Bestandsplan

Transkript

1 1 Askvoll Bestandsplanområde Bestandsplan

2 2 Føreord Dette er bestandplanen for Askvoll Bestandsplanområde for treårsperioden Planen er førd i pennen av Utmarksavdelinga til Sogn og Fjordane Skogeigarlag SA på oppdrag for Askvoll Hjorteutval som er ansvarleg for planen. Planen er ei skildring av hjorteførekomst i tillegg til tiltak for å nå ynskja målsetting. Ein vil likevel nemna at det er valda som får tildelt løyva frå kommunen som før. Jakta føregår i valda slik den har gjort før og dette vil ikkje verte endra på. Ein kan likevel om ein vil, legge opp til flytting av løyver internt i bestandsplanområde, men då må det ligge føre ein skriftleg avtale. 2

3 3 Innhald Føreord 1. Bestandsplanområdets avgrensing og storleik Planperiode Målsetting Organisering, drift og økonomi Status Arealbruk og områdeavgrensing Bestandsutvikling og status Irregulær avgang Handlingsdel Avskytingsmodell Fordeling av kvoten Avgjerslegrunnlaget Rullering av planen

4 4 1. Bestandsplanområdets avgrensing og storleik Askvoll bestandsplanområde dekkjer Askvoll kommune og ein legg til grunn dekar teljande areal. Det er total 18 godkjende hjortevald innafor planområde i varierande storleik. Valdnavn Teljande areal i dekar Askvollholmen Dalsfjorden Førdefjorden Stongfjorden Værlandet og Melværen Gjervik 4243 Grane 3921 Lervåg - Grov 2213 Vilnes 2270 Sætre 1553 Vilnes - Sætre 4200 Høyvik 7034 Laukland 2608 Fauskevik 871 Herland 3590 Stavestrand 2510 Alden 3553 Tviberg 3588 Sum Tabell 1: Valdoversikt Askvoll Bestandsplanområde Som det går fram av tabellen er 5 av valda monaleg større enn dei andre og utgjer med dette omlag 78 % av det teljande arealet i kommunen. Årsaka til dette er at dei organiserte seg i storvald i 2004 gjennom prosjekt Målretta Hjorteforvaltning. Dei andre mindre valda ligg fordelt over heile kommunen, men dei fleste ligg på Atløyna. Avgrensinga av planområde er gjort ved bruk av data frå Merkjeprosjektet i Sunnfjord og lokalkunnskap om hjortens områdebruk. Askvoll Bestandsplanområde meiner med grunnlag i dette at avgrensinga i høve hjortebestand er god. 4

5 5 Figur 2. Kart over Askvoll bestandsplanområde 2. Planperiode Askvoll bestandsplanområde søkjer om godkjenning av ein treårig plan for tidsrommet for forvaltning av hjorten i område. 3. Målsetting For at ein skal kunne styre mot ei ynskja utvikling er det naudsynt med konkrete, målbare og tidfesta målsettingar. Måla skal og ta omsyn til offentlege krav og føringar som ligg tilgrunn for hjorteforvaltning. Askvoll bestandsplanområde ser det likevel som viktig av planen er basert på lokalt forankra målsettingar, ein legg difor tilgrunn at det kan vere ulike ynskjer mellom medlemma i bestandsplanplanområde. Forskrift om forvaltning av Hjortevilt har krav om at grunneigaranes bestandsplanar skal ta omsyn til offentleg målsettingar. Askvoll kommune har laga eit måldokument for hjorteforvaltninga i kommunen. Og hovudmålet i denne er sett opp under: "Hovudmålsettinga med hjorteforvaltninga i Askvoll er å ha ei sunn hjortestamme som gjev eit haustbart overskot sett i høve til leveområda sin produktivitet og mangfald. Forvaltninga skal vidare sikre ein bestandsstorleik som ikkje fører til uakseptable skadar knytt til skogbruk, jordbruk, trafikk og andre samfunnsinteresser" Hovudmål: Hovudmålet for denne planperioden er å stabilisere hjortestamma på dagens nivå i tal. Dette skal gjerast innafor berekraftige rammer for landbruket, skogbruket og andre 5

