Samferdsleutvalet. Møteinnkalling FLORA KOMMUNE

Transkript

1 FLORA KOMMUNE Samferdsleutvalet Møteinnkalling Møtedato: Møtestad: Møtetid: Samfunnshuset Kl. 10:00 Den som har lovleg forfall, eller er ugild i nokon av sakene, må melde frå så snart råd er, tlf , slik at varamedlem kan bli innkalla. Varamedlemer møter etter nærare innkalling. Flora kommune Frank Willy Djuvik Leiar Arne Schei sekretær

2 Sakliste Sak nr. Saktittel 009/13 Godkjenning av møtebok 010/13 Høyring - Førdepakken og delfinansiering med bompengar ORIENTERINGSSAKER: Båtruter i Flora bassenget. Ladestasjon for el bil. Breiband status og info om ny tilskotsordning frå Informasjon om eksisterande ordning vedr. serviceskyss. Oppretting/ prøveordning med ny båtrute Askvoll Florø. Skiltfornying Bremangersambandet. Markegata i Florø sentrum.

3 FLORA KOMMUNE Saksgang Samferdsleutvalet Sakshandsamar: Arne Schei Møtedato Saksnr 009/13 Arkiv: MØTE-nummer Objekt: Arkivsaknr 13/2213 GODKJENNING AV MØTEBOK FRAMLEGG TIL VEDTAK: Møteboka vert godkjent slik ho ligg føre. JournalpostID: Godkjenning av møtebok (L)(295915) Side 1 av 1

4 FLORA KOMMUNE Saksgang Samferdsleutvalet Sakshandsamar: Einar Atle Årdalsbakke Møtedato Saksnr 010/13 Arkiv: K2-Q33 Objekt: Arkivsaknr 13/1942 HØYRING - FØRDEPAKKEN OG DELFINANSIERING MED BOMPENGAR Kva saka gjeld: Førde kommune har sendt søknad til Statens vegvesen om bruk av bompengar til delfinansiering av Førdepakken. Søknaden er vidare kvalitetssikra i Vegdirektoratet. I Førdepakken er det lagt opp til bygging av gang og sykkelvegar samt bilvegar på fylkesvegar, riksvegar og kommunale vegar i Førde sentrum. Målet er å lede tungtrafikken vekk frå Førde sentrum samt gjere trafikkavviklinga smidigare gjennom sentrum for å trygge alle trafikantgrupper betre. Flora kommune har fått til høyring søknad frå Førde kommune om delfinansiering av Førdepakken med bompengar. Her har Flora kommune sjanse til å gje innspel og tilbakemeldingar på høyringa. Høyringsfristen er satt til 26. november Flora kommune har fått utsatt høyringsfrist til 4. desember Søknad frå Førde kommune samt høyringsbrev er vedlagt saka. FRAMLEGG TIL VEDTAK: Flora kommune er positive til høyring og søknad om å delfinansiere Førdepakken med bompengar. Terje Heggheim Rådmann Rolf Bjarne Sund Plansjef

