Gulatingslova: Jordskifteretten

Transkript

1 Gulatingslova: Gjerde fremjar grannefreden.

2 Historisk framstilling om beite og gjerdelovgjevinga Før 1860: Christian V Norske Lov: Hovudregelen var at ein sjølv må verne jorda si, dvs at den som ikkje ynskjer andre sine beitedyr inn på si jord, må sjølv setja opp gjerde Lov om Jords Fredning: Hovudregelen var at ein sjølv må passa dyra sine, dvs at dyra må vera der dyreeigaren har rett til å ha dei gåande.

3 Dagens lovverk om beite- og gjerdehald Lov om grannegjerde (5. Mai 1961) Lov om ymse beitespørsmål (16. Juni 1961) Andre lover: Veglova (21. Juni 1963) Jernbanelova 6 bokstav g) (11. Juni 1993) Plan- og bygningslova 28-4 (27. Juni 2008) Friluftslova 13 (28. Juni 1957) Lov om dyrevelferd 15 (19. Juni 2009) Jordskiftelova (21. Desember 1979)

4 Nytt lovverk om beite- og gjerdehald? I 1975 vart Lid-utvalet oppnemnt. Deira forslag var at innmarkseigaren skulle halda gjerde og at streifbeiteretten skulle lovfestast. I 1985 vart Widding-utvalet oppnemnt. Deira innstilling var ikkje samstemt då det var interessekonflikt mellom produsentane av skogbruk/korn og husdyr. Begge desse innstillingane ligg i LD sitt arkiv.

5 Lov om ymse beitespørsmål av 16. Juni 1961 (1) 6 Dyreeigaren har vakteplikt, dvs dyra skal vere der eigaren har rett til å ha dei gåande. 7 Dersom dyra kjem på ville vegar, er dyreeigaren objektivt ansvarleg for eventuelle skader som dyra gjer på avling og eigedom. Men reduksjon av skadebota dersom den skadelidne ikkje har oppfylt si eiga gjerdeplikt.

6 Lov om ymse beitespørsmål av 16. Juni 1961 (2) 8 Rett til innsetting av dyr på ville vegar. Dyreeigar skal varslast innan 3 dagar. 9 Den som har sett inn husdyr skal gje dyret forsvarleg stell. Rett til å halda dyr som "gissel" til erstatning er betalt. 11 Skjøn for jordskifteretten.

7 Lov om grannegjerde av 5. Mai 1961 (1) 1 Gjeld berre når anna ikkje følgjer av særlege rettstilhøve, som t.d. avtale. Gjeld ikkje langs off. veg / jernbane. 2 Avtale om grannegjerde. Gjeld i 10 år, deretter 1 års oppseiingsfrist I særhøve kan den seiast opp før 10 år Ved frådeling kan ein avtale lenger frist

8 Lov om grannegjerde av 5. Mai 1961 (2) 3 Gjerde skal ikkje vere farleg for folk/fe. Gjerde skal ikkje løyne eller skade grensemerke. Jf 15, 2. ledd og Gjerde skal ikkje vere uturvande eller urimeleg til ulempe for grannen. Gjerde skal stå i grenselina. I særlege høve kan det setjast 0,5 meter inn på naboeigedom. 5 Gjerde som ikkje lenger er i bruk skal takast bort.tvist om dette kan avgjerast av jordskifteretten.

9 Lov om grannegjerde av 5. Mai 1961 (3) 6 Alle kan gjerde inn det dei eig. Rett til å ha grannegjerde. 7 Gjerdeplikt: (Tvang til å halda grannegjerde) Gjerdeplikt dersom gjerdet er til nytte for begge eigedomar og samla nytte > kostnadene Gamalt gjerde kan ikkje leggast ned utan at vedlikehaldskostnaden er større enn nytten. Mot hyttetomt i utmark er det ikkje gjerdeplikt for utmarkseigaren.

10 Lov om grannegjerde av 5. Mai 1961 (4) 8 Dersom gjerdeplikt Halvdeling li av gjerdebyrden d Dersom halvdeling er urimeleg skal det delast etter nytte Dersom ein krev dyrare gjerde enn naudsynt krev dette at han ber den ekstra kostnaden

11 Lov om grannegjerde av 5. Mai 1961 (5) Gjerdeskjøn Gjerdeskjøn for jordskifteretten tt Som del av jordskiftesak Som eiga sak Skjøn for å fastsetje gjerdeplikt, gjerdetype og kostnadsfordeling o de Skjøn for å oppheve gjerdeplikt 15 års frist for nytt skjøn Kostnaden med skjønet vert delt etter nytta av gjerdet

12 Lov om grannegjerde av 5. Mai 1961 (6) 17 Skjønsavgjerdene er tvangsgrunnlag Den eine parten kan få fullmakt til å føra opp gjerdet for den andre sin kostnad. Ein kan krevja gjerdeskjøn etter at gjerdet er oppsett

13 Kvar finn ein opplysningar om gjerdeplikt er den instansen som har fastsett mest om gjerdehald i Noreg. Gjerdeskjøn etter gjerdelov. Atl Avtalar i skylddeling/skøyte. li k Andre avtalar. Kommunale vedtekter/ reguleringsvedtekter/planbestemmelser g

14 Bruksordning i beiteområde I mange eldre utmarksjordskifte er det lagt opp til individualisering og gjerdehald. Mange nyttar ikkje utmarka til beite. Dagens behov? Større samanhengande beiteområde Fleksibilitet Kostnadseffektivt gjerdehald

15 Beiteordning med fokus på gjerdekostnader

16 Beiteordning i Fjell?