Trafikksikringsplan for Kvam

Transkript

1 Trafikksikringsplan for Kvam Periode Foto: Olav Bjørkum Utarbeidd Revidert: xx.yy.12 (etter høyringsrunde) Godkjent: Av Prosjektgruppgruppe Prosjekt- Arkivsak 11/1386 HST sak xx.yy.12 Heradsstyret Side 1 av 54

2 FORORD I samband med Trafikksikringsplan for Kvam for perioden gjorde heradsstyret i Kvam 21 mars 2000 flgj vedtak: å setja i gang utarbeiding av ein kommmunal trafikksikringsplan som legg føringar for administrative og politiske vedtak innan trafikksikring og planarbeid i Kvam. Trafikksikringsplanen skal gå inn som del av det totale tryggleiksarbeidet i kommunen, og skal samordnast med prosjektet Tryggleik vårt ansvar Den første trafikksikringsplanen for vart rullert for perioden , og er no rullert for perioden Rulleringsarbeidet for denne planperioden starta 14 des Innspel til planarbeidet vart invitert frå skular, barnehagar, grendeutval, eldreråd, ungdomsråd, vegvesen, Trygg Trafikk, politi, fylkeskommune, trafikkskular og transport-næring. I alt er det registrert 114 innspel, somme av dei på same tiltak. Desse er vurderte av prosjekt-gruppa, og prioriterte tiltak inngår i handlingsdelen av planen. Kvam herad og Statens vegvesen takkar alle som har bidrege med kartlegging av trafikktryggleiksproblem og framlegg til tiltak. Trafikksikringsplan for Kvam er ein fagplan/handlingsplan, og er ikkje handsama som ein kommunedelplan. Bakgrunnen for dette er primært at handsaming som kommunedelplan vart vurdert som meir tids- og ressurskrevjande utan at ein nødvendigvis ville få noko meir igjen til slutt. Skade-statistikk med tilhøyrande vurderingar er berre gjennomført for trafikkulukker med personskade, og ikkje for trafikkuhell der skaden berre er materiell. Prosjektgruppa som har jobba med trafikksikringsplanen, har vore: Heming Lunestad Statens vegvesen Arne Aase Trygg Trafikk Kjell Magne Seim Kvam Trafikkskule Geir Ove Neteland Suldal Transport Vidar Ramsli Rolland Kvam lensmannskontor Paul Ringheim Kvam herad, politisk representant * Marit Heidi Seim Rådet for menneske med nedsett funksjonsevne ** Leiv Ingmar Kaale Kvam herad, offentlege planar Jarle Sortevik Kvam herad, skule Arne Aksnes Kvam herad, kommuneoverlege Magnus Torvik Kvam ungdomsråd ** Tore Skeie Kvam herad, teknisk, prosjektleiar * Gjekk inn i stadenfor Anita Hesthamar som politisk representant ** Var med i prosjektgruppa frå mai Side 2 av 54

3 INNHALDSLISTE FORORD 2 INNHALDSLISTE 3 SAMANDRAG 5 Målsetjing 5 Trafikkulukker: data og trendar 5 Trafikksikringstiltak 6 Haldnings- og åtferdsendrande tiltak 6 Fysiske tiltak 6 Trafikksikring i kommunal planlegging 7 1 INNLEIING Lovgrunnlag Trygge lokalsamfunn Linkar til nettsider 8 2 VISJON OG MÅL Visjon Overordna mål Mål for perioden Hovudmål Delmål Effektmål (målbare suksess-kriterium) Evaluering av måloppnåing i tidlegare plan ( ) 11 3 PRESENTASJON AV KVAM Geografi Folketal og busetnad: Fakta og trendar Trafikkmønster Trafikksikringsarbeid i kommunen pr ULUKKES-ANALYSE Grunnlagsdata Skadeutvikling Kven rammar trafikkulukkene? Alvorsgrad i trafikkulukker Kjønnsfordeling av trafikkulukker Når skjer trafikkulukkene? Kvar skjer ulukkene? Korleis fordeler ulukkene seg mellom aktørar i trafikken? Kor mange av dei trafikkskadde kjem frå Kvam? Side 3 av 54

4 4.10 Kva med føret og ulukkene? Kvifor skjer ulukkene? Kva kostar trafikkulukkene? 20 5 FYSISKE TILTAK Generelt Satsingsområde Kriterium for prioritering av fysiske tiltak Strakstiltak for planperiode Langsiktige prioriterte fysiske tiltak i perioden Feil! Bokmerke er ikke definert. 5.6 Farleg eller vanskeleg skuleveg Innmelding av farlege tilhøve Veglys 28 6 HALDNINGAR OG ÅTFERD I TRAFIKKEN Definisjonar Åtferdsendring nødvendig for å redusera trafikkulukker Trafikanten sitt ansvar Milepælar og endra trafikant-rollar Mål i Kunnskapsløftet Haldningsskapande tiltak 31 7 TRAFIKKSIKRING I KOMMUNAL PLANLEGGING Arealplanlegging Kommuneplanen sin arealdel Reguleringsplanar Økonomi 34 8 KONKLUSJON Oppsummering Vurdering av målsetjingane Prioritering av tiltak Budsjettmessige og administrative konsekvensar Budsjett for trafikksikring Rullering av trafikksikringsplanen Ansvar for oppfølging 36 9 VEDLEGG 37 Vedlegg 1: Fysiske strakstiltak og prioriterte langsiktige tiltak 38 Vedlegg 2: Ulukkesanalyse 43 Vedlegg 3: Ulukkeskart 51 Vedlegg 4: Innspel til Trafikksikringsplan Side 4 av 54

5 SAMANDRAG Kvam herad ligg i regionen Hardanger og Voss i Hordaland fylke, og er ein mellomstor kommune med ca innbyggjarar og eit totalareal på ca 615 km2. Vegnettet omfattar ca 120 km fylkesvegar og 110 km kommunale vegar. Trafikksikringsplanen er utarbeidd av ei prosjektgruppe med representantar frå Statens vegvesen, trafikkskule, transportnæring, Trygg Trafikk, politi, lokalpolitisk gruppe inklusiv ungdomsråd, Råd for menneske med nedsett funksjonsevne, og Kvam herad. Målsetjing Overordna mål Innan 2020 skal kombinasjonen av endra haldningar og åtferd, trafikksikre køyretøy og vegsystem føra til at ingen omkjem eller vert svært alvorleg skadde i trafikken i Kvam ( 0- visjonen ). Effekt-mål Redusera gjennomsnittstal på trafikkskadde til 12 personar/år for perioden (frå 15.6 i perioden ) Redusera gjennomsnittstal på trafikkskadde innan aldersgruppa år til 4 skadde/år for perioden (ca 6 skadde/år i ) Redusera talet på omkomne/svært alvorleg skadde i trafikken i gjennomsnitt/år: o : : : 0 Ha rullert trafikksikringsplanen innan utgangen av 2015 Alle strakstiltak i TS-planen skal vera gjennomførte innan utgangen av 2015 Eigen post for trafikksikring i kommunale årsbudsjett Trafikkulukker: data og trendar Statistikken frå 1989 til 2011 viser ei gledeleg utvikling med færre ulukker og færre skadde på kvammavegane, og dette samsvarar godt med den nasjonale trenden. Aldersgruppa år er sterkt overrepresenterte i skadebiletet med ca 25% av totalen. Det same finn ein på landsbasis også. Dei fleste trafikkulukkene skjer på kvelden rundt helgane i den llyse årstida. Trafikkskadde pr år Utviklingstrend trafikkskadde Periode Bilulukker dominerer med 72%, medan mc/moped-ulukker utgjer 21% som er høgare enn landsgjennomsnittet. Talet på fotgjengar- og sykkelulukker er moderat, men er truleg sterkt under-rapportert. Det har vore ei opphoping av trafikkulukker på viss punkt og strekningar. Desse er identifiserte, og fleire av dei mest ulukkesutsette strekningane vert no utbetra gjennom Kvammapakken Side 5 av 54