6 6 samfunnsinteresser. Ein legg vidare til grunn ei målsetting om ein forutsigbar bestandsutvikling til gode for hjorteforvaltninga og andre samfunnsinteresser Delmål: - Halde på eit godt kjønnsforhold i bestanden, og målet for planperioden 1,5 til 2Kolle/bukk - Legge tilrette for eit uttak lokalt i valda som tek omsyn til lokale ynskje og behov - Auke alderen på dyra i bestanden - Auka slaktevekt på kalvar og ungdyr - Høg produktivitet i bestanden, og målet er at kalv per kolle ikkje skal verte lågare enn 0,6 kalv per kolle 4. Organisering, drift og økonomi Det er valda i område som er medlem i Askvoll Bestandplanområde, og vert representert gjennom valdsansvarleg representant. Bestandsplanområde skal driva med hjorteforvaltning innafor område, og medlemma har skrive under på samarbeidsavtale om dette. Det er valda som får tildelt løyva frå kommunen etter godkjend bestandsplan. Fordelinga er beskrive seinare i planen. Om det er trong for det, kan løyver flyttast mellom vald, om slik avtale er skriftleg mellom partane. Det er valda som skal rapportere fellingsresultat og bestandsdata til kommunen. Styret utgjerast av ein representant frå alle vald som er større enn deka, og styret driv planområdet etter vedtekter og vedtak fatta i årsmøte. Bestandsplanområde engasjerer eigen sekretær for den faglege oppfølging av planen, rapportering og eventuelle justeringar undervegs. Arbeid med dette skal konkretiserast i Bestandsplanområdets arbeidsplan og budsjett. Det vil og verte trong for arbeid knytt til informasjonsarbeid, kompetanseheving og auka oppslutnad. 5. Status Den grunneigarstyrde lokale hjorteforvaltninga skal vere kunnskapsbasert. Mål og tiltak må difor vere basert på best tilgjengeleg kunnskap til ein kvar tid. Askvoll kommune var med på prøveprosjekt sett - hjort i frå 1999 og metoden er difor godt etablert i heile bestandsplanområde. Kapittelet om status er laga med grunnlag i sett hjort, fellingsdata, merkjeprosjekt og lokalkunnskap. 6

7 7 5.1 Arealbruk og områdeavgrensing Askvoll bestandsplanområde legg til grunn ei områdeavgrensing for planområde som tilsvarar Askvoll kommune. Dette er gjort med grunnlag i data frå merkjeprosjekt og lokalkunnskap. Topografien med "Askvoll- halvhøya" gjer til at ein har naturlege skilje i nord og sør. Vi valde å trekkje grensa i aust ved kommunegrensa. Om det skulle syne seg at denne grensa i aust ikkje er rett, er planområdet innstilt på å endre dette. Hjorten nyttar arealet i planområde noko ulikt og til dømes i grender med aktiv drift innmarka til gras er tettleiken større enn i andre delar. Der det er uakseptabel skade på næringsdrift (jord-og skogbruk) skal partane i valdet arbeide saman for å redusere skaden innafor valdets kvote. 5.2 Bestandsutvikling og status Grunnlaget for bestandsutvikling og status i bestanden finn vi fellingsdata, sett hjort, merkjeforsøk og lokalkunnskap. Askvoll kommune fekk og laga en fagrapport frå Norsk Hjortesenter i 2006 som beskriv utviklingstrekk i bestanden og eit bestandsestimat. Når det gjeld sett hjort, har Askvoll kommune vore med som forsøkskommune med oppstart med registreringar i Det er Sogn og Fjordane skogeigarlag som har handsama og lagt inn data frå registreringane. Ein legg til grunn at kvaliteten på data som er lagd inn i basen er god sidan feilføret skjema ikkje vart lagd inn. I frå 2004 er over 90% av dei skotne dyra registrert i sett hjort materiale for kommunen, og (Fagrapport 2/2006- Norsk Hjortesenter) meiner då at materialet kan seiast å vere representativt for kommunen. Det er og god grunn til å tru at kvaliteten på dette materialet sett i lys av dette er god. Under føl ei samanstillinga av data frå sett hjort registreringane. 7

