Stor overgang å koma frå mange kuldegrader i Norge til 30 varmegrader i Lilongwe.

Transkript

1 1 RAPPORT FRÅ MALAWI Desember 2014 februar 2015 Reisa: Avreisedag 28. desember for Sigvart og Marit (Solveig, som skulle vore med, blei dessverre sjuk). Reisa gjekk fint. Dei tre flya var i rute og all bagasje kom fram. På flyplassen i Lilongwe tok dei temperaturen på alle passasjerar (pga. Ebola-faren) Stor overgang å koma frå mange kuldegrader i Norge til 30 varmegrader i Lilongwe. Konteinaren: Den kom til Lilongwe som planlagt 2. desember, men mykje byråkrati, dårleg transportutstyr og mangel på god administrasjon, gjorde at den først kom til Kande (der vi bur) 2. februar. Med andre ord: me hadde berre ei veke på oss å tøma dei 17 tonna som var i konteinaren og den veka vil eg helst ikkje ha om att! I tillegg måtte vi betala mykje toll, ca norske kroner. Frakt frå Lilongwe til Kande kom på ca kroner. Glimt frå opphaldet: Det er vanskeleg å vita kva ein skal trekkja fram av store og små hendingar i ein rapport, men her kjem nokre glimt: Kavlibarnehagane: I konteinaren var det mykje nytt og godt utstyr frå Norge. Stor stas for både borna og dei tilsette. Leik er borna sitt arbeid og vi legg stor vekt på kreativ leik. Departementet i Malawi klarar framleis ikkje å bidra økonomisk til drift av barnehagane, men p.g.a. støtte frå vener og familie i Norge, får lærarar og assistentar framleis løn kvar månad. Likestillingsdepartetmentet bidreg med noko maismjøl tilsett vitaminer, det er alt. Av dette mjølet blir det laga graut til borna.

2 2 Agrivet har no ni barnehagar der ca. 500 born tek sine fyrste skritt i retning utdanning og eit betre liv. Behovet er stort. Vi kunne lett ha fylt opp dobbel så mange barnehagar men vi satsar kvalitet, ikkje på kvantitet. Eg hadde foreldremøte på fleire av barnehagane denne gongen. Viktige tema blei tekne opp: barns behov for omsorgsfulle vaksne, familieplanlegging, tidleg læring, kreativ leik osv. Nokre av borna i Kavli barnehage Mpesi Vibitac, skulesenteret der vi bur, blir no rusta opp for å møta krava til eit nasjonalt senter for Early Childhood Development, ECD. Spennande, men staten har lite å bidra med. Samarbeid med internasjonale organisasjonar gir likevel håp. Ein nøkkelperson i dette arbeidet er vår eigen Harvey (35), nabo og rektor for førskulelærarutdanninga. Det må nemnast at i konteinaren var det 25 PC-ar frå Fjell kommune og 2 tonn med A4 skrivebøker frå Arnstein og co. i Fagbokforlaget. Verdifullt utstyr til senteret!

3 3 Small hearts Small hearts-klubben lever i beste velgåande. Per i dag er det 40 born frå 2 til 15 år i klubben. Den økonomiske hjelpa dei får og samtalegruppene som omsorgspersonane er med i kvar månad, gir mange positive utslag. Ei god og lærerik støtte i ein vanskeleg kvardag! Den 17. januar hadde vi ein festlaurdag for alle i Small hearts. Dei hadde fått beskjed om å møta presis kl (forrige gong var mange for seine til samlinga, for å styra dagen etter klokka, er uvant). Denne gongen møtte dei første borna kl for å vera på den sikre sida! ALLE var på plass kl ! Fellessamling med m.a. intervju med Carolyn, som no hadde nådd aldersgrensa (16 år) og fekk pengane vi hadde samla i banken dei tre åra ho hadde vore med. Det blei til saman nok skulepengar til alle fire åra på vidaregåande skule! I tillegg har ho fått hjelp frå Gudveig og vener på Sotra slik at ho har fått operert begge augo sine. No kan den skuleflinke jenta som var nesten blind - lesa utan briller. Ho ser lyst på livet og gler seg til vidare skulegang og utdanning. Herleg gjeng!! Carolyn i svart T-skjorte lengst bak (17. januar 2015) Vidare blei borna delte i aldersgrupper, og flinke førskulelærarar stod klar til å ta dei med i grupper til song, dans og drama. Eg hadde ein lang appell til dei vaksne med etterfylgjande god samtale. Borna kom inn att etterpå og underheldt til stor glede for oss alle. Vi åt lunsj saman og borna fekk kvar sin bag med gåver frå sponsorane i Norge. Stor dag med mykje glede! Før eg reiste heim, kom borna med teikningar og takkebrev som eg skulle ta med til sponsorane deira i Norge.