5 Innleiing: Førde kommune har sendt søknad til Statens vegvesen om bruk av bompengar til delfinansiering av Førdepakken. Søknaden er vidare kvalitetssikra i Vegdirektoratet. I Førdepakken er det lagt opp til bygging av gang og sykkelvegar samt bilvegar på fylkesvegar, Riksvegar og kommunale vegar i førde sentrum. Målet er å lede tungtrafikken vekk frå Førde sentrum samt gjere trafikkavviklinga smidigare gjennom sentrum for å trygge alle trafikantgrupper betre. Flora kommune har fått tilsendt søknaden til høyringsuttale med muligheit for å gje innspel. Bompenge- opplegget er definert som ein pakke med dels parallell- og dels etterskotsinnkrevjing av bompengar. Førdepakken har ei økonomisk ramme på 1523 millionar (2012 kr). I tillegg er det avsett 100 mill. kroner til mindre sentrumstiltak. Førdepakken er planlagt finansiert med fylkeskommunale, statlege og kommunale midlar i tillegg til bompengar. Bompengar for lette køyretøy utan rabatt er sett til kr. 22,- (2013 kr) og kr 44,- for tunge køyretøy. Køyretøy med brikke (abonnement) får 10 % rabatt. Det er lagt opp til ein innkrevjingsperiode på 12 år. Bomstasjonane er tenkt plassert rundt sentrumssona i Førde på følgjande: 1. E39 Bakkebøvegen 2. Riksveg 5 ved Kletten 3. E39 på Bruland. 4. Fylkesveg 481 ved Presteholten 5. Fylkesveg ved Brulandsvellene Oversiktskart finn ein i vedlegg, på side 5. Vurdering: Førde sentrum innehar høg mengde gjennomgangstrafikk av bl.a. tunge køyretøy. Det er difor lett å ha forståing for at noko må gjerast med situasjonen. Dei siste åra har samarbeidet mellom kommunane i SIS fungert godt. Mellom anna har alle kommunane vedteke felles interkommunal planstrategi. Denne forpliktar ikkje kommunane i høve til kvarandre, men den er ein intensjon om å samarbeide om felles utfordringar. Trafikksituasjonen i, og kring Førde er ei slik felles utfordring. Sjølv om løysinga inneheld bompenge- finansiering med konsekvensar for mellom anna innbyggjarane i Flora, så vil rådmannen tilrå at Flora kommune støttar og stiller seg bak søknaden om Førdepakken. Dette med bakgrunn i at dette vil bidra til å utvikle regionen og samarbeidet i regionen. Økonomiske konsekvensar: Aktuelle lover, forskrifter, avtalar m.m.: Prenta/uprenta vedlegg: Nr T 1 I Dok.dato Til/Frå Statens vegvesen Region vest Tittel Førdepakken - Høyring Vedlagt (x)

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17 Søknad om innføring av bompengar Førdepakken

18 2 Innhald 1. Samandrag Saksgang og prinsippvedtak Plangrunnlag for utbygginga Kommunedelplan trafikk Førde sentrum Prioritering av prosjekt Plassering av bomstasjonar Dei fyrste prosjekta og uspesifiserte sentrumstiltak Kostnadsoverslag Trafikkgrunnlag Metode Trafikkteljingar Køyremønster Korreksjon for effektar av tiltaka i pakken Korreksjon for trafikkavvising pga. bompengar Oppsummering av trafikkgrunnlag Bompengeordning og dei prinsippa som er lagt til grunn Prinsipp Alternativ plassering av bomstasjonar Drøfting Innkrevjingsretning Tilråding Utbyggingsplan; tid for anleggsstart og fullføring Finansieringsplan, takst og rabattsystem Føresetnader Anleggskostnader Offentleg delfinansiering Takst og rabattsystem Drøfting av dei ulike føresetnadene: Resultat Sensitivitetsanalyse Handtering av kostnadsauke eller redusert trafikkgrunnlag Garantiar ved låneopptak og med vising til vedtak Bompengeselskap; status for oppretting, eigarforhold mm Verknader av Førdepakken...41

19 3 14. Oversyn over kommunar som skal ha saka til behandling/uttale Framlegg til vedtak ved lokalpolitisk behandling Dokumentasjon og vedlegg på Prosjektplassen E39 Sande...42