8 8 Figur 3. Syner utvikling av sett hjort per jegerdag, kolle per bukk og kalv per kolle for perioden I fagrapporten frå Norsk Hjortesenter legg ein tilgrunn bestandsvekst fram til Sett hjort per jegerdag indikerar at denne veksten haldt fram i eitt år til før bestanden har flata ut etter Det er ikkje store skilnadar på desse tala for innmark eller utmark. Eit av måla i hjorteforvaltninga i Askvoll har vore å stabilisera hjortestamma innafor eit passande nivå sett i høve til andre samfunnsinteresser. Trenden frå 2007 til 2014 har vore utflating til reduksjon i stamma mål i sett hjort. For denne planperioden er målet, i største delen av området, stabilisering på dagens nivå, og ein må sjå på om dagens avskytingsprofil vil vere relevant i høve til dette. Bestandsplanområde har i denne planen lagt til grunn sett hjort per jeger dag, men har funne ut at trenden er den same på sett hjort per jegertime. Trenden for kolle per bukk har endra seg lite sidan 2001 og er i 2014 målt til å ligge på 1,99 kolle per bukk. Dette er etter vår vurdering eit godt tal og noko vi ynskjer å vidareføre i åra som kjem. 8

9 9 Figur 4: Syner utvikling av slaktevekter på kalv dei siste åra. Kalv sett per kolle fortel noko om variasjon i kalveproduksjon, og kan, om ein koplar dette saman med vekter vere eit godt mål på kondisjon/kvalitet i bestanden. For Askvoll sin del har dette talet lege på omlag 0,63 kalvar per kolle i åra vi har tal for. Dette er innfor det ein kan sei er normalt for ein hjortebestand i grei kondisjon. Slaktevektene på kalv er sett opp over og syner tal ein kan venta for området. Det er utvikling av denne over tid som er interessant å følgje med. Det er resultatet av avskytinga dei siste åra ein ser i bestanden i dag, og når ein veit at jakta står for nærare 90% av dødlegheita i bestanden så er dette viktig med fokus på kva slags dyr som vert skote. Under er det sett opp ein oversikt over kva som er skote dei siste åra. Figur 5: Utvikling av felte dyr dei siste åra 9

10 10 Tal felte kalvar går oppover medan uttak av spesielt eldre hanndyr og hodyr går nedover dei siste åra. Figur 6: Syner avskyting av hanndyr vs hodyr og vaksnedyr vs tilvekst Det er skote meir tilvekst (Ungdyr/Kalv) dei siste åra, og ei ligg i dag på omlag 60% unge dyr og kalvar og 40 % vaksne. Ein ser vidare at ein har skote tilnærma kjønsnøytralt i alle år 5.3 Irregulær avgang Irregulær avgang i hjortebestanden har ikkje vore noko stor utfordring til no. Til tross for ein relativt tett hjortebestand har ein få møter mellom hjort og bil, men ein har likevel område som peikar seg ut hjortepåkøyrsler. Omfanget ligg årleg på omlag 10 påkøyrslar 10

11 11 Figur 7: Viser fallvilt i Askvoll sidan 2000 Oppsummering: Askvoll bestandsplanområde meinar avgjerslegrunnlaget for planen er godt med grunnlag i kva ein har gjort med sett hjort og valdsstruktur dei siste åra. Vi meiner hjortestamma er sunn og frisk og at det er samsvar med det ein kan lese i talmaterialet og det vi ser i skogen. Bestanden har etter vårt syn stabilisert seg dei siste åra og det har vorte meir vaksen bukk i bestanden. Vekten på dyra er etter vårt syn gode, og vi vil følgje med på denne utviklinga i åra som kjem. Det vil likevel vere ei utfordring å halde på dette nivået i stamma, og ein legg her til grunn trenden ein har sett dei siste åre med meir kalvar og ungdyr i uttaket. Askvoll bestandsplanområde har som mål å auke alderen på dyra i bestanden. Ein legg opp til å måle dette ved å gjennomføre tannsnitting av dyra ein gong i planperioden. Dette skal gjerast ved innlevering av tenner, og det skal søkjast om økonomisk bistand frå viltfondet i Askvoll til gjennomføring av dette. Askvoll bestandsplanområde legg tilgrunn at det er ulikskap mellom områda innafor planområde når det gjeld mengd hjort og samansetting av bestanden. Nokre område har, målt i sett hjort, tildømes meir hanndyr enn andre. Medan andre igjen har meir hjort sett per innsats enn andre. Målet med den lokale forvaltninga er å ta høgde for desse skilnadane 11