6 Trafikksikringstiltak Tiltak for å redusera talet på trafikkulukker er primært retta mot høg-risiko gruppa år gjennom åtferdsendrande tiltak utbetring av skuleveg, område ved skular og barnehagar, og faktiske ulukkespunkt/- strekningar Haldnings- og åtferdsendrande tiltak Tiltak retta mot viktige milepælar for gruppa born og unge etter kvart som dei vert eksponerte for nye trafikk-situasjonar og skifter trafikant-rolle: Spedborn foreldre med spedborn i trafikken Barnehage ferdsel mellom heim og barnehage 6-åringar skulestart, nye på skulevegen 10-åringar bruk av sykkel på skuleveg 16-åringar bruk av moped, start øvingskøyring med bil åringar nye bilførarar Tiltaka inkluderer informasjon, korrigering av åtferd, rolle-medvit, og ansvarsoppskriving av foreldra si rolle Fysiske tiltak Tematisk er fysiske tiltak spissa mot Skuleveg (gang og sykkelveg, busstopp, veglys, transport) Avleverings- og hente-område ved skular og barnehagar Ulukkespunkt/-strekningar Dei fysiske tiltaka er i planen delt opp i: Strakstiltak : Tiltak det er realistisk å gjennomføra i perioden, og som ikkje krev planprosess. Alle desse tiltaka er tenkt gjennomførte i perioden under føresetnad av at midlar vert sikra i budsjetta. Type tiltak er: busstopp, veglys, siktutbetring, gangfelt, kryssutbetring, fartsdemparar, skilting, kontrollar. For utfyllande informasjon, sjå kap 5.4. Langsiktige : Større tiltak som kan krevja reguleringsendringar, grunnerverv og finansiering som går ut over det kommunale trafikksikringsbudsjettet og dei forventa årlege fylkeskommunale tilskota til trafikksikring. Tiltak der planarbeid eller fysiske arbeid er tenkt starta opp innan utgangen av For utfyllande infiormasjon, sjå kap 5.5 Ein samanhengjande gang/sykkelveg mellom Laupsa-Lid-Aksnes og Vikedal-Ålvik er eit prioritert mål. Del-strekningar er prioriterte slik: Ranking Område Punkt/ strekning Vegid Tiltak Ansvar GANG OG SYKKELVEGAR 1 Norheimsund Tolo-Nes Fv 7 Gang/sykkel veg Stat veg 2 Øystese Laupsa-Øyst sentrum Fv 7 Gang/sykkelveg Stat veg 3 Ålvik Vikedal-Ålvik sentrum Fv 7 Plan for gang/sykkelveg KH 4 Vikøy-Aksnes Odland-Lidarende Fv 49 Komplettera gang/sykkel veg Stat veg 5 Øystese Øysteseheimen- Fv 131 Gang/sykkel veg Stat veg/kh Fitjadalsvegen 6 Ålvik Skjeret-Ålvik sentrum Fv 7 Gjennomføra reguleringsplan (g/s Stat veg veg, avkøyrsle-sanering) Tiltak som er med i Kvammapakken er merkte med blått Side 6 av 54

7 Kostnad og finansiering: Haldnings- og åtferdsendrande tiltak: er inkludert i ordinært driftsbudsjett og vil ikkje krevja ekstra investeringsmidlar. Fysiske strakstiltak: Eit grov-estimat syner kostnad på ca 2.5 mill. Av dette må Kvam herad ta ca 1.3 mill og Statens vegvesen ca 0.9 mill. Finansiering vert gjennom løyvingar og ordinære driftsmidlar. Fysiske langsiktige tiltak: Dei mest krevjande tiltaka er inkluderte i Kvammapakken. Andre tiltak i lista vil truleg kunna gjennomførast innan ei samla kostnadsramme på 10 mill (bortsett frå opprustning av strekninga Skjeret Ålvik sentrum som vil krevja meir detaljert plan før kostnadskalkyle). Med ein årleg kommunal budsjettpost til trafikksikring på mill er det realistisk å gjennomføra ein vesentleg del av tiltakspakken i denne planen under føresetnad av at Statens vegvesen finansierer og gjennomfører tiltak som dei har ansvar for i handlingsplanen. Trafikksikring i kommunal planlegging På overordna plan skal trafikksikring vera med som: tema i alle arealplanar i Kvam ( føre-var -prinsipp) eigen post i dei kommunale årsbudsjetta (for å sikra gjennomføringskapasitet) Side 7 av 54

8 1 INNLEIING Eit godt utbygd og trafikksikkert vegnett er eit viktig trivnads- og tryggleikselement i eit godt lokalsamfunn. Trafikksikringsplanen for Kvam tek sikte på å gje ein status over trafikksikringsutfordringane på vegnettet i kommunen, og samstundes gje eit godt grunnlag for prioriteringar innan trafikktryggleik i åra som kjem. 1.1 Lovgrunnlag Det finst ikkje noko spesifikt lovgrunnlag for utarbeiding av kommunale trafikksikringsplanar, men det er ei rekkje lover og forskrifter som verkar inn på trafikktryggleiken. Nokre av desse er: Veglova Vegtrafikklova Plan- og bygningslova omfattar generelle tilhøve innan trafikktryggleik, mellom anna planlegging, bygging og vedlikehald av veg, avkøyrsler, eigedomsinngrep og kven som er pliktig til å bera kostnader for tiltak på ulike vegtypar. med forskrifter og vedtekter utgjer grunnlaget for svært mange trafikksikringstiltak (trafikkreglar, skilting, kontrollar, krav til køyretøy og førar). set krav til arealplanlegging og utforming av bygg og konstruksjonar, og er viktig for å kunna gjennomføra fysiske tiltak i kommunen. Ein viser også til Statens vegvesen si Handbok 209 Kommunale trafikksikkerhetsplaner veiledning som er eit nyttig verktøy i planprosessen. 1.2 Trygge lokalsamfunn Kvam herad vart i 2005 godkjent av Verdens Helseorganisasjon (WHO) som eit Safe community / Trygt lokalsamfunn. Denne godkjenninga krev at tryggleiksarbeidet vert ivareteke kontinuerleg. Kommunar som arbeider etter WHO-konseptet, skal gjera ein aktiv innsats for å førebyggja ulukker i sitt nærmiljø. Arbeidet skal vera sektorovergripande og tverrfagleg der kommune, politi, vegvesen, interesse-organisasjonar og næringsliv samarbeider om å få redusert talet på ulukker og skadar. Kvam heradsstyre har vedteke at trafikksikringsplanen skal inngå som ein integrert del av det overordna tryggleiksarbeidet i kommunen (Heradsstyret 21 mars 2000). 1.3 Linkar til nettsider På internett ligg det mykje informasjon om trafikktryggleik, ulukkesstatistikk, og artiklar og presentasjonar om tema tryggleik på vegane. Nedanfor er det lista opp nokre linkar til slike sider. Hordaland Fylkeskommune er som eigar av riks- og fylkesvegar, ein viktig aktør på TS-arenaen. Trafikksikringsrådet i Hordaland ligg under fylkeskommunen. Det viktige dokumentet Handlingsplan for trafikksikring i Hordaland er lagt ut på fylkeskommunen si heimeside Trygg Trafikk er ein landsdekkande medlemsorganisasjon for det frivillige trafikktryggleiksarbeidet i Norge Side 8 av 54

