehøgskuleelevar og høgskulestudentar. Toktet varde i seks veker, og gav Mathilde særs mykje og god publisitet. Mange fylgde med på reisa via den nyoppretta Mathildebloggen. Jubileet vart også markert med folkefest på HFS i september. I 2009 starta me sommarsesongen i byrjinga av mai med ei stor kunstutstilling med skulpturane til kunstnaren John Audun Hauge. Utstillinga sto ut september. I samband med utstillinga vart det også laga katalog. I tillegg til aktivitetar og utstillingar, er dei opne verkstadane der gjestene får sjå fleire maritime handverk ein viktig del av publikumstilbodet. Gjennom året gjennomførte avdelinga fleire sundagsarrangement med varierande tema. HFS tok også sist år aktivt del i Kvam herad sin kulturelle skulesekk. Me gjennomførte undervisningsprogram med tema Forming i tre og Roing med tradisjonelle robåtar. Modellen av Mathilde er ført eit steg vidare, og me prøvde ut eit tredelt undervisingsopplegg for skuleelevar i klasse. Me samarbeidde også med Norheimsund vidaregåande skule om undervising i val av trematerial. Det enda opp med at kvar elev laga eit skrin i sveipeteknikk. Totalt hadde me besøkande i 2009, dette inkluderer ikkje dei som har kome i samanheng med den reine utleige aktiviteten av kafeen. Styret i Hardanger og Voss museum har vedteke kjøp og heimtransport av bilferja Folgefonn som i dag blir eigd av Erith Yacht Club i London. Målet var å få den heim i løpet av 2009, men av årsaker utanfor vårt rådvelde let ikkje det seg gjera. Ein har likevel arbeidd med løyve og gjort avtalar med

6 10 11 transportør. Det er også gjort avtale om kjøp av ein autentisk motor av typen Wickmann 4ACA. HFS si museumssamling er i dag i hovudsak knytt til dei fire verneverdige fartøya S/J Mathilde, M/Y Faun, M/K Vikingen og M/S Paddy. Målet er å verna fartøya gjennom aktiv drift og formidling. I tillegg er innsamling og vidareføring av immateriell kunnskap ein viktig del av samlinga. Gjennom utøving av verneverdige handverk vert handlingsboren kunnskap halden i hevd. Hardanger maritime leirskule gjennomførte til saman 12 veker tokt med skuleborn vår og haust. Sommarsesongen til Mathilde er vekestokt for grupper som også er opne for einskildpersonar. I år gjekk me på nordvestlandskysten med mellom anna grupper frå DNT i tillegg til våre eigne opne tokt. Hausttoktet på to veker gjekk til Sunnhordland, med visning av bildespel og forteljing om Mathilde si historie for skuleborn.desse tokta var i hovudsak finansiert av Hordaland fylkeskommune. Me fekk i 2009 ei gledelig løyving på kr ,- frå UNI-fondet for å oppgradera navigasjonsutstyret på Mathilde. Mathilde hadde totalt 1248 besøkjande. Gjer me dette om til persondøger slik ABM-utvikling no legg opp til gjev dette 3227 vitjingar. M/Y Faun låg i 2009 ved kai med motorhavari etter uhellet i Målet er å ha båten driftsklar i løpet av M/K Vikingen blir nytta og vedlikehalden av ungdomsavdelinga. I 2008 under eit tokt til Stavanger blei det brot på akslingen, og fartøyet har difor vore ved kai i M/S Paddy ligg framleis under presenning i påvente av restaurering. Drifta i småbåtverkstaden har i 2009 vore prega av permisjonar og nokre relativt lange sjukemeldingar. Produksjonen har difor ikkje vore på topp, men heldigvis hadde me fleire båtar på lager, slik at me kunne tilfredstilla etterspurnaden. På reiparbanen har det vore stille i Reipslagaren har hatt svangerskapspermisjon store delar av året, og det var ikkje mogeleg å skaffa vikar for heile perioden. Ved hjelp av bestmann og reipslagar Michael Riley klarte me likevel å ta unna dei viktigaste tingingane frå våre faste kundar. I 2009 gjekk me i gang med to dokumentasjons-/ forskingsprosjekt. Me gjennomførte det forseinka første året i dokumentasjonsprosjektet Hardangerbrua - allereie på museum! Hovudfokus i 2009 låg på innsamling av intervjumateriale. Me kom også i gang med samarbeidsprosjektet Fartøyvern på museum. I dette prosjektet samarbeider me med Kystmuseet i Florø og Nordmøre museum.me gjennomførte mellom anna eit