MOM-B UNDERSØKING UTFØRT I SAMSVAR MED NS 9410:2007 FOR FIRDA SJØFARMER A/S, 5970 BYRKNESØY LOKALITET: VED KUØYNA I GULEN KOMMUNE.

Transkript

1 MOM-B UNDERSØKING UTFØRT I SAMSVAR MED NS 9410:2007 FOR FIRDA SJØFARMER A/S, 5970 BYRKNESØY LOKALITET: VED KUØYNA I GULEN KOMMUNE. Samandrag/konklusjon: MOM-B undersøkinga i denne rapporten vart gjort i samband med søknad om ny lokalitet for oppdrett av matfisk av laks, aure og regnbogeaure i dette området. Grabbhogga viser varierande sedimenttypar i område frå finkorna mjuk leirehaldig sand til lys grå sand og stein/fjellbotn. Det vart funne dyr (hovudsakleg Polychaeta) ved 7 av 10 prøvestasjonar. I NS 9410:2007 vert miljøtilstand på lokaliteten delt inn i fire kategoriar (1 4) der 1 er best og 4 er dårlegast (uakseptabel). Lokaliteten ved Kuøyna kom i kategori 1. Sjå vedlagt skjema B.1. Askvoll, eivind.aarseth@subaquatech.no SENTRUM, 6980 ASKVOLL TLF.: , MOBIL: , FAKS: ORG.NO.: MVA

2 INNHALDSOVERSIKT 1. Bakgrunn for undersøkinga Framgangsmåte og materiale Merknader til prøvene Resultat frå prøvene Konklusjon...10 Referansar...11 Vedlegg

3 1. BAKGRUNN FOR UNDERSØKINGA Gjentatt og systematisk overvaking av botntilhøva gjev god oversikt over endringar og moglegheit for oppdrettaren til å korrigere utviklinga dersom undersøkinga syner for stor belastning på lokaliteten. B-undersøkinga i samsvar med NS 9410:2007 er utarbeidd med tanke å kunne følgje utviklinga av miljøbelastninga på lokaliteten over tid. B-undersøkinga kombinerer måling av mange miljøfaktorar og vert difor mindre følsam for avvik i dei einskilde faktorane (for eksempel tom grabb). Denne undersøkinga er ein del av MOM-systemet som omfattar undersøkingar i fleire kategoriar (A, B og C). I rådgjevande hefte for utfylling av oppdrettsøknader (veileder frå Fiskeridirektoratet, kap. 8.1 frå side 19) vert B-undersøkinga i MOM-systemet brukt som ein standard i samband med krav til resipientgransking på lokaliteten. MOM-B undersøkinga i denne rapporten vart gjort i samband med søknad om ny lokalitet. Feltarbeid i samband med MOM-B undersøkinga vart gjort av Sub Aqua Tech AS onsdag 5. mai FRAMGANGSMÅTE OG MATERIALE Framgangsmåten for arbeidet som vert gjort er som tidlegare nemnt basert på NS 9410:2007 sine parameter for ei B-undersøking. Det vert teke minimum 10 grabbeprøver under anlegget og i nærsona kring dette (vedlegg nr. 2). Innhaldet i grabbeprøvane vert analysert for 3 parameter; Faunaundersøking (Gruppe I), kjemisk undersøking (Gruppe II) og sensorisk undersøking (Gruppe III). For kvar av dei tre parameterane vert det gitt poeng etter kor mykje sedimentet er påverka av organisk stoff. Dess meir poeng, dess meir påverka er sedimentet. For grabbeprøvane vert det nytta ein Van veen basert grabb med prøvetakingsareal på 250 cm 2. I samband med grabbinga vert det nytta ein vinsj med telleverk på wiren for lodding av djupne på grabbestasjonane eller eit motorisert spel med strekkfritt 3 mm Dyneema/spectratau. Lodding i samband med utarbeiding av topografisk botnkart, berekning av posisjon for kvar av grabbeprøvene m.m. vart her gjort med ein kombinert kartplottar/gps og ekkolodd av type Garmin GPSmap 525s. Topografisk botnkart vart laga med eit spesialutvikla program til dette formålet av type Cfloor ( versjon Der grabbeprøver syner funn av blaute sediment (slam), vert det vurdert om ein skal ta nye prøver med kjerneprøvehentar for vurdering av tjukkleik på sediment, type slam etc. For måling av redokspotensiale vart det her nytta eit instrument av typen WTW Multimeter P4 med ein platinaelektrode av type Radiometer M241Pt og referanseelektrode av type Radiometer REF201. For måling av ph vart det nytta eit Sentron ph-meter av type Argus med ISFET elektrode. Instrumenta vert kalibrert med bufferar som har tilnærma sjøtemperatur. Sondane vert oppbevart i sjøvatn mellom målingane. Sonder for redoksmålingar vert kontrollert mot buffer/standardløysing før bruk. Botnsedimentet i prøvene vert sikta i ei sikt med hol (maskevidde) på 1 mm. Deretter overførd til kvit balje for leite etter eventuell infauna og epifauna. 3