9 Denne nettstaden er eit verktøy for kommunen i det kommunale trafikktryggleiksarbeidet. Målgruppe er primært kommunen sine leiarar på ulike nivå, samt kommunen sine politikarar. Transportøkonomisk Institutt (TØI) er eit nasjonalt senter for samferdselsforskning med ansvar for å driva og fremja denne forskinga til nytte for norsk samfunns- og næringsliv. TØI skal også formidla informasjon om forskingsresultat og bidra til at forskingsresultata vert nyttiggjort i samfunnet. Trafikksikkerhetshåndboken er eit velutvikla oppslagsverk på tema trafikktryggleik. Kvam herad si heimeside. Link til innmelding av Farlege forhold Finansnæringens Fellesorganisasjon (FNO) sine medlemer driv finansiell verksemd av ulik karakter, m.a livsforsikring og skadeforsikring, og har eit omfattande statistisk underlag for trafikkuhell som ligg tilgjengeleg på nettet Forkortingar og ordforklaringar I denne planen har vi freista å unngå unødige forkortingar, men nokre få vil du finna: KH: Kvam herad Kvammapakken: bompengefinansiert vegutbetringspakke av Fylkesveg 7 og Fylkesveg 49. Kostnadsramme 440 mill. Gjennomføringsperiode ROS-analyse: Risiko og sårbarhetsanalyse Stat veg: Statens vegvesen Straksregisteret: Statens vegvesen sitt register over politi-rapporterte trafikkulukker TS-plan: Trafikksikringsplan TØI: Transportøkonomisk Institutt ÅDT: Årsdøgntrafikk. Årsgjennomsnitt av talet på køyretøy som passerer eit gjeve punkt på vegen pr. døgn Side 9 av 54

10 2 VISJON OG MÅL 2.1 Visjon Kvam ein trygg og god kommune å bu, leva og ferdast i 2.2 Overordna mål Innan 2020 skal kombinasjonen av endra haldningar og åtferd, trafikksikre køyretøy og vegsystem føra til at ingen omkjem eller vert svært alvorleg skadde i trafikken i Kvam ( O-visjonen ). For å oppnå vidare nedgang i talet på trafikkskadar er det ein føresetnad at nødvendige ressursar vert stilte til rådvelde i trafikksikringsarbeidet lokalt, regionalt og nasjonalt. 2.3 Mål for perioden Hovudmål Hovud-mål Redusera talet på trafikkskadde til maksimalt 12 skadde/år (15.6 skadde/år i ). Særleg merksemd skal rettast mot reduksjon av trafikkskadar innan aldersgruppa år (kfr. effektmål under). Redusera gjennomsnittstalet på omkomne/svært alvorleg skadde i trafikken til: : 0.6 pr år : 0.3 pr år Historiske tal: : 0 pr år : 1.0 pr år : 0.8 pr år Fokus på aldersgruppa år er grunna i: sterk over-representasjonen i skadestatistikken stort individuelt tap av livskvalitet høg samfunnskostnad (livsløpskostnad) Delmål Del-mål OVERORDNA PLANLEGGING Trafikksikring og tryggleik skal vera tema i kommuneplanen Trafikksikring skal vera med i alle reguleringsplanar Trafikksikring skal vera ein prioritert del av folkehelse-arbeidet i kommunen Side 10 av 54

11 Trafikksikring skal vera med som post i kommunal økonomiplan TRAFIKKSIKRINGSPLAN Rullera trafikksikringsplan i planperioden, dvs innan utgangen av Nytta metodikk for risiko- og sårbarhetsanalysar (ROS-analysar) under analyse og tiltaksdel. HALDNINGSSKAPANDE/ÅTFERDSENDRANDE TILTAK Prioritera haldningsskapande/åtferdsendrande tiltak retta mot aldersgruppa år som er høgrisikogruppa i trafikken Effektmål (målbare suksess-kriterium) Effekt-mål Redusera gjennomsnittstal på trafikkskadde til 12 personar/år for perioden (frå 15.6 i perioden ) Redusera gjennomsnittstal for trafikkskadde innan aldersgruppa år til 4 skadde/år for perioden (ca 6 skadde/år i ) Redusera talet på omkomne/svært alvorleg skadde i trafikken i gjennomsnitt/år: o : : : 0 Ha rullert trafikksikringsplanen innan utgangen av 2015 Alle strakstiltak i TS-planen skal vera gjennomførte innan utgangen av 2015 Eigen post for trafikksikring i kommunale årsbudsjett 2.4 Evaluering av måloppnåing i tidlegare plan ( ) Effekt-mål Redusera gjennomsnittstal på trafikkskadde til 12 personar/år for perioden Redusera gjennomsnittstal på trafikkskadde innan aldersgruppa år til 3.2 skadde/år for perioden Ha rullert trafikksikringsplanen innan utgangen av 2010 Alle strakstiltak i TS-planen gjennomførte innan utgangen av 2010 Eigen post for trafikksikring i kommunale årsbudsjett Måloppnåing Ikkje oppfylt (17 skadde pr år). NB! 2011 vart eit svært positivt år med berre 7 skadde. Trenden over siste 20 år er positiv. Ikkje oppfylt (ca 6 skadde pr år) Ikkje oppfylt. Oppstart rullering des Godkjend hausten Delvis oppfylt. Oppfylt Kvifor måla i tidlegare TS-plan ikkje vart oppfylte, veit vi ikkje sikkert. Fleire faktorar kan tenkjast: Dårleg samsvar mellom ambisjonsnivå og tiltaksstyrke For lita merksemd mot høgrisiko-grupper ( tiltaket traff ikkje tilstrekkjeleg godt ) Utilstrekkelege ressursar mobiliserte Ulike prioriteringar mellom aktørar i trafikken (veg-eigarar og andre har sine eigne prioriteringar som ikkje nødvendigvis fell saman med prioriteringane i TS-plan for Kvam) Vi skal også vera klar over at dei statistiske årstala for trafikkulukker er relativt små og kan ha store variasjonar over tid, og at det difor er relevant å sjå utviklingstrend over ein lengre tidsperiode Side 11 av 54

12 3 PRESENTASJON AV KVAM 3.1 Geografi Kvam Kvam herad ligg i regionen Hardanger og Voss midt i bilde Hordaland fylke på nordsida av Hardangerfjorden. Folketalet er ca (SSB 3. kvartal ). Kvam har eit areal på 616 km2, og er ein fjell- og fjordkommune med over 200 km strandline. Kommuneadministrasjonen ligg i Norheimsund. Kommunen er eit viktig trafikkknutepunkt langs Hardangerfjorden, og avstand til jernbane og flyplass er relativt kort (ca 1 times køyring). Vegnettet i kommunen er ca 120 km fylkesveg og ca 110 km kommunal veg. 3.2 Folketal og busetnad: Fakta og trendar Folketal Folketalsutviklinga i Kvam var i perioden negativ, men har vore svakt stigande dei siste åra. Statistisk Sentralbyrå sin prognose av kommunen sitt folketal i 2040 er ca Næringsliv Side 12 av 54