dokumentasjonsprosjekt på bilferja Folgefonn i England og følgjer istandsetjinga av Arnafjord på nett. Begge desse prosjekta er støtta av ABM-utvikling. For å gjennomføra desse prosjekta vart Heidi Richardson hausten 2009 frikjøpt i 4 månadar frå stillinga si som leiar ved museumsavdelinga. Fartøyvern Fartøyvernarbeidet er spesialisert mot istandsettjng av tre- og stålfartøy som Riksantikvaren har gitt status som verneverdige skip. Fartøyeigarane er som regel stiftingar eller museum. Deira finansiering av istandsetjinga er normalt basert på heil eller delvis stønad frå Riksantikvaren. Kostnadseffektivitet, godt handverk med høgt antikvarisk nivå og god økonomistyring er førande for oppdraga HFS tek på seg. Dette har gitt oss godt omdøme i fartøyvernmiljøet. Aktivitetsnivået på fartøyvernavdelinga har vore jamn og god gjennom heile året med mellom 12 og 15 større og mindre oppdrag på fartøy. Dei fleste av desse har vore på fartøy med status som verneverdige. Tre av desse oppdraga har vore utført andre stader i landet. Fagleg sett har det vore eit år med mange gode utfordringar, både når det gjeld båtbygging, innreiing, smiing, rigging, dokumentasjon m.m. Fagopplæring er ein sentral del av arbeidet på fartøyvernavdelinga. Dette året har avdelinga hatt to lærlingar i opplæring, ein reduksjon frå dei tidlegare fire. Den eine er knytt til den danske båtbyggjarskulen, og har såleis praksisplass og ikkje læreplass ved HFS. Av utførte oppdrag kan nemnast: M/Y Tysso som er eigd av Norsk vasskraft og industristadmuseum i Tyssedal. Totalrestaurering.. * M/S Bilfergen var det andre store prosjektet som vart avslutta i Totalrestaurering D/S Stord har vore under arbeid ved HFS i fleire periodar, og fyrste gongen var i I 2009 vart postkontor, billettkontor og to lugarar innreidd. Arbeidet vart ikkje avslutta i kl. salong i M/S Atløy vart påbyrja tidlegare, og arbeidet vart avslutta vinteren M/Y Fyk er eigd av Museumssenteret i Hordaland. Oppdraget har gått ut på istandsetjing av overbygg. Arbeidet starta i 2008, og vart avslutta våren M/B Skum er ein Salhusbåt, bygd ved Fjellstrand på 1930-talet. D/S Ammonia er ei av to jernbaneferjer på Tinnsjøen i Telemark og HFS har istandsett styrehustaket. M/S Hvaler har HFS hatt oppdrag på i fleire omgangar. I 2009 var det dekkslegging på brudekket. På fiskekutteren M/S Alia har HFS skifta rekkestøtter, hudplank m.m. Arbeidet vart utført hjå eigaren i Troms. * På HFS sine eigne fartøy S/J Mathilde og M/K Vikingen har fartøyvernavdelinga utført fleire oppdrag. Vikingen har m.a. hatt ein reparasjon på motoren og Mathilde har m.a. fått ny klyverbom. M/Y Faun vart reparert etter skader i 2008, og fekk limt inn trelister i natane i skroget. M/S Stangfjord var det eine store nye prosjektet som vart starta opp i I løpet av sommaren vart fartøyet sett inn i hallen og dokumentert. Arbeidet med demontering og istandsetjing starta på haustparten. M/S Arnafjord var det andre store og nye prosjektet som HFS gjekk inn i dette året. Arnafjord vart sett opp på slippen ut på hausten, og arbeidet med istandsetjing starta opp. På den nybygde sundbåten Framnæs har me lagt dekk. Båten er ein kopi av ein historisk sundbåt frå Kristiansund. I løpet av 2009 vart talet på fartøyvernkonsulentar auka frå to til tre. Desse stillingane er delvis finansierte av Riksantikvaren til utøving av såkalla Fellesestenester ved fartøyvernsentra. Tilskotet skal medverka til at sentra kan fungera som kompetansesenter for restaurering og vedlikehald av fartøy, inkludert arbeid knytt til dokumentasjon og rapportskriving, forsking, fagleg rådgjeving m.m. Storparten av desse tenestene blir utført av konsulentane, men også verftsformannen, basane og båtbyggjarar gjer arbeid på dette feltet. HFS utfører i tillegg relevante konsulentoppdrag som ikkje er direkte relatert til fellestenestene. I desember gav me ut det årlege fagmagasinet Fartøyvern. Hausten 2009 bidrog HFS med eit lengre innlegg om dokumentasjon ved Norsk Forening for Fartøyvern sitt årsmøte i Selje. I hadde