4 3. MERKNADER TIL PRØVENE Kort orientering om resultatet i kvar enkelt grabbeprøve med referanse til nummereringa i vedlagde kart og skjema (B.1 og B.2). Temperatur og salinitet ved overflata (ca. 0,5 m djup) 7,2 0 C og 28,6. Ved botnen (100 meter) var temperatur 7,6 0 C og salinitet 29,6. Redoks potensiale ved 0,5 meter djup +115 mv og ph 7,9. Sloope ved kalibrering av ph elektrode 101,1. Brukte ein ny redoks elektrode ved denne undersøkinga. Maksimalt GPS avvik varierte mellom 2 og 2,5 m. Temperatur i ph buffer 10,8 0 C. Meteorologiske observasjonar ved prøvetaking: Svak bris frå nordnordvest. Skyfri himmel, pent ver. Temperatur ca 11,8 0 C. 1) Posisjon: N E Djup 100 m. Kjende på tauet til grabben at det var stein/fjellbotn. Tom grabb bortsett frå snev av grå sand. Redoks og ph (i vatnet i grabben) +85 mv og 7,9. Fann ei lita sjøpølse i grabben av type tarmpølse (Mesothuria intestinalis) og ein leddsnegl (klasse Polyplacophora) av ukjent type. 4

5 2) Posisjon: N E Djup 124 m. Kjende på tauet til grabben at det var sandbotn. Fekk grabben om lag ¼ full med finkorna mjuk grå sand blanda med småstein, grus og skjelsand. Redoks +54 mv og ph 7,9. Fann fleire små slangestjerner (10-15 mm store). Dyreliv elles var dominert av frittlevande Polychaeta av ulike artar. Anslagsvis stk. Fann også noko som truleg var ein liten dødningehand. 3) Posisjon: N E Djup 129 m. Kjende på tauet til grabben at det var sandbotn. Fekk grabben om lag ¼ full med lys grå relativt hard sand blanda med skjelsand. Redoks +110 mv og ph 7,9. Dyreliv var dominert av røyrbyggjande Polychaeta av ulike artar. Relativt store. Anslagsvis stk. 5

6 4) Posisjon: N E Djup 109 m. Kjende på tauet til grabben at det var sandbotn. Fekk grabben litt mindre enn ¼ full med grå finkorna sand blanda med skjelsand og småstein. Redoks +89 mv og ph 7,9. Dyreliv var dominert av røyrbyggjande Polychaeta i sedimentet (<10 stk) og 2-3 kalkrøyrsmark på ein av steinane i sedimentet. 5) Posisjon: N E Djup 95 m. Kjende på tauet til grabben at det var stein og fjellbotn. Tom grabb bortsett frå snev av lys grå sand/skjelsand og småstein. Redoks var +102 mv og ph 7,9. Fann også ein liten klump med rusta jern i grabben. Fann 2-3 kalkrøyrsmark på ein av steinane. Bortsett frå det ingen dyr. 6

7 6) Posisjon: N E Djup 96 m. Kjende på tauet til grabben at det var sandbotn. Fekk grabben litt mindre enn ½ full med mjuk grå leirehaldig sand. Oppå sanden var det eit lag med grov skjelsand eller knuste skjel. Verka som at sedimentet her var veldig finkorna og mjukt under med eit grovt lag oppå. Redoks -45 mv og ph 7,6. Dyreliv var dominert av frittlevande og røyrbyggjande Polychaeta. Anslagsvis stk. Fann også eit par tynne sjøtenner (Scaphopoda). 7) Posisjon: N E Djup 87 m. Kjende på tauet til grabben at det var fjell/steinbotn. Tom grabb. Ingen dyr. Redoks og ph i vatnet i grabben var +89 mv og ph 7,9. 7