13 Viktige sektorar: Mekanisk produksjon Skipsbygging Møbelindustri Fiskeindustri Turisme landbruk (klipt frå Energi og klimaplan ) 3.3 Trafikkmønster Veg-nettet i Kvam Vegtype Europaveg Riksveg Fylkesveg Kommunal veg Lengd (km) 0 0 Ca 120 km Ca 110 km (tala er henta frå rapport om ÅDT registreringar, Statens vegvesen) Registrerte køyretøy Pr var det registrert køyretøy i Kvam herad. Ved utgangen av 2011 var dette talet auka til Køyretøygruppe Tal på køyretøy i Kvam Køyretøy pr. innbyggjar i Kvam (8.500 innb) endring Personbil % Buss % Kombi-bil % Varebil % Lastebil % Traktor % Moped % Motorsykkel % Kjelde: Nasjonal Vegdatabank Vegdirektoratet - Køyretøybestand pr eks motorredskap /beltemotorsykkel/tilhenger) Side 13 av 54

14 Bortsett frå køyretøy i gruppa buss/lastebil/kombi-bil der det har vore ein nedgang, så er det til dels stor auke i dei andre køyretøy-typane. Samla sett har talet på køyretøy auka med 26.7% frå 1999 til Årsdøgnstrafikk (ÅDT) Trafikkvolumet på vegnettet i Kvam er registrert på ein del punkt, og vert rekna i årsdøgntrafikk. Endringar i trafikkvolumet ÅDT dei siste åra på ein del veg-punkt: Veg Parsell Punkt / 2010/ Endring i perioden Periode % Fv 7 Hp 13 Steinstø >2010 Fv 7 Hp 15 Skipadalen >2011 Fv 7 Hp 17 Kvamskogen * 2001->2011 Fv 7 Hp16 Bomstasjon Lid Ca *** Fv 48 Hp 15 Mundheim ** 1999->2011 Fv 49 Hp 16 Aksnes 1505 Ca >2010 (Kjelde: Statens vegvesen) * av dette er 11% tunge køyretøy ** uvisst om trafikkteljinga er føreteken på same stad i Mundheim sentrum *** av dette er 11.5% tunge køyretøy Høgste trafikkvolumet i kommunen er målt i Norheimsund sentrum med ÅDT 5000 i Einaste strekning med måledata som viser større trafikkauke etter 2001, er fylkesveg 7 over Kvamskogen med 8.6 %. Forventa større endringar i trafikkbiletet Jondalstunnelen vert opna hausten 2012, og dette vil redusera køyretida mellom Kvam og Odda. Kva effekt dette vil ha på gjennomgangstrafikken i vår kommune, er det for tidleg å seia noko om, men det er forventa noko trafikkauke gjennom Norheimsund sentrum. Utviklinga her bør følgjast opp gjennom trafikkmålingar som grunnlag for seinare tiltak. Dette er med som eige tiltak i denne TS-planen. 3.4 Trafikksikringsarbeid i kommunen pr 2011 Kvam herad Skule og barnehage driv førebyggjande trafikksikringsarbeid i form av opplæring og haldningsskapande aktivitetar. Barnehagar: Opplæring i å gå langs veg Grunnskule: Bruk av refleks og sykkelhjelm Gå knapp Opplæring i ferdsel langs veg og med buss Sykkeldag/sykkeltest Skulepatrulje Eining for tekniske tenester Ansvar for trafikktryggleik på det kommunale vegnettet. Ansvarsområdet omfattar: Planlegging, bygging og vedlikehald av kommunale vegar Oppfølging av innmelde farlege forhold Skilting på kommunale vegar Revisjon av trafikksikringsplan for Kvam Side 14 av 54

15 Eining for planar Trafikksikring som element i sjekkliste under arealplanlegging Vurdering av trafikksikring som del av planprosessar Eining for Helse og Velferd Promille-kontroll gjennomført i samarbeid med andre i den såkalla rus-frie veka Årleg trafikksikringsdag for elevar i første klasse vidaregåande skular i samarbeid med brann/redning, prest, ambulanse, sanitetskvinner, statens vegvesen og politi. Helse-etaten er operativ og sentral i handtering av trafikkulukker. Lensmannen i Kvam Lensmannen i Kvam er engasjert i ulike typar trafikksikringstiltak: Trafikkontrollar med særskilt merksemd mot fart, rus, manglande bruk av verneutstyr og aggressiv køyreåtferd. Patruljekøyring Undervisning i skule m.m. særskilt opp mot elevar i vidaregåande skule, russen m.m. Informasjon i ulike lag og bedrifter når det er ønskt Informasjon i ulike lag og bedrifter når det er ønskt. Vurdering/tilråding i skiltsaker/fartsreduserande tiltak m.m. Etterforskning av trafikkulukker/-lovbrot med pålagd rapportering. Førebyggjande tiltak i samarbeid med andre aktørar, som t.d. Kvam herad, Utrykningspoliti, Statens vegvesen/trafikkstasjon og Trygg Trafikk. Statens vegvesen Statens vegvesen i regi av Transport og Køyretøy har fleire tilbod knytt opp til haldningsskapande arbeid og trafikksikring. Det kan vera kampanjar retta mot skuleverket både barne- / ungdomsskular og vidaregåande skular, ofte saman med politiet og andre redningsetatar. Meir praktisk retta tiltak mot ungdomsgruppa. Vegvesenet driv ei rekkje tiltak retta mot trafikk-tryggleik: Førarprøvar Samarbeid/tilsyn med trafikkskular Informasjon til publikum (vegmeldingssentral, skuleverk, presse, info-materiell) Teknisk kontroll av køyretøy Kontroll: køyre- og kviletid, sikring av last, periodisk køyretøy-kontroll, ombygging av køyretøy Ulukkesetterforskning: I samband med ulykkesetterforsking er det ei eiga gruppe på distrikt-/fylkesnivå, i tillegg er det ei eige UAG-gruppe (UlykkesAnalyseGruppe) på regionsnivå (Rogaland, Hordaland, Sogn og Fjordane). Det er dødsulukker og alvorlege ulukker desse gruppene undersøker. Bygging, drift og vedlikehald av statlege og fylkeskommunale vegar Skilting/fartsreduserande tiltak Deltaking i utarbeiding av kommunale trafikksikringsplanar TS-dag (saman med lokale redningsetatar) retta mot vidaregåande skular og lærlingar. Praktisk øving med bl a Velte-petter og Brå stopp Sei frå, to-trinns kampanje retta mot ungdom. Del 1- info, orientering, film. Del 2 (etter ca 2 veker) kontroll, påpeika feil/manglar Mengdetreningsprogram, auka erfaringsgrunnlaget for unge (16-18 år) sjåførar. Retta mot ungdom og foreldre for å få mest mogeleg køyretrening før oppkøyring / sertifikat Trafikale grunnkurs, ungdomskulenivå. Avhengig av lokale drivkrefter og eksterne trafikklærarar Skuleskyss, bruk av belte i skulebuss, kontrollar og info Refleks/- vestar m m, utdeling til dei minste skuleborna Møte på skular, elevar og foreldremøte, info og haldningsskapande kampanjar Side 15 av 54