4 4 Ettess viser stolt fram gåvebag og teikning ho har fått av Astrid i Tønsberg og Given er spent på innhaldet i pakka frå Ingegjerd på Hamar Undervisning: Det blei mykje undervisning denne gongen. På oppfordring sa eg ja til å ha undervisning i «Life skills and sexuality» for både 3. og 4. vidaregåande klasse på Vibitac. Dei lokale lærarane hoppar bukk over tema, dei er diverre altfor sjenerte til å møta slike utfordringar. Studentane sat med opne sansar og blikka dei sende sa meg at: «kvifor har ingen snakka til oss om dette før?» Konkret informasjon og haldningsskapande arbeid må gå hand i hand. Undervisning blei det og på eit møte med alle landsbyhøvdingane - chiefane - i distriktet. Eg greip sjansen: ikkje kvar dag ein blir oppmoda om å ha hovudinnlegget på det årlege stormøtet for 30 chiefar! Det blei eit «usminka» foredrag der eg tok opp tre viktige moment som eg meinte måtte endrast dersom Malawi skal koma ut av fattigdom og menneskelege (familie) tragediar. Mine tre punkt var: 1. Endring i haldning til kvinner (kvinner er «working donkeys» og fødemaskiner) 2. Menn si haldning til arbeid, sin eigen seksualitet og mangel på ansvar overfor kvinner/borna. Eg kalla dei «breeding bulls», for mange menn har ser på spermien deira som så unik at den må fordeltast på så mange som mogeleg. Dei skryt av at dei har tre born i den landsbyen og fire i den andre og to i den tredje utan å ta ansvar for nokon av dei. 3. Prioritering av utdanning med tidleg start av barnehage/skulegang. Sjølv om eg sikkert sette grå hår i hovudet på sume, ja, kanskje nokon av dei til og med gjerne ville utvisa meg frå landsbyen, slik dei har makt til, sette dei likevel ned ei gruppe som skulle arbeida vidare med sakene. Dette tok eg som eit positivt teikn.

5 5 Bestemødrer er ei fin oppfinning og utan dei hadde mykje vore endå verre enn det er i landet i dag! Når eg snakka med dyktige studentar frå Malawi og spurde om dei kunne nemna tre ting som burde endrast for at Malawi skal koma ut av fattigdomen, var det merkeleg nok ingen som nemnde punkt 1 og 2. Alvorleg! Gamle, innarbeidde haldningar sit djupt i kulturen! Studentar som familie og vener av Agrivet og Kjærstad foundation hjelper: Å koma i kontakt med norske «besteforeldre» med omtanke for andre og vilje til å dela på godane, er redninga for mange lærevillige ungdomar! Fleire har no fått hjelp til å oppfylla draumen om ei utdanning som ingeniør, lærar, barnepsykolog, sjukepleiar, økonom, journalist og sosionom. Simon siste skudd på «studentstamma» og glad journaliststudent i Mzuzu!

6 6 Kavli fondet har ikkje svikta oss Etter flott kontakt med leiinga i Kavlifondet og god økonomisk hjelp til førskulelærarutdanning og oppretting av sju Kavlbarnehagar i tida , har dei no gitt oss støtte til å driva to nye prosjekt i tida : 1. Kurs på barneskular i Nord Malawi for åringar: «Soon teenager, what do I need to know?» To team, kvar med to godt skolerte ungdomar, held kurs i temaet fire dagar i veka. Til no har alle barneskulane vi har kontakta vore positive og ynskt oss velkomne med desse kursa. Borna lærer kva som skjer med både kroppen og psyken i tenåra. Vi har alt fått mange positive tilbakemeldingar, både frå borna sjølve og frå foreldre og lærarar. 2. Familieseminar for unge forlova par/unge ektepar som ynskjer å læra meir om samliv. To team a to ektepar har fått grundig opplæring og gjer dette som ein meiningsfull jobb. Sju ulike tema blir teke opp på desse laurdagskursa kvar veke: Kommunikasjon, konfliktløysing, seksualitet, økonomi, barneoppdragelse, likestilling, arbeidsfellesskap, integritet m.m. Å styrkja familiane på eit tidleg tidspunkt i samlivet, er heilt nødvendig. I dag ser vi at det er svært få av borna i t.d. barnehagane våre som bur med både mor og far. Dei fleste borna veit ikkje kven faren er. Vi har og opplevd at mødrer reiser frå borna sine til Sør-Afrika og andre land for å tena pengar og søkja lykka. Borna blir overlatne til besteforeldre, tanter og onklar. Kven er den gladaste guten i Malawi? Eg vågar å påstå at det er Fortune! Fortune er snart ti år. Vi har kjent han sidan Han fekk hjernemalaria då han var fire månader. I dag er han avhengig av hjelp frå foreldra og andre. Han kan ikkje gå eller snakka, men skjønar tydelegvis alt vi seier til han. Rullestol var ein uoppnåeleg draum for han og foreldra. Ein fin og god rullestol klarte vi å få med i konteinaren - gåve frå ein vossing med stort hjarte.

7 Sigvart sitt prosjekt Farmen har utvikla seg frå urskog til frodig farm. Maxwell, som er arbeidsformann, har styrt medarbeidarane på ein god måte. Den 15. januar gløymde han at det var Nasjonaldag i landet, så då hadde arbeidarane og han planta 3000 moringatre! Sigvart tok traktoren sin med i konteinaren, og det vil merkast positivt på mange vis. Kalvar, griser og høner er og på plass, men det ligg nokre utfordringar i å halda slangar og rovdyr borte frå dyra. Vakthald er naudsynt døgnet rundt. Sigvart skriv sin eigen rapport som de kan få om de ynskjer det. TAKK! Det står att å senda ei varm takk til deg som er med og hjelper oss på ulike måtar. Utan hjelpa utanfrå, kunne vi ikkje ha klart alle oppgåvene! Vi er takksame for kvar einaste krone, materiell som var med i konteinaren, for praktisk hjelp, for forbønn og for oppmuntring og den levande interessa de viser for prosjekta! STOR TAKK til alle! 7 Ha det godt og takk for all hjelp, seier ei gruppe frå Kavli barnehage Mukundi! Hamar/Voss, 21. februar 2015 Gode helsingar frå Marit Svahn