8 8) Posisjon: N E Djup 96 m. Kjende på tauet til grabben at det var stein/fjellbotn. Tom grabb bortsett frå snev av lys grå og rein sand og skjelsand. Redoks +94 mv og ph 7,9. Fann 2-3 små Polychaeta i sedimentet og noko som likna på ein liten korallstruktur (om lag 5 cm stor). Ikkje levande. 9) Posisjon: N E Djup 114 m. Kjende på tauet til grabben at det var stein/fjellbotn. Tom grabb. Ingen dyr. Redoks og ph i vatnet i grabben var +105 mv og ph 7,9. 8

9 10) Posisjon: N E Djup 106 m. Kjende på tauet til grabben at det var stein/fjellbotn. Tom grabb bortsett frå snev av lys grå sand. Redoks +103 mv og ph 9,7 (i vatnet i grabben). Ingen dyr. MOM-B undersøkinga i denne rapporten vart gjort i samband med søknad om løyve til oppdrett av matfisk. Det var såleis ikkje etablert noko anlegg på lokaliteten og har heller ikkje vore drive med nokon annan form for akvakultur i dette området tidlegare. 9

10 4. RESULTAT FRÅ UNDERSØKINGANE OG KONKLUSJON Det undersøkte området ligg mot Sognesjøen aust av Kuøyna i Gulen kommune. Botntopografi i det undersøkte området og nordover i denne delen av Sognesjøen er generelt kupert med djupner som varierer mellom 150 og 450 meter. Djupner i det undersøkte området varierer mellom 80 meter i sør til om lag 150 meter mot Sognesjøen. Grabbhogga synte ulike typar sediment frå fjell/steinbotn til sand/skjelsand og mjuk finkorna leirehaldig sand noko som er relativt typisk for område med eit kupert terreng på botnen. Straummålingar gjort av Sub Aqua Tech AS i dette området tidlegare indikerer relativt svake straumtilhøve også ved botnen. Det er grunn til å tru at straumtilhøva ved botnen kan variere mykje innanfor det aktuelle anleggsområdet. Noko lenger nord mot Sognesjøen er straumtilhøva truleg vesentleg kraftigare. Observasjonar i området i samband med feltarbeid indikerer også dette. Det har ikkje vore drive med nokon form for akvakultur verksemd i dette området tidlegare så det var heller ikkje venta å finne nokon teikn til belastning/påverknad frå organisk materiale. 4.1 KONKLUSJON MOM-B undersøkinga i denne rapporten vart gjort i samband med søknad om ny lokalitet for oppdrett av matfisk av laks, aure og regnbogeaure i dette området. Grabbhogga viser varierande sedimenttypar i område frå finkorna mjuk leirehaldig sand til lys grå sand og stein/fjellbotn. Det vart funne dyr (hovudsakleg Polychaeta) ved 7 av 10 prøvestasjonar. I NS 9410:2007 vert miljøtilstand på lokaliteten delt inn i fire kategoriar (1 4) der 1 er best og 4 er dårlegast (uakseptabel). Lokaliteten ved Kuøyna kom i kategori 1. Sjå vedlagt skjema B.1. 10

11 REFERANSAR Miljøovervåking av marine matfiskanlegg, NS 9410:2007 Frank Emil Moen og Erling Svensen, Dyreliv i Havet, handbok i norsk marin fauna. ISBN: Aarseth Eivind. Sub Aqua Tech rapport. Straummåling utført for Firda Sjøfarmer A/S ved Kuøyna. Januar VEDLEGG Vedlegg 1 Alle skjema utfylt i samband med undersøkinga (B.1 og B.2) Vedlegg 2 Utsnitt av sjøkart nr. 24 over området i målestokk 1: Vedlegg 3 Utskrift av elektronisk sjøkart for området med prøvestasjonar (nummererte) avmerka. Vedlegg 4a, 4b, 4c og 4d Topografisk botnkart over det undersøkte området i ulike variantar (2D og 3D) 11