16 Noko av dette arbeidet vert gjort i samarbeid med andre statlege og fylkeskommunale organ. Køyreskular Køyreskulane i heradet er primært retta mot aldersgruppa år, dvs. høg-risiko gruppa i trafikken, og omfattar: Mopedopplæring Trafikalt grunnkurs (frå 15 år og oppover) Førarkort-opplæring for bil og mc Oppfriskingskurs for eldre personar med førarkort (lite etterspurt) Vidaregåande skular Kvam har tre vidaregåande skular: Øystese Gymnas, Norheimsund vgs, Framnes kristne vgs. Ingen rapporterte aktivitetar i eigen regi. Deltek på den årleg trafikksikringsdagen for elevar i første klasse i vidaregåande skular i samarbeid med brann/redning, prest, ambulanse, sanitetskvinner, statens vegvesen og politi. Trygg Trafikk Innsats retta mot barnehage og skule. Refleksjakt og sykkelundervisning klasse Sykkelhjelmkampanje Reflekstiltak Opplegg for russ: Ungdom og trafikk- ungdom og rus Deltaking på foreldremøte og kurs for personell Hordaland fylkeskommune Tilskot til trafikksikringsplanar og tiltak, konferansar etc Kvam Motorsport Senter: Mekke-senter for motor-interessert ungdom i alderen år. Bilar, motorsyklar, mopedar, gokartar. Andre Ulike fråhaldsorganisasjonar, bilinteresse-organisasjonar og forsikringsselskap har aktivitetar som omfattar trafikksikring, men omfang og type er ikkje registrert Side 16 av 54

17 4 ULUKKES-ANALYSE 4.1 Grunnlagsdata Data-fangst for lokale trafikkulukker er henta frå: Statens vegvesen sitt ulukkesregister for ( STRAKS -ulykkesregisteret) Lensmannen i Kvam for ulukker i 2011 Finansnæringens Fellesorganisasjon (uhellsregistrering/materielle skadar, ) For utfyllande informasjon og data-materiale, sjå Vedlegg 2 i denne planen. 4.2 Skadeutvikling Tal på ulukker og omkomne/skadde i Kvam tal på ulukker og skadde/omkomne ulukker skadde/drepne Utviklingstrend trafikkskadar i Kvam Statistikken frå 1989 til 2011 viser ei utvikling med færre ulukker og færre skadde på kvammavegane, og dette samsvarar godt med den nasjonale trenden. Frå ca 1990 til perioden har det vore ein nedgang i talet på trafikkskadde i Kvam på ca 45% trass i at talet på køyretøy har auka sterkt i same perioden. Periode Trafikkulukker pr år Trafikkskadde pr år Kven rammar trafikkulukkene? Aldersfordeling trafikkskadde ,0 25,0 25,0 20,0 % 15,0 10,0 10,2 8,1 8,5 7,2 7,6 7,2 5,0 0, ,8 0,8 2, ,8 4,2 3,0 2,5 2,1 3,4 2,1 1, ukjent alder Side 17 av 54

18 Aldersvinduet år utgjer 25% av dei trafikkskadde, og nivået har halde seg nokså konstant etter Denne gruppa omfattar urøynde førarar av moped, mc og bil, og er sterkt over-representert på statistikken. Det er truleg i denne gruppa at potensialet for positiv endring er størst. 4.4 Alvorsgrad i trafikkulukker Lettare skadd 72 % Svært alvorleg skadd 2 % Alvorleg skadd 20 % Omkomne 6 % Fordeling alvorsgrad 72% av dei trafikkskadde var Lettare skadde. Talet på omkomne er svært lite og varierer mykje frå år til år, typisk 0-2 omkomne/år. For perioden var talet på trafikkomkomne pr 1000 innbyggjarar i Kvam ca 0,08, medan landsgjennomsnittet var ca Kjønnsfordeling av trafikkulukker Av 10 trafikkskadde er 7 menn. Dette er typisk også på nasjonalt nivå. 4.6 Når skjer trafikkulukkene? jan Trafikkulukker fordelt på månad febr mars april mai juni juli august september oktober november des Dei fleste ulukkene skjer i den lyse årstida. 45 % av alle ulukkene skjer i mai-august. Då er også trafikk-volumet størst. Nasjonalt er tilsvarande tal 38% ( ). 49% av alle ulukker skjer i helga (fredagsundag). Nasjonalt tilsvarande tal er 42.4% ( ). 38% skjer i tida mellom kl Tilsvarande tal på landsbasis er ca 33% Kvam har høgare frekvens på helge-ulukker enn gjennomsnitt på landsbasis, særleg i den lyse årstida. Det kan ha samanheng med at kommunen har stor gjennomgangstrafikk, ikkje minst på sommarstid. Når skjer dei mest alvorlege ulukkene? Side 18 av 54

19 Alvorsgrad fordelt på klokkeslett svært alvorleg lettare omkomne alvorleg Dei fleste trafikkulukker som inneber død, skjer på ettermiddag/kveld. Nasjonale tal frå viser at ulukker med omkomne/ hardt skadde toppar seg i tida mellom kl (ca 40%) Kva har lysforhold å seia? Dei fleste ulukkene skjer på fylkesvegane i dagslys (59%). Veglys er normalt rekna som god trafikksikring. Likevel vert nær 50 % fleire ramma på veg med veglys enn utan. Ei mogleg årsak kan vera det store trafikkvolumet i sentrumsnære strok, også på kveldstid, trass i at vegane her stort sett er opplyste. 4.7 Kvar skjer ulukkene? Særleg ulukkesutsette punkt/strekningar i perioden (meir enn 5 ulukker på ein kortare strekning, typisk 1 km): Skeianeset mellom Steinstø og Ytre Ålvik (Fv 7 HP13): 5 ulukker mellom (1 omkomen) Børvenes mellom Øystese og Norheimsund (Fv 7, HP 15): 6 ulukker mellom (2 omkomne) Steinsdalen på Lid (Fv7, HP 16): 4 ulukker mellom (1 omkomen) Tokagjelet Snauehaugen og oppover (Fv7, HP16): 9 ulukker i perioden (2 omkomne) Kvamskogen mellom Røyrlid og Maovassleitet (Fv7, HP17): 8 ulukker mellom (0 omkomne) Ulukkeskart; sjå Vedlegg Korleis fordeler ulukkene seg mellom aktørar i trafikken? Fordeling av ulukkes-kategori Fotgjeng ar eller akande involvert 5 % Mc ulukke 21 % Sykkel 2 % Bilulukke 72 % Bil-ulukker utgjer 72% medan 21% av skadane skjer på moped og tung mc. Moped-/mc-ulukker er aukande, og frekvensen er høgare enn landsgjennomsnittet. Dette kan ha samanheng med at Kvam er populær som gjennomfartskommune for motorsyklistar på sommarstid. Dessutan har talet på mopedar auka med 116% og mc med 81 % sidan Side 19 av 54

20 4.9 Kor mange av dei trafikkskadde kjem frå Kvam? Det har ikkje vore gjort analysar av dette i denne planen. Registreringar for synte at 42.7% av dei skadde hadde heimeadresse utanfor kommunen. Dvs at nær 6 av 10 trafikkskadde var heimehøyrande i Kvam Kva med føret og ulukkene? Omtrent 80% av trafikkulukkene skjer på berr veg, og ca 15% skjer på snø og isføre Kvifor skjer ulukkene? Vi har ingen lokal statistikk på årsaker til trafikkulukker, men nasjonalt er flgj årsaker dominerande: Manglande erfaring Fart Rus Trøyttleik Mobiltelefon-bruk Konsekvens av uønskt hending er i somme tilfelle større enn nødvendig ved at verneutstyr ikkje er brukt (bilbelte, hjelm etc) 4.12 Kva kostar trafikkulukkene? I Trafikksikkerhetshåndboken har Transportøkonomisk Institutt (TØI) berekna kostnader for trafikkulukker med ulik alvorsgrad: Ulykkestype og kostnadsart Realøkonomiske kostnader Drept Kostnader ordnet etter alvorligste skade (kr) Meget Hard skade alvorlig skade Alvorlig skade Lettere skade Kun materiell skade Velferdseffekt Total ulykkeskostnad Total ulykkeskostnad (avrundet) Trafikksikkerhetshåndboken Tabell 6.2: Ulykkeskostnader (2009 kr) per skadetilfelle etter skadegrad (kilde: Veisten m.fl., 2010; Vegdirektoratet m.fl., 2010). I kostnadene inngår: Medisinske kostnader, materielle kostnader, administrative kostnader, produksjonsbortfall, velferdstap (verdi av ressursar samfunnet er villige til å bruka for å redusera ulukker, dvs kor mykje folk er villige til å betala for å redusera risiko for trafikkskadar) Viss ein nyttar TØI sine kostnadstal for Kvam med årleg gjennomsnitt 15.6 trafikkskadde og fordeling mellom dei ulike alvorsgradene vist i kap 4.4, vert totalkostnaden 67.7 mill: Side 20 av 54

21 Alvorsgrad skadefordeling av total i Kvam Einings-kostnad (TØI) Årskostnad trafikkulukker i Kvam lettare 72 % alvorleg 20 % svært alvorleg 2 % omkomne 6 % sum Kostnadstalet for ein liten kommune som Kvam, er høgt, og bør motivera til auka innsats for å få ned talet på trafikkulukker. Nasjonalt reknar ein med at kostnader frå trafikkskadar ligg på rundt 20 milliardar årleg (same modell som vist ovanfor) Side 21 av 54

22 5 FYSISKE TILTAK 5.1 Generelt For å betra trafikktryggleiken i heradet, er det to ulike grupper tiltak som kan iverksetjast i tillegg til det plantekniske; - fysiske tiltak (handsama i kap 5) - haldnings- og åtferdsendrande tiltak (handsama i kap 6) 5.2 Satsingsområde Særleg prioriterte fysiske tiltak: skuleveg (gang og sykkelveg, busstopp, transport, veglys) skular/barnehagar område for avlevering/henting ulukkespunkt der fysiske tilhøve kan vera medverkande årsak til ulukka 5.3 Kriterium for prioritering av fysiske tiltak Dei fysiske tiltaka er delte opp i to hovudgrupper: Strakstiltak : Tiltak det er realistisk å gjennomføra i perioden, og som ikkje krev planprosess. Alle desse tiltaka er tenkt gjennomførte i perioden under føresetnad av at midlar vert sikra i budsjetta. Type tiltak er: busstopp, veglys, siktutbetring, gangfelt, kryssutbetring, fartsdemparar, skilting, kontrollar Langsiktige : Større tiltak som kan krevja reguleringsplan/-endringar, grunnerverv og finansiering som går ut over det kommunale trafikksikringsbudsjettet og dei forventa årlege løyvingane til TS-tiltak på fylkesveg. Tiltak er tenkt starta opp innan utgangen av Gjennomføringstidspunkt vil vera avhengig av budsjett. Større tiltak som er høgt prioriterte, men som ikkje kan finansierast, skal ikkje hindra gjennomføring av andre tiltak lengre nede på prioriteringslista Side 22 av 54

23 5.4 Strakstiltak for planperiode Område Punkt/strekning Vegid Tiltak Ansvar BUSSTOPPESTADER Kvam Revisjon av busstoppestader Stat veg Oma Gardsveg Tufta Fv 49 Flytta busstopp Stat veg Tørvikbygd Avkøyrsle Fv 49 Fv 49 Busstopp Stat veg Vågavegen Steinsdalen Norheimsund Industrier Fv 7 Etablera busstopp (politiet) Stat veg Steinstø Kai Steinstø Fv 7 Flytta busstopp Stat veg HENTING/AVLEVERING VED SKULE OG BARNEHAGE Øystese Busslomme v. Øyst B.skule FV 131 Utbetring av lomme v. skilt, merking, midtfelt KH Øystese Busslomme v Kvam Kv Omarbeida fortau, merking av snuareal og p-plass KH ungdskule Norheimsund Veg v Norhsund skule Kv Reguleringsplan, omlegging av veg, skilting KH VEGLYS Mundheim Avkøyrsle til Nes Fv 49 Veglys ved busstopp Fv 49 avkøyrsle Nesvegen KH (3-4 stk) Strandebarm Klubbahaugen Fosse Fv 49 Veglys ved busstopp Klubbahaugen KH Tørvikbygd Avkøyrsle Fv 49 Fv 49 Veglys KH Vågavegen Norheimsund Norheim Fv 130 Veglys v avkøyrsle Hatlevegen KH Ålvik Selholm-K.Jordal Fv 7 Veglys KH SIKTUTBETRING Tørvikbygd Heile Kvam Avkøyrsle Fv 49 til Åsevegen Tvb Fv 49 Utbetra siktforhold Stat veg Kom vegar Siktrydding med kantklipping (årleg) KH GANGFELT Tørvikbygd Ved butikk Fv 49 Farleg kryssing av Fv 49 for fotgjengarar Stat veg Vikøy Avkøyrsle til Framnes Fv 49 Sikra fotgjengar kryssing busstopp Stat veg Norheimsund Esso stasjon Fv 49 Opphøgd gangfelt Stat veg KRYSSUTBETRING Strandebarm Avkøyrsle mot Strb skule Fv 49 Kryssutbetring båtlaget Strandebarm Strandebarmstunet Tangerås Fv 49 Sikra kryssingspunkt for fotgjengarar (veglys, sinusfresing?) Stat veg/ KH FARTSREDUSERANDE Tørvikbygd Berge-Heradstveitvegen Fv 49 Vurdera nedsett fart Stat veg Vikøy Byrkjelandsvegen Vikøy Kv Vurder fartsreduserande tiltak KH Vikøy Vikøy sentrum Fv 49 Fartsdempande tiltak Stat veg Norheimsund Norheim-Tolomarka Fv 130 Vurder 30 km fartssoning Stat veg Øystese Ved Martin Vik Fv 130 Fartsmåling før evt ekstra fartshump KH/ Stat veg SKILTING Tørvikbygd Ved Berge Fv 49 Skilting hjortetrekk Stat veg Norheimsund Nedre Norheim Kv Parkering forbode KH Norheimsund Tolo omsorgsbustader Kv Parkering forbode mot avkøyrsle til FV 7 KH Øystese Ved Øystese Gymnas FV 130 Påminningsskilt 30 km/t Stat veg KONTROLLAR Side 23 av 54

24 Øystese Torpevegen Kv Fartsmåling/trafikkteljing Politi/KH Nes-Øystese Børvenes-tunnel Fv 7 Fartsmåling Politi Kvam Høgfartspunkt Fv Fartskontroll på høgrisiko stad/tid Politi ANDRE FYSISKE Strandebarm Bru Fv 49 Utbetring av brua på Bruosen (rekkverk etc) Stat veg Steinsdalen Heleberghaugen kryss Fv Autovern el. tilsv. Stat veg FV 7 Øystese Coop/Statoil Fv 130 Innstramming køyrefelt ved utkøyring Stat veg Øystese Øystese Brygge retning Fv 7 Tydeleggjera fortau frå veg Stat veg Ålvik, m Ålvik Bru ved Folkets Hus Kv Utbetra brua KH Øystese Veg Rv 7-Holmatun Kv Steng veg for motorisert ferdsel KH GENERELT Norheimsund Norhsund sentrum Fv 49 Utarbeida retningsliner for torghandel KH Norheimsund Norhsund sentrum Fv 49 Bøtelegging av feilparkering Politi Kvam Alkolås på kommunen sine bilar KH Norheimsund sentrum FV 49 Behovsanalyse for omlegging av veg forbi Norheimsund sentrum for trafikk til Jondalstunnel, trafikkteljing før og etter tunnel-opning Stat veg 1. Stat veg = Statens vegvesen, KH = Kvam herad teknisk eining 2. Fv = fylkesveg. Kv = kommunal veg Strakstiltak vert gjennomførte innan utgangen av 2015 under føresetnad av at det er midlar til trafikksikring i budsjetta. Kostnad og finansiering av strakstiltak Grov-kalkyle på strakstiltak syner totalkostnad ca 2.5 mill (sjå Vedlegg 1). Kostnadsfordeling mellom ulike aktørar: Statens vegvesen: 0.9 mill Kvam herad: ca 1.3 mill Andre: ca 0.3 mill Finansiering vert gjennom løyvingar og ordinære driftsmidlar Side 24 av 54

25 5.5 Langsiktige prioriterte fysiske tiltak i perioden Gang og sykkelvegar vert prioriterte med innbyrdes rangering i Langsiktige tiltak. Andre tiltak er sette opp på lista, men ikkje rangerte etter prioritet. Målet om eit samanhengjande gang/sykkelveg mellom Laupsa-Lid-Aksnes og Vikedal-Ålvik er prioritert. Del-prosjekt er prioriterte slik: Prioritet Område Punkt/ strekning Vegid Tiltak Ansvar GANG OG SYKKELVEGAR 1 Norheimsund Tolo-Nes Fv 7 Gang/sykkel veg Stat veg 2 Øystese Laupsa-Øyst sentrum Fv 7 Gang/sykkelveg Stat veg 3 Ålvik Vikedal-Ålvik sentrum Fv 7 Plan for gang/sykkelveg KH 4 Vikøy-Aksnes Odland-Lidarende Fv 49 Komplettera gang/sykkel veg Stat veg 5 Øystese Øysteseheimen- Fv 131 Gang/sykkel veg Stat veg/kh Fitjadalsvegen 6 Ålvik Skjeret-Ålvik sentrum Fv 7 Gjennomføra reguleringsplan (g/s veg, avkøyrsle-sanering) Stat veg ANDRE VEGAR SKULE/BARNEHAGE Strandebarm Strb skule-bakka Fv 49 Utarbeida reguleringsplan for vegutbetring Tørvikbygd Innstranda- Tørvikbygd Fv 49 Utbetring av veg etter godkjend regplan. Prioritet: Eidesvågen-Drage Tørvikbygd Dalheim- skule Fv 49 Sikra fotgjengar-kryssing ved ny ferjekai i samsvar med reg-plan Tørvikbygd Hovden-feltet Fv 49 Vurder tiltak for fotgjengar kryssing av Fv 49 Norheimsund Gamle Dalaveg Kv Forlengja fortau frå barnehage mot Seland KH Stat veg Stat veg Stat veg KH RASSIKRING Sjå eige avsnitt om rassikring nedanfor Strandebarm Lillefosse-sida Fossetunnel Fv 49 Tunnelportal utbetring mot nedfall Stat veg Vangdal Vangdalsbergtunnel mot Tørvikbygd Fv 49 Tunnelportal utbetring mot nedfall Stat veg ANDRE TILTAK Innstranda Kryss til Ljones Kv/Fv 49 Kryssutbetring Stat veg Steinsdalen Røyrlidsvingen Fv 7 Utbetring av kurve Stat veg Steinsdalen Røyrlid-Maovassleitet Fv 7 Stengja ulovlege avkøyrsler, Stat veg avkøyrsle-sanering Strandebarm Sving Bakkamarka Fv 49 Ferdiggjering av sving Stat veg Oma Åsevegen Oma Fv 49 Utbetring avkøyrsle Fv 49 Stat veg/kh Norh-Øystese Tolomarka Fv 130 Starta planarbeid KH avlastingsveg eller ny? Ytre Ålvik Avkøyrsle Krokatveit Kv/Fv 7 Utbetring av avkøyrsle og sikt Stat veg/kh Stat veg = Statens vegvesen, KH = Kvam herad teknisk eining, Fv = fylkesveg, Kv = kommunal veg Tiltak som er med i Kvammapakken er merkte med blått Prosjekt-data på dei 6 prioriterte tiltaka er samla i Vedlegg 1. Kostnad og finansiering fysisk langsiktige tiltak Dei mest krevjande tiltaka er inkluderte i Kvammapakken og finansierte gjennom den. Andre tiltak i lista vil truleg kunna gjennomførast innan ei samla kostnadsramme på 10 mill (bortsett frå Side 25 av 54

26 opprustning av strekninga Skjeret Ålvik sentrum som vil krevja ein meir detaljert plan før kostnadskalkyle). Rassikring I Statens vegvesen si prioriteringsliste for skredpunkt på fylkesvegar i Hordaland (15. des 2011) er det opplista fleire punkt i Kvam. Dei flgj med høgaste rangering er: 1. Vangdalsberget (Fv 49, HP16 - nett) 2. Hansagjeltunnelen (Fv 7, HP16, overbygg) 3. Mundheim (Fv 48, HP15, tunnel) 4. Fossgjelstunnelen (Fv 7, HP16, overbygg) 5. Teigland (Fv 49, HP13, nett) Kvammapakken: I Kvammapakken vert no fleire av dei tunge trafikksikringstiltaka frå tidlegare planar gjennomførte. Kvammapakken representerer det tyngste løftet som nokon gong er gjennomført for trafikktryggleik på kvammavegane, og det følgjande ligg i pakken: Kostnadsramme 440 mill totalt (2009 kr) Finansiering: Bompengar 396 mill (2009 kr), Statens vegvesen 44 mill (2009 kr) Gjennomføringsperiode: Del-prosjekt (tenkt framdrift): o Nes-Øystese: gjennomført o Norheimsund-Vikøy 2012/13 o Nes-Norheimsund aust 2013/14 o Skeianes 2012/13 o Bostipp Ålvik 2012/13 o Skarpasvingen-Øystese aust 2013/14 (kan verta utbygd i 2 trinn) o Linga-parsellen: 2013 o Ungdomsheimen-NAF (Kvamskogen) 2013 o Kjerlandskrysset Granvin 2012/13 Effekt av dette arbeidet ser ein føst om nokre år. 5.6 Farleg eller vanskeleg skuleveg Å avgjera kven som har rett til gratis skuleskyss er vanskeleg. Retten til gratis skuleskyss er heimla i Opplæringslova 7 1: Elevar i klasse som bur meir enn fire kilometer frå skulen har rett til gratis skyss. For elevar i 1. klasse er skyssgrensa to kilometer. Elevar som har særleg farleg eller vanskeleg skuleveg har rett på gratis skyss utan omsyn til veglengda. Avstandsgrensa på 2000 meter og 4000 meter er absolutt og der er det ikkje rom for å utøva skjønn. Sjølv om skulevegen er kortare enn skyssgrensa, kan elevar likevel ha rett til gratis skyss. Dette gjeld når vegen er særleg farleg eller vanskeleg. Ei strekning må vurderast som særleg farleg eller vanskeleg både ut frå objektive og subjektive vilkår. Dei meir objektive vilkåra relaterer seg til vegstandard og andre trafikale tilhøve. Døme: Trafikktettleik, vegdekke, breidde, vegskulder, fotgjengarovergangar, fartsdumpar, lys, generell sikt, fartsgrense og ulukkesstatistikk. Det er også slik at trafikktilhøva kan endra seg gjennom årstidene, til dømes når det gjeld lys/sikt, føre og brøyting. Dei subjektive vilkåra relaterer seg til den einskilde eleven, t.d. alder, utvikling, syn og høyrsel Side 26 av 54