12 12 samstundes som ein skal jobbe for ein heilskapleg forvaltning av hjortens årsleveområde innafor planområde. 6. Handlingsdel Handlingsdelen i planen skal legge rammene for avskytinga i Askvoll Bestandsplanområde, det er likevel grunn til å nemne at det er litt ulike tilhøve knytt til hjortemengd type dyr og skadeproblematikk på ulike stadar i bestandsplanområde. Planen vil ta høgde for dette, og har fokus på at totalen skal vere rett. Det er valda/medlemma som er den juridiske eininga og som får tildelt løyver etter fordelinga i denne bestandsplanen. Gapet mellom tildelte og felte dyr har dei siste åra vorte større. Vi meiner likevel at det for inneberande planperiode er trong for like mange løyve som ein har i område dei siste år. Årsaka til det er auka fokus på avskyting av tilvekst i bestanden, og at ein då må fella monaleg fleire dyr enn om fokuset hadde vore meir på kapital i uttaket. Ved å velja denne strategien meiner vi at vi kan auke alderen i bestanden, og difor auke/betre produksjonspotensialet i bestanden. Høgre uttak av kalvar vil og lette arbeidet med kjønnsbalanse i bestanden. Valde avskytingsmodell meiner vi er den beste i høve målsettinga med stabilisering og kvalitetsforbetring av bestanden. Sjølv om ein legg tilgrunn at bestanden innafor område er sunn og frisk, har ein dei siste åra sett ein trend med lågare vekter og produksjon. Dette vart dokumentert gjennom helseovervakingsprogrammet. Vi legg difor opp til minimumsverdiar på dei dyregruppene vi meiner må beskattast hardast for å sikre at denne trenden ikkje held fram. Høgre uttak av tildømes kalvar vil gje høgre alder i bestanden, og dermed større produksjon. Det vil og verte lettare å klare kjønnsbalanse i det totale uttaket sidan det er tilfeldig om ein skyt ein hannkal eller ein hokalv. 6.1 Avskytingsmodell Askvoll bestandsplanperiode søkjer om godkjenning av ein bestandsplan for treårsperioden med ei årleg kvote på 635 dyr, til saman 1905 løyve for heile planperioden. Fordelinga av kvoten på kjøn og alder skal vere som følgjer: - Minimum 60 % ungdyr og kalv, av dette skal minimum 20% vere kalvar - Maksimum 40 % eldre dyr - 50 % hanndyr og 50 % hodyr 12

13 13 Dette kan avvikast einskildår og på valdnivå, det er sluttsummen for bestandsplanområde som skal gjelda. 6.2 Fordeling av kvoten Valda/medlemma får tildelt heil kvoten for heile planperioden etter følgjande oppsett: Vald Tal løyve Kalvar Ungdyr Vaksen Hann Vaksen ho Askvollholmen Dalsfjorden Førdefjorden Stongfjorden Værlandet og Melværen Gjervik Grane Lervåg - Grov Vilnes Sætre Vilnes - Sætre Høyvik Laukland Fauskevik Herland Stavestrand Alden Tviberg Sum 6.3 Avgjerslegrunnlaget For at avgjerslegrunnlaget for forvaltning av hjort i bestandsplanområdet skal verte godt vil ein løpande ha fokus kvaliteten på sett hjort registreringane, vårteljinga og slaktevektregistreringane. Det er laga ei handbok med rettingsliner for føring av sett hjort, og denne skal distribuerast til valda, og ein skal arbeide for at slaktevektene vert registrert så likt som mogeleg i heile planområde. Det er varmevekta utan skinn, hovud og bein inkl nyrar som skal registrerast. Skotskada kjøt skal ikkje takast bort før veging. Det er vidare viktig at ein rapporterar rett i høve dei skotne dyra. Ein legg her til grunn at ein sjekkar tenner nøye om ein er i tvil om dyret er 1,5 år eller eldre. 13

14 14 7 Rullering av planen Styret/hjorteutvalet skal lage framlegg til ny plan i god tid før siste årsmøte i planperioden. Denne skal sendast ut på høyring til valda, før den vert handsama på årsmøte før endeleg godkjenning. 14