12 PRØVESKJEMAET, B.1 NS 9410:2007 Firma: Firda Sjøfarmer A/S, 5970 Byrknesøy Dato: Lokalitet: Ved Kuøyna i Gulen kommune Konesjonsnr: SFA 30, SFH 1, 3, SFN 1 Gr Parameter Poeng Prøve nr Indeks I Dyr Ja = 0 Nei = <0,5 Tilstand, gruppe I A ph verdi II Eh verdi ref verdi ph/eh fra figur Tilstand, prøve Tilstand, gruppe II 1 Buffertemp: 10.8 O C Sjøvannstemp: 7.2 O C Sedimenttemp: 7.6 O C ph sjø: 7.9 Eh sjø: 115 mv Referanseelektrode: 214 Gassbobler Ja = 4 Nei = Farge Lys/grå = Brun/sort = 2 Ingen = Lukt Noe = 2 Sterk = 4 Fast = III Konsistens Myk = Løs = 4 v < ¼ = Grabbvolum ¼ v ¾ = v ¾ = 2 Tykkelse 0-2 cm = på 2-8 cm = 1 slamlag > 8 cm = 2 SUM Korrigert sum (*0,22) Tilstand prøve Tilstand gruppe III 1 Middelverdi gruppe II og III Tilstand gruppe II og III 1 ph/eh Korr.sum Tilstand Indeks Tilstand Gruppe I Gruppe II og III Lokalitetstilstand Middleverd A 1,2,3,4 1,2,3,4 < 1, ,2,3 1,2,3 1,1 - < 2, ,1 - < 3,1 3 4 LOKALITETSTILSTAND 1

13 SKJEMAET FOR PRØVETAKINGSPUNKT, B.2 NS 9410:2007 Firma: Firda Sjøfarmer A/S, 5970 Byrknesøy Dato: Lokalitet: Ved Kuøyna i Gulen kommune Konsesjonsnr: SFA 30, SFH 1, 3, SFN 1 Prøvetakingssted (nr) Dyp (m) Antall forsøk Bobling (i prøve) Primær- Grus X sediment Skjellsand X Sand X X X X Mudder X Silt Leire X Fjellbunn X X X X X X Steinbunn X X X X X X X Pigghuder, antall 2 Krepsdyr, antall Skjell, antall Børstemark, antall < Andre dyr, antall 1 2 Sjøpung 1 Snegl 1 Malacoceros fuliginosa Beggiatoa Fôr Fekalier Kommentarer

14

15 Data and information contained in this Product are Her Majesty the Queen in Right of Canada, Canadian Hydrographic Service / Sa Majesté du chef en Canada, Service hydrographique du Canada and/or Nautical Data International, Inc., license no /2. Portions may be United Kingdom Hydrographic Office.. Portions Bolina - Editrice Incontri Nautici Portions HHI Reproduced with the permission of the Hydrographic Institute of the Republic of Croatia. Portions HNHS Reproduced with the permission of the Hellenic Navy Hydrographic Service, license no. 17.7/22/03. Portions IHM Reproduced with the permission of the hydrographic office of Spain. Portions IHP Reproduced with the permission of Instituto Hidrográfico, Portugal, license no. DT/PB/ Portions IHS Reproduced with the permission of the Icelandic Coast Guard, license no. IS/16/01/2004. Portions IIM Reproduced with the permission of the Istituto Idrografico della Marina. Portions KMS Reproduced with the permission of Kort and Matrikelstyrelsen, Denmark, license no. G Portions NHS Reproduced with the permission of Norwegian Hydrographic Service, license no. NO 24/021001/1. Portions SAN Reproduced with the permission of the Department of Defence - South Africa. Portions SHOM Reproduced with the authorization of the French Marine and Oceanic Hydrographic Service, contract no. E 9/2002. Portions SMA Reproduced with the permission of the Swedish Maritime Administration, license no The chart information in this product is reproduced with the permission of the hydrographic office of the United Kingdom including the Controller of Her Majesty's Stationery Office. All rights reserved Transas Dataco, Ltd. Garmin Ltd. or its subsidiaries

16 :

17

18

19