HFS ei intern kursrekkje i antikvarisk arbeid for handverkarane. I 2009 har dette vore ført vidare til konsulentane. Det første kurset var i teknisk teikning med dataverktøy (DAK). Det andre kurset var i presentasjonsteknikk. Opplegget vert ført vidare i Samarbeidet med dei andre to fartøyvernsentra er formalisert i Fartøyvernesentrenes Fellesråd (FF). FF har som mål å utvikla og heva det faglege nivået på fartøyvernet i Noreg. I 2009 har Bredalsholmen Dokk og Fartøyvernsenter hatt sekretærfunksjonen. FF har i 2009 hovudsakleg arbeidd med innspel til Riksantikvaren sin nye verneplan. I 2009 gjekk løyvingane til fartøyvernsentra opp frå vel 1 mill. kroner til vel 2 mill. kroner. Midlane vert nytta til fellestenester, definert gjennom tildelingsbrevet frå Riksantikvaren og gjeldande fartøyvernplan. Omsetnaden på fartøyvernavdelinga ligg noko over budsjettet i 2009, og avdelinga har gått i pluss totalt sett. Barnevern Ungdomsavdelinga har hatt full drift i heile 2009, og har hatt eit snitt på 6,5 ungdommar plassert i tiltaket gjennom heile året. Tiltaket har gjennomført 6 turar med ungdommane. Vintertur vart gjennomført på stølsviddene i Valdres. Påsketuren var dykketur til Fedje. Sommartur 1 var i år lagt til Nærøyfjorden. Avdelinga lånte småbåtar av museumsavdelinga ved fartøyvernsenteret og rodde heile fjorden. Sommartur 2 gjekk over Hardangervidda. Alle ungdommane som var med fullførte turen,og fekk ei stor mestringsoppleving. Haustturen var og på Hardangervidda. Nyttårsturen gjekk til Gol. Nyttårsturen er ein tur med gode opplevingar og feiring i trygge og sosiale omgjevnader. Fire ungdommar starta på vidaregåande utdanning hausten Ingen av ungdommane har brote skuleløpet. Dette er eit kvalitetskriterium for avdelinga. Ungdomar som ikkje går på skule får arbeidstilbod på dagavdelinga. Avdelinga har hatt ei god drift i 2009 med produksjon av hagemøblar og anna trearbeid, og

7 12 13 har og hatt oppdrag for Kabuso og Kvam herad. Avdelinga har i løpet av 2009 fått gode rutinar på vedlikehaldet av gavlabåten til Hardanger fartøyvernsenter. Avdelinga har hatt ei særs utfordrande ungdomsgruppe i Avdelinga har sett seg nøydd til å ta fleire ungdommar ut av ordinært behandlingsopplegg og oppretta einetiltak for fleire av ungdommane i lengre og kortare periodar. Hausten 2009 flytta avdelinga inn i nytt leigd bygg, som er lokalisert like utanfor felles området til Hardanger fartøyvernsenter. Bygget er på heile 350 kvm, og det har vore ei stor føremon at heile avdelinga har vorte samla. Dette har gjeve oss eit kvalitativt løft slik at me kan driva ein betre og meir profesjonell barnevernsinstitusjon. Det er utarbeidd ein ny og forbetra turnus for miljøarbeidarane. Dette er eit viktig arbeid for å kunna ha betre økonomikontroll og personalhandsaming på avdelinga. Etter lengre tids førebuingar og drøftingar fekk endeleg butiltaka nye kontraktar i Me var i forhandlingar med Barne-, ungdoms- og familiedirektoratet i november 2009 om nye rammeavtaleplassar. Resultatet av denne konkurransen vert klart i mars Avdelinga har avtalar med Bufetat region vest som varer fram til Hardanger fartøyvernsenter hadde 25-årsjubileum i I samband med dette arrangerte avdelinga eit fagseminar for barnevernsfeltet i Noreg med tittelen Ungdomen si røyst. Seminaret hadde deltakarar frå heile landet. Barneombod Reidar Hjermann opna seminaret, og nestleiar Olav Bolstad og tidlegare ungdommar ved avdelinga stod for store delar av programmet. Førsteamanuensis Reidun Follesø og Professor Erik Larsen var føredragshaldarar. Avdelinga er særs nøgd med både innhald og gjennomføring av seminaret har vore eit utfordrande år økonomisk. Det var budsjettert med eit overskot på avdelinga, mens rekneskapet syner eit underskot. Avviket skuldast i hovudsak ekstrakostnadar rundt ungdommar som ein har tatt ut av ordinært tiltak. Hardanger folkemuseum Hardanger folkemuseum (Hfu) vart skipa i 1911 og er det eldste folkemuseet i Hordaland. Hfu er eit kulturhistorisk museum med føremål å samla, taka