20 4 1.Samandrag Førdepakken vil bygge ut gang-, sykkel- og bilvegar med ei øvre ramme på 1523 millionar kroner. Sambindingsvegane vil ta bort ein del av tungtrafikken frå sentrum, men vil framfor alt gje smidigare trafikkløysingar. Samstundes vil vi lette gjennomkøyringa av rv. 5 gjennom sentrum og bygge avlastingsvegar i høve fylkesvegane. I samsvar med Sykkelbyavtalen mellom Statens vegvesen, Sogn og Fjordane fylkeskommune og Førde kommune, blir det lagt stor vekt på å byggje ut sykkel- og gangvegar i pakkeløysinga. Pakken vil styrke Førde som det fremste vekstsenteret i fylket og gje sentrum ein infrastruktur for vidare utvikling. Førde har i høve innbyggartal, uvanleg mange arbeidsplassar. Utbygginga vil gje ein mjukare, meir vekstkraftig og trivlegare by. Den vil samstundes gi ein by med meir robust og fleksibelt transportnett og unngå framtidig trafikk-kaos. Prosjektet er tenkt starta opp ved årsskiftet 2014/2015 med ei årleg investering på 190,4 millionar kroner i perioden Prosjektet vil bli finansiert som eit spleiselag mellom det offentlege og bilistane. Det er lagt opp til at Førdepakken skal vere nedbetalt over tolv år. Det er også planlagt ei utbygging av E39 som delvis skal finansierast på etterskot med brukarbetaling. Det er derfor ønskjeleg med ei snøgg nedbetaling av Førdepakken i sentrum slik at innbyggarane ikkje må betale bompengar to stader samstundes. Både tid, tryggleik og arealbruk tilseier at det er viktig å få bygt stamvegen E39 på ein ny trase. For vekstsenteret Førde, er det behov for å løyse dei interne trafikkproblema og arealutfordringane og samstundes få nedbetalt investeringa før ein må ta til med nye nedbetalingar. 2. Saksgang og prinsippvedtak I eit brev frå Samferdselsdepartementet den 31. august 2007, blei det sett fram krav om at det skulle vere gjennomført KS1 for strekninga E39 Langeland-Moskog før NTP vart lagt fram. Kravet om KS1var utløyst av eit ønskje om å leggje E39 utanom Førde sentrum. Seinare kom ein fram at Lavik-Moskog er meir hensiktsmessig avgrensing av utgreiinga. Som grunnlag for KS1,1vart det derfor lagt fram ei konseptvalutgreiing for denne strekninga Grunnlag for konseptvalutgreiing for E39 Lavik-Skei, Konseptvalutgreiing E-39 Lavik-Skei, Region vest, Statens vegvesen

21 5 I denne utgreiinga heiter det m.a. i kapittel 9: «For å vurdera nærare kva som bør gjerast på dei andre delstrekningane, er det behov for å setje i gang arbeid med kommunedelplanar. I første omgang bør ein sjå nærare på strekningane Bogen Vadheim og Langeland Moskog for å avklare framtidig trase for E39. Gjennom Førde er det stort press på areal. Det er difor svært viktig å koma i gang med kommunedelplanarbeid for å sikra naudsynt areal til framtidig utvikling av vegnettet. Sjølve utbygginga kan skje etappevis.» I 2008 vart det gjennomført ein BOTSFOR-konferanse i samarbeid med Statens vegvesen om plan- og trafikksituasjonen i Førde3. I uttalen til konseptvalutgreiinga for E39 for strekninga Lavik-Skei frå Førde kommune den , peika formannskapet på at dei har vedteke omlegging av E39 utanom sentrum i 1974, 1982 og 1983, og i kommuneplanens arealdel av 1997 og Formannskapet bad i sitt vedtak om at kommuneplanarbeidet i samarbeid mellom vegkontoret og kommunen, måtte starte opp snarast. Det vart lagt fram ei prinsippsak om bompengefinansiering i Førde bystyre i I saksutgreiinga er det lista opp ei rad med tiltak i Førde, men der det også blir presisert at reguleringsplanen vil vere den nøyaktige definisjonen av vegtiltaka. I drøftinga blir det peika på den manglande veg- og gatestrukturen i Førde og at byen tek mål av seg til å bli ein sykkelby. Rådmannen rådde også til at ein skipa eit bomselskap som skulle stå for planlegging og delfinansiering av Førdepakken. Bystyret gjorde den 16. juni 2011 følgjande vedtak: 1. «Bystyret I Førde vil rå til at nye veg og gateprosjekt I Førde vert tilleggsfinansiert med bompengeinnkreving slik det går fram av saksutgreiing datert Bystyret ber rådmannen leggje fram ei sak som skal vere formelt grunnlag for å søke Stortinget om bompengefinansiering av Førdepakken, og der pakken er klart definert med konkrete prosjekt, kostnadsoverslag, finansieringsplan og plassering av bomstasjonar.» Førde kommune inviterte i brev av 12. desember m.a. nabokommunane til å gå inn med aksjeteikning i selskapet Førdepakken AS som da var under etablering. Tre av nabokommunane gjekk med saman med 13 bedrifter frå næringslivet i Førde. Selskapet vart stifta 2. mars 2012 for å vere ein pådrivar for etablering og utvikling av ein tilfredsstillande infrastruktur i Sunnfjord. Eigartilhøva i selskapet er 10% til kvar av dei tre nabokommunