Det årlege møtet i fagleg rådgjevande utval vart arrangert på Gjendesheim, måndag 8. september.

Transkript

1 NASJONALPARKSTYRET FOR JOTUNHEIMEN OG UTLADALEN Adresseliste SAKSBEHANDLAR: KARI SVEEN ARKIVKODE: 2014/ DATO: NASJONALPARKSTYRET FOR JOTUNHEIMEN OG UTLADALEN - FAGLEG RÅDGJEVANDE UTVAL - REFERAT FRÅ MØTE PÅ GJENDESHEIM 8. SEPTEMBER 2014 Det årlege møtet i fagleg rådgjevande utval vart arrangert på Gjendesheim, måndag 8. september. Til stades: Deltakarliste går fram av vedlegget. I Gjendeområdet er det utført ein del tiltak i år, og møtet vart innleia med vandring i den nye naturstigen langs Gjende. Stigen vart opna av leiaren i nasjonalparkstyret, Mai Bakken, i samarbeid med Vågå-ordførar Iselin Jonassen og fjellstyreformann Sverre Damstuen. Stigen er laga i samarbeid med Vågå fjellstyre, og fjelloppsyn Knut Øyjordet møtte oss med nykokt kaffi da vi kom til endepunktet ved Hamnsanden. SNO har hatt eit lag sherpaer som har utført tiltak på stigane mot Besseggen og Memurubu i sommar, og det var meininga å ta ein tur opp og sjå på tilrettelegginga, men det vart dessverre ikkje tid til dette. Men litt av arbeidet til sherpaene kunne vi sjå langs naturstigen, der dei hadde lagt til store steinar for enkel kryssing av bekkene. Møtereferat: 1. Velkomen Styreleiar Mai Bakken ønskte velkomen. 2. Årsmelding 2013 Magnus Snøtun gjekk gjennom årsmelding Separat årsmelding SNO og forvaltninga, men vi vil vurdere ei samordning. Merknader: Arrangement i randsone: Highcamp og fjellfilmfestival. Målrock-arrangementet i Utladalen har stor oppslutnad, fleire deltakarar enn nasjonalparkfestivalen. Tiltaksplanen: Fannaråkbreen, nedsmelting, behov for informasjon og tiltak 3. Oppsummering av oppsyn og prosjekt v/ Statens naturoppsyn Rigmor Solem tok eit raskt tilbakeblikk på historikk før ho gjekk gjennom oppsynsarbeidet og prosjekta som har vorte gjennomført sidan førre møte i fagleg rådgjevande utval. Det har vore utstrakt aktivitet i ulike delar av verneområda; med oppsyn, naturrettleiing, overvaking/kontroll og ulike skjøtselstiltak og stigvedlikehald. Ein del område prega av forsøpling frå tidlegare tiders aktivitet, t.d. på Galdhøpiggen og Fanaråken. Rydding har vore utført av oppsynet og andre, men nedsmelting gjer at det kjem fram att på nytt på Fanaråken. POSTADRESSE: POSTBOKS 987, 2626 LILLEHAMMER BESØKSADRESSE: NORSK FJELLMUSEUM, 2686 LOM OG LUSTER KOMMUNE, RÅDHUSET, 6868 GAUPNE TELEFON: OPPLAND: SOGN OG FJORDANE: E-POST: FMOPPOST@FYLKESMANNEN.NO ORG.NR: (FYLKESMANNEN I OPPLAND)

2 4. Ulovlege tilhøve Saker frå 2013, status: To mindre saker rapporterte til Miljødirektoratet. Begge er kvittert ut. Ulovleg merking av Jostigen er fjerna av oppsynet. Boltar med tau for å leie folk rett på stigen ved Piggbreen vart godkjent av styret. Ei sak om ulovleg byggverk i Utladalen LVO vart meldt politiet, og avslutta med «påtaleunnlatelse». Merknad frå møtet: Det vart påpeika at Jostigen er merka på kartet som er sett opp nede ved kiosken på Gjendeosen og korleis kunne nasjonalparkstyret då vere i mot merking av stigen? Det vart informert om at skiltet er sett opp av næringsaktørane ved Gjende og at Jostigen både vert nytta av lokalkjende og i samband med føringsturar. Det er den tilfeldige og urøynde besøkande nasjonalparkstyret ikkje vil at skal bli leia opp Jostigen gjennom skilting og merking. Nye saker registrert av SNO og forvaltninga: Ei sak rapportert i sommar; avfallsbrenning i nasjonalparken. Kommunen er forureiningsmyndigheit, medan Nasjonalparkstyret må vurdere oppfølging av brot på verneforskrift. Anna: - Laushundar eit attendevendande problem - Lovleg motorferdsel krev også av og til oppfølging for presisering av innhaldet i gjevne løyve. 5. Høyringssak: Utplassering av båtar og garnkasser ved vatn innan verneområda Saka er sendt til høyring i tilsynsutvala, fjellstyra og kommunane. Ønskjeleg å drøfte saka også i det felles forumet. Kari Sveen orienterte om bakgrunnen for saka, og følgjande innspel kom fram under diskusjonen: - Tom Dybwad orienterte om tilsvarande sak i Breheimen, der det vart sett vilkår om maks storleik slik at garnkassa vert dekt av båten når den ikkje er i bruk. - Kan setja vilkår om at båt skal kunne nyttast av andre som har rettar i området. Spørsmål om det er heimel for dette overfor private? - Vatn med stor gangavstand frå bilveg blir mindre fiska. Viktig å legge til rette slik at ressursen kan nyttast. - Folk vil vegre seg mot å nytte fiskeressursen om ein må bera med seg gummibåt og fiskegarn for å utøve fisket. - Garnfiske bra for bestanden. Viktig at regelverket ikkje blir handheva for strengt. - Lom fjellstyre har båt og garnserie tilgjengeleg ved Grisletjønn, men har ikkje vorte brukt siste par åra. - Fin tilrettelegging med fellestiltak. - Lars Skrinsrud sa seg samd med fjelloppsynet i Lom om at det er viktig å nytte ressursane. Tilgjengeleg båt bør administrerast av eit fjellstyre eller annan organisasjon som følgjer opp. 6. Jotunheimen nasjonalpark som deltakar i pilotprosjekt om besøksforvaltning og Miljødirektoratet sitt arbeid med merkevarestrategi Orientering ved Kari Sveen Fleire i salen peika på behovet for felles utforming og gjenkjennelegheit. Dette har og vore kommunisert opp til direktoratet ved fleire høve. Fagleg rådgjevande utval ønskjer i alle fall at tavlene rundt Jotunheimen får felles utsjånad. Arne Hauge viste til tavlene utanfor fjellmuseet som gode eksempel på fin og nøytral design, som høver over alt. Dette er same typen tavler som står ved Bygdin, i Koldedalen og på naturstigen. Ein samla møtelyd uttrykte forventningar om at merkevarestrategien skulle munne ut i ein felles design for nasjonalparkane, slik at den utplasserte informasjonen får ein lett gjenkjenneleg utsjånad som viser at det gjeld nasjonalpark/verneområde. Jotunheimen sitt oppdrag som pilot er utforming av ein innfallsport. Det er utfordrande å planleggje tilrettelegging som skal innordnast ein parallell prosess med utforming av merkevare/design. Nasjonalparkstyret har til vurdering dei mest sentrale innfallsportane langs gjennomfartsvegane over Valdresflye og Sognefjellet. Ved Gjendesheim pågår ein større prosess i regi av Nasjonale Turistveger, der framdrifta vil vera avhengig av andre aktørar. Nasjonal Turistveg Sognefjellet har fleire stoppepunkt, der Turtagrø, Sognefjellshytta og Krossbu er dei mest sentrale. Turtagrø har ei tavle som er synleg frå parkeringsplassen og frå hotellet. Denne er sett opp av forvaltninga for Jotunheimen, medan Breheimen har fått informasjonsplass på baksida. Det er informasjonsbehov knytt til villrein. I samband med nybygget på Sognefjellshytta vil det vera rom for innandørs informasjon om nasjonalparkane, men NASJONALPARKSTYRET FOR JOTUNHEIMEN OG UTLADALEN SIDE 2

3 det kan i tillegg vera aktuelt å synleggjera nasjonalparken også utandørs. Ved Krossbu er det ingen informasjon i dag, og forvaltningsplanforslaget frå 2008 viser til behov for både generell informasjon og særleg informasjonsbehov knytt til brevandring og tryggleik. Tom Dybwad meinte at Krossbu ville vera ein ideell plass for utprøving, da ein her både har gjester som ønskjer ein enkel rusletur inn til breen og nasjonalparken og tradisjonelle fjellvandrarar langs det etablerte rutenettet mot Skogadalsbøen, Nørdstedalsseter og Leirvassbu (med breføring). Sidan det ikkje er noko informasjon ved Krossbu i dag, vil ein ved å bruk Krossbu som pilot kunne sjå om det skjer endringar ved å lage til god informasjonsportal som ledd i pilotprosjektet om besøksforvaltning. 7. Status informasjon a. Internett Miljøvedtaksregisteret, søkbart og offentleg tilgjengeleg register Turapp informasjon om turmoglegheiter som supplement til dei meir kjende turane som allereie er kommunisert av andre. Mindre turar, timesopplevingar, er etterspurt av brukarane. b. Skilting Bytte ut etter kvart. Vil avvente nye skilt til den nye designmalen er klar. c. Innfallsportar Ulike funksjonar på ulike plassar. Prøvd å kartlegge det som manglar. Ulike funksjonar skal planleggast under eitt i pilotsatsinga, sjølv om ikkje alt kan ventast set i verk med det første (toalett, m.v.) d. Anna Lars Skrinsrud viste til at tilsynsutvala er rådgjevande for nasjonalparkstyret, og ønskjer meir spørsmål frå styret om kva utvala arbeider med. Nytt frå tilsynsutvala bør stå som eige punkt på saklista i neste møte. Utvala er elles velkomne til å koma med sine saker under eventuelt, jf. invitasjonen i starten av møtet om å melde aktuelle punkt under eventuelt. Når det gjeld informasjon frå Nasjonalparkstyret, viser ein til nettsida der sakene blir lagt ut. 8. Status revisjon verneforskrifter, forvaltningsplan og skjøtselsplanar Verneforskrifta ligg framleis til godkjenning i departementet. Revisjon av forvaltningsplan avhengig av dette. Bevaringsmål og revisjon av skjøtselsplanane er saker ein arbeider med. Harald Klæbo opplyste at fylkesmennene har teke kontakt med departementet om framdrifta. 9. Norsk Fjellmuseum og Utladalen Naturhus året som har gått og planar vidare Utladalen Naturhus v/ Ole M. Nundal Stifta 1997 av Årdal kommune, FM Sogn og Fjordane og Hydro Aluminium Skjøtsel ved hjelp av sesongarbeidarar ein viktig del av verksemda, og kulturlandskapet er mest som da gardane i området var i drift. Utviklinga av området som innfallsport går sin gang. Sanitæranlegget er rusta opp, og er tilrettelagt med universell utforming. Naturhuset har hatt god trafikk i sommar. Det fungerer som innfallsport og arena for dagsturisme. Nokre går til Vettisfossen eller opp til Avdalen, men også kortare turar er populært. Nasjonalparkfestivalen Målrock (ca deltakarar) Bilklubb på besøk Det er inngått ei avtale med eigaren av Vormeli om å overta drifta, da Vormelis Venner ønskjer avløysing. Tilrettelegging for familiebesøk vert framleis prioritert. Ønskjer å leggje til rette med aktivitetar retta mot barnefamiliar, kanskje noko med dyr. Problematikken rundt tryggleik er eit særleg tema. Dramatisk natur ut mot Utla, og ikkje så lett for ukjende å vera klår over moglege farar på staden. Mogleg ein må vurdere ei form for sikring mot elva. Planane om klatrepark er skrinlagt, da kommunen har andre planar om klatrepark på annan lokalitet God kontroll på økonomien, da stiftinga legg vekt på å setja tæring etter næring. NASJONALPARKSTYRET FOR JOTUNHEIMEN OG UTLADALEN SIDE 3

4 Norsk Fjellmuseum v/ Mai Bakken Ny informasjonsmedarbeidar ved Norsk Fjellmuseum frå 1. september: Anne Silje Berg frå Vågå. Forvaltningsknutepunkt for Jotunheimen og Reinheimen, og forvaltaren for Reinheimen kom på plass i vår. Forprosjekt nye utstillingar, tilsett prosjektleiar for oppfølging Nettverksarbeid Prosjekt om vertskapskurs støtta av Innovasjon Norge Hatt ansvar for turistinformasjonen i Lom i år. Arbeid retta mot barn og unge, noko i samarbeid med villreinsenteret på Hjerkinn: Barske Glæder, der fjellstyret og SNO er med på klasseopplegg for skulane i Ottadalen Rådyrtrakket, lokalisert på bygdemuseet Klimaparken, nye fonnefunn, arkeologiske funn ved Tesse 10. DNT Oslo og omegn nytt om rutenett og turisthyttene Orientering v/ Tor Martin Stenseng. DNT hadde ein kjempesesong i 2013, men også svært bra i 2014 Merking og vedlikehald stignettet Dugnadsgruppa blir skolert i tråd med reglar i merkehandbok. Lite ønskjeleg at folk merkar på eige hand, da DNT ofte blir oppfatta som tiltakshavar og får spørsmål/kritikk der merkinga ikkje er tilfredsstillande. Fondsbu-Yksndalsbu revarda på halve strekninga, det same gjeld ruta Bygdin-Yksndalsbu. Varding frå Valdresflye Skogadalsbøen-Fanaråken og Keiserpasset er oppgradert Omlegging sør for Olavsbu, ved vatn 1444 utført Utfordrande vinter med stikkinga; mykje snø og vind. Bruer: Brua over Veslådøla vart øydelagt, men hadde brua ovafor som reserve. Reparert under oppsynssamlinga. Brua over Tjønnholåe planlagt erstatta med klopper nede ved Russvatnet, men fungerer ikkje ved høg vasstand. Må vurdere kryssinga av Tjønnholåe på nytt Bru over Blåtjønnåe ny i haust. Den gamle får stå i to år, for å hauste erfaring med nybrua. Brua over Torfinnsåe er reparert. Bru over Hellstuguåe reparert etter erosjon i elvebreidda Dugnader og vidare planar: Reparasjonar på rutenettet blir planlagt etter tilbakemeldingar frå brukarar og turisthytter Kanskje behov for litt omlegging og varding framfor Fanaråkbreen pga nedsmelting av breen. Brua over Fleskedøla til vurdering. 11 m spenn, utfordrande med rundstokk Fanaråken: Rekordbesøk for fjerde året på rad. Over hundre overnattingar på det meste, på 34 senger. Hektisk for dei tilsette, med å skaffe nok mat og service på dei mest trafikkerte dagane. Stølsmaradalen: Vedlikehald/restaurering av stølsbygg nummer to ferdig i sommar. Då er begge bygga på Stølsmaradalen restaurert. Oppgang med 4,8 % på Gjendebu Ned på Gjendesheim og Glitterheim, opp på Skogadalsbøen Merking/skilting: - Merkehandboka viktig. Lågland/skog og kyst har kome som supplement - Ruta opp mot Mjølkedalen, mange blauthol som burde vore utbetra med gangbaner. - Rute til Rasletind merka frå Valdresflye - Ruta Bygdin-Yksndalsbu er blaut på første kilometeren. Minikraftverk Skogadalsbøen kan verta kostbart, men ikkje heilt skrinlagt. 11. Økonomi - aktuelle tiltak 2015 Innfallsport, pilot Supplerande informasjon og tilrettelegging der ein evt ikkje får løyst utfordringane ved pilotsatsinga; døme brevandring ved Krossbu villrein og kanalisering av ferdsel ved Turtagrø NASJONALPARKSTYRET FOR JOTUNHEIMEN OG UTLADALEN SIDE 4

5 Stigvedlikehald og tilrettelegging av blaute parti er stadig aktuelt. Metoden med å legge store steinar å gå på over småbekkar og blaute parti fungerer godt på stigen langs Gjende til Hamnsand, og kan sikkert også vera aktuelt andre plassar. Sikringa ved Vettisfossen og sikring ned til Vetti frå Vettismorkji Tavle ved Turtagrø, skilt om villrein vart borte. Det bleikna for fort, og måtte erstattast. Rigmor vil følgje opp. Bygningar som bør restaurerast bør kartleggast, sjølv om dei ikkje fell inn under tiltaksmidlane. Forvaltninga kan hjelpe til med planlegging og rettleiing. Store Hilleren, skiltet er borte og attgrodd opning. Kulturminne Memurudalen og bergkunst Utladalen er saker der ein ønskjer samarbeid med fylkeskommunane. Eventuelt Jon Lerhol: Ønskjeleg med samarbeid med fjellstyret om nye tavler Eidsbugarden/Fondsbu, overraska over at det brått kom opp ny tavle der. - Det vart undersøkt om ein kunne hatt informasjon på begge sider av skifertavlene for å få plass for meir informasjon, men det vart sterkt frårådd å bore på begge sider av skiferplata, da dei var redde for oppsprekking. Dermed vart berre tidlegare info om nasjonalparken sett opp att tilpassa kommunen sin design. Fekk ikkje forvaltningsmidlar til selet i Guridalen i 2014, men det er skaffa til veie midlar frå andre kjelder, og sameiget har utført transport gjennom stor dugnadsinnsats. Taket er på plass - godt jobba med selet i Guridalen! Anders Fortun tok opp at informasjon frå tilsynsutvala må vere eige punkt på saklista på møta i fagleg rådgivande utval. Tilsynsutvalet for Luster såg elles behov for strakstiltak ved kanten av Fanaråkbreen når det kunne koma store vassmengder om våren og innebere fare ved vårskiløping (sjå også merknad frå DNT under pkt. 10) I etterkant av møtet var det spørsmål om observatørane si rolle i møtet. Leiinga og forvaltarane har sett det som sjølvsagt at desse har talerett, men dette skulle kanskje vore formidla tydelegare i invitasjonen. Vi er også klar over skiljet mellom medlemmene i fagleg rådgjevande utval, som dels er politisk oppnemnde av kommunane og dei administrative aktørane frå kommunar, fylke og fylkesmenn. For dei som ønskjer å følgje med på kva som skjer i nasjonalparkstyret, er det høve til å abonnere på nyhende via nettsida Her ligg og postjournal og styredokument. Med helsing Kari Sveen Nasjonalparkforvaltar NASJONALPARKSTYRET FOR JOTUNHEIMEN OG UTLADALEN SIDE 5

6 Adresseliste: Tilsynsutvalet for Jotunheimen NP i Lom, pb. 34, 2688 Lom Tilsynsutvalet for Jotunheimen NP i Vågå, pb. 16, 2684 Vågå Tilsynsutvalet for Jotunheimen NP i Vang, v/jon Lerhol, 2975 Vang i Valdres Tilsynsutvalet for Jotunheimen NP i Årdal, 6884 Øvre Årdal Tilsynsutvalet for Jotunheimen NP i Luster, v/ Anders Fortun, 6876 Skjolden Den Norske Turistforening Oslo og omegn, pb 7 Sentrum 0101 Oslo Forum for Natur og Friluftsliv Oppland, pb. 454, 2601 Lillehammer Forum for Natur og Friluftsliv Sogn og Fjordane Visit Sognefjord AS, info@sognefjord.no Jotunheimen Reiseliv AS, info@visitjotunheimen.com Valdres Destinasjon AS, info@valdres.no Norsk Fjellmuseum, 2686 Lom Utladalen Naturhus, v/ Ole M. Nundal, 6882 Øvre Årdal Leiarane av tilsynsutvala Anne-Lise Marstein - Lom Anders Fortun - Luster Live Langøygard - Vågå Jon Lerhol - Vang Årdal: Formannskapet v/ Arild Ingar Lægreid Administrativt kontaktutval Sander Sælthun, Lom kommune Steinulf Skjerdal, Luster kommune Ingunn Moen Helland, Vågå kommune Jan Roy Dalheim, Årdal kommune Arne Straum, Vang kommune Rigmor Myhre, Oppland f.k. Merete Farstad, Sogn og Fjordane f.k. Kopi: Mai Bakken, leiar nasjonalparkstyret Medlemmene av nasjonalparkstyret Rigmor Solem, Statens naturoppsyn, 2975 Vang i Valdres Fjelloppsyn Odd Repp, pb. 94, 2688 Lom Fjelloppsyn Erik Myrum og Knut Øyjordet, pb. 16, 2684 Vågå Petter Løvdahl, Almenhagen 14, 6884 Øvre Ardal Fylkesmannen i Oppland, pb. 987, 2626 Lillehammer Fylkesmannen i Sogn og Fjordane, Njøsavegen 2, 6863 Leikanger Miljødirektoratet, pb Sluppen, 5485 Trondheim Lom kommune Luster kommune Vågå kommune Årdal kommune Vang kommune NASJONALPARKSTYRET FOR JOTUNHEIMEN OG UTLADALEN SIDE 6

7 Snøtun, Magnus Dybwad, Tom Klæbo, Harald Karlsen, Jørn NASJONALPARKSTYRET FOR JOTUNHEIMEN OG UTLADALEN SIDE 7