27 Lova krev at elevane vert utsett for ein fare som er utanom det vanlege for å få rett til gratis skyss av heradet. Den risikoen elevar til vanleg vert utsett for når dei ferdast i trafikken, er ikkje tilstrekkeleg. Som nemnt kan skulevegen sin tilstand variera med årstidene. T.d. kan høg fart kombinert med glatte vintervegar medføra ekstra fare for trafikkskader. Dei fleste kommunane praktiserer difor å gje gratis skuleskyss i vinterhalvåret på nokre av strekningane. Døme på slik strekning er f. eks. Ålvik Vikedal. Noverande status for strekninga Ålvik Vikedal er at ho er rekna som særleg farleg for elevar frå klasse. For elevar frå klasse er strekninga rekna som særleg farleg frå 1. november til 31. mars. Elevane i klasse får gratis skyss heile året, medan elevane i klasse får gratis skyss frå 1. november til 31. mars. Døme på strekning som har lik status er t.d. strekninga Øystese Laupsa. Tidlegare var det ei politisk vald skyssnemnd som kom med tilråding om kva strekningar som var særleg farlege eller vanskelege, medan vi vil bruka trafikksikringsnemnda som sakkunnige i dette arbeidet. Nemnda har representantar frå politiet, Statens vegvesen, trafikkskulane og heradet, og skulle ha kompetanse til å koma med tilråding om kva strekningar som er særleg farlege eller vanskelege. Målet er å gjera ei ny og rettferdig vurdering av kva som er særleg farleg eller vanskeleg skuleveg, og gje gratis skuleskyss til dei som etter lova har krav på det. Det er også ønskjeleg å arbeida for å få på plass rutinar for trafikkavviklinga knytt til skuleområda. Skuleadministrasjonen vil sjå til at skulane gjennomfører ei trafikkopplæring i samsvar med læreplanen. Foreldra har likevel hovudansvaret for trafikkopplæringa av eigne barn. Når det t.d. vert gjeven skyss for ein avgrensa periode, er det svært viktig at det vert trena saman med borna slik at dei kan ferdast på eiga hand når skyssen fell bort. Likeeins må foreldra gjera ei eiga vurdering av tryggleiken til borna sine både når dei er på veg til skulen og til fritidsaktivitetar. Dette ansvaret har alle foreldre anten dei bur i ein by eller ute på landet. Strekningar med farleg skuleveg i Kvam 2012 Følgjande strekningar kan vera aktuelle med skuleskyss i heile eller deler av året: Veg Strekning Årsak Kommentar Fv 7 Laupsa-Øystese Smalt, uoversiktleg veg Relativt stor trafikk Vikøy-Norheimsund Vegarbeid pågår Ulukkesbelasta Vikedal-Ålvik sentrum Smale strekk Relativt stor trafikk Nes-Norheimsund Stor trafikk, manglar g/s veg på delar av strekning Delar av veg er ulukkesbelasta Fv 49 Ljones-Tørvikbygd Smalt, uoversiktleg, dårlege kantar uhellsbelasta 5.7 Innmelding av farlege tilhøve I samband med at Kvam herad søkte om godkjenning som Trygt lokalsamfunn i 2005, vart det tilrettelagt for varsling av farlege forhold under ein meny på heimesida til Kvam herad. Denne sida var i aktiv bruk fram til 2008, men har seinare vore anonym og lite brukt. Dei fleste innmelde forholda gjaldt veg. Frå sommaren 2012 vert dette meldingssystemet re-aktivert. Farlege tilhøve kan då meldast inn pr telefon, pr e-post eller direkte på heimesida til heradet Side 27 av 54

28 Forhold som til dømes siktrydding, vøling av rekkverk og liknande vert gjennomført av eining for tekniske tenester eller Statens vegvesen. For tiltak som krev større investeringar, må slike inngå i ein større plan. 5.8 Veglys Veglys er ein viktig type tiltak som er prioritert i denne trafikksikringsplanen, dette fordi veglys er sett på som eit relativt effektivt trafikksikringstiltak. I 2011 hadde ca 54 km av fylkesvegnettet i Kvam veglys (ca 47%) med i alt 938 stk veglys med effekt varierande mellom 100 W og 400 W. I tillegg kjem veglys på kommunale vegar og plassar. Det er i prinsippet 2 typar eigarar av veglys i kommunen; Kvam herad (fylkesvegar og kommunale vegar) og private (private vegar, idrettsanlegg etc). Veglystenesta på offentlege vegar vert utført av Kvam kraftverk mot betaling frå Kvam herad. Statens vegvesen yter tilskot for drift av veglysa på riks- og fylkesvegar. Eigarskap og ansvar for drifting av veglys på fylkesvegane i kommunen kan verta endra i planperioden der Hordaland Fylkeskommune kan koma til å ta eit meir direkte ansvar for energidelen knytt til veglysa Side 28 av 54

29 6 HALDNINGAR OG ÅTFERD I TRAFIKKEN 6.1 Definisjonar Ei praktisk forståing av haldning og åtferd i dette arbeidet har vore: Haldning: Mennesket si oppfatning og vurdering av verda rundt seg (personar, samfunnstilhøve, verdisyn, idear etc). Haldningar kan vera basert på eigen kunnskap og erfaring, men er ofte også overtekne ureflekterte frå foreldre, vener eller grupper som ein identifiserer seg med. Åtferd: Praktisk handling i møte med omverda. Ofte dominert av dei grunnhaldningar ein person har. 6.2 Åtferdsendring nødvendig for å redusera trafikkulukker I møte med ny informasjon opplever mange ein innebygd motstand mot å endra åtferd. Dette gjeld også i høve til åtferd i trafikken. Det er ei vanskeleg, men likevel viktig, oppgåve å skapa varige gode haldningar til korleis ein skal opptre i trafikken. Fysiske tiltak kan til ei viss grad eliminera trafikk-risiki, men det er utan tvil ei åtferdsendring som må til dersom ein skal oppnå ein radikal og permanent reduksjon i talet på trafikkulukker frå dagens nivå. Åtferdsendring skjer sjeldan over natta, og det er difor viktig å ha eit langsiktig perspektiv i haldningsarbeidet. Det finst forskningsresultat som viser at opp til 9 av 10 trafikkulukker kunne vore unngått dersom trafikantane respekterte regelverket fullt ut (fart, promille, bilbelte, vikeplikt m.fl.). Haldningsskapande arbeid som fører til åtferdsendringar er difor svært viktig. 6.3 Trafikanten sitt ansvar Trass i at det offentlege skal leggja til rette for tryggleik på offentleg veg, er det til sist den enkelte trafikant som avgjer kor trygt det er å ferdast på vegen. Denne planen føreset at den enkelte trafikant tek ansvar for eiga åtferd (særleg dei som fører motor-køyretøy) samt at alle innbyggjarane gjer sitt til å sikra trygg ferdsel på vegen. Forventningar om det individuelle ansvar omfattar slikt som: følgja gjeldande regelverk siktbetring på eigedom (plassering og utforming av gjerde og vegetasjon mot veg som sikrar god sikt ved avkøyrsler og kryss. Ved tvil bør vegvesen eller teknisk etat kontaktast) seia frå om uforsvarleg åtferd i trafikken til den det gjeld ( ta ansvar for eigne handlingar ) Side 29 av 54