vare på og formidla kunnskap og opplevingar knytt til kultur, kunst og kulturminne frå bygdene i Hardanger. Anlegget består av friluftsmuseum, museumsbygg med permanente og skiftande utstillingar, felemakarverkstad og folkemusikk - samling. Regional bygningsvernkonsulent og fylkesmusikarar har arbeidsstaden sin på Utne. Hfu omfattar og bygdesamlinga på Skredhaugen ved Lofthus og Amund K. Bu sine samlingar på Bu. Hardanger folkemuseum har i 2009 og hatt ansvar for drifta av Agatunet. Bygg og anlegg Administrasjonsbygget på Utne med kontor, verkstad, utstillingssal og konsertsal er reist som to bygningar i to periodar, omkring 1974 og Taket over eldste del har hatt lekkasje i fleire år, og i samband med reparasjon vart det bestemt at taket skulle hevast slik at ein fekk 190 m2 nytt areal. I mars 2008 var taket tett og takoppbygget ferdig utvendig, og i 2009 har me prosjektert innvendig. I 2009 har me utført vanleg vedlikehald på alle avdelingane. På Bu er eit tak vølt. På Skredhaugen er Grevehuset sett i stand til utleige. Dette året har det blitt løyvd ekstra strakstiltaks midlar både til museet og elles i regionen. Mykje av tida har gått med til å få nytta desse tilskota som skulle brukast i løpet av året. I Eidfjord har museet gitt antikvarisk rådgjeving i høve restaurering av sjøbua til Gjestgjever - garden. På Hesthammer skrivargard har museet starta vøla av vindauge. Bygningvernkonsulenten har gjeve antikvarisk rådgjeving i heile regionen og utført oppdrag for kulturseksjonen i Hordaland fylkeskommune. Bygningsvern Handverkarane har i 2009 vore på fleire kurs og seminar, mellom anna deltatt på handverks - nettverket si samling på Aulestad og på workshop i Latvia. Dette siste var eit internasjonalt prosjekt, der vindauge og dørar i den gamle bydelen i Kuldiga skulle restaurerast. Gunnar Kjerland frå museet var med som kurslærer. Norsk Handverksutvikling var ansvarleg for det norske bidraget til prosjektet. Museet har også i 2009 arrangert kurs i Agatunet der bygningsvernkonsulent og handverkarar på Hardanger folkemuseum og Agatunet har ansvaret. I år var tema eldre målingsteknikkar. Me nytta lokal kompetanse som kurslærarar. Bygningsvernkonsuent var kurslærar i fargedokumentasjon, Johild Mæland var kurslærar i dekormåling, målarmeister Tor Meusburger var kurslærar i papir-/striestrekking og limfarge og Anne Louise Gjør var kurslærar i komposisjonsmåling. Samlingsforvaltning Samlingane tel kring gjenstandar, foto, fagbibliotek, privatarkiv og folkemusikkarkiv med over 8000 folkemusikkopptak. Det meste av samlingane står permanent i museumstuna og på magasina. Registreringa er eit kontinuerleg arbeid. Alle data frå tidlegare registreringar i WinRegimus er overført til Primus. Om lag halvparten av spolebanda i folkemusikksamlinga er no digitalisert. Det vert arbeidd med å få til ein felles lagringsserver for Hardanger folkemusikksamling og Hfu som skal stå i magasinet. Fleire utøvarar har i 2009 nytta arkivet, og digitaliseringa lettar tilgjenge for publikum. Formidling Museet har faste tilbod om tre undervisnings opplegg til skulane; Hardanger i mellomalderen, Hardingfela og Arkitektur/ byggeskikk. Det vart og laga til undervisningsopplegg i samband med kunstutstillinga Tone Aanderaa encounters. Undervisningsopplegg om juletradisjonar vart gjennomført i desember, og 9 skular frå 5 kommunar deltok på dette. Rundt 600 elevar har delteke på undervisningsopplegg i Der er om lag det same som i Museumstuna på Utne, Skredhaugen og Bu har bygningar frå 1200-talet og fram til Husa syner innreiing og husbunad slik det var vanleg på gardane gjennom mellomalderen og framover til 1900-talet. Her vert formidla byggeskikk, handverk, materialbruk og dei ulike sidene ved livet i Hardanger både i kvardag og fest. Museet har og faste utstillingar om folkemusikk og drakttradisjonar. I tillegg har museet stilt ut: Tone Aanderaa Encounters m/ gjester frå Belgia, salsutstilling Tulip&Tatamo norske designklede, salsutstilling Arne Bakke Mælen trearbeid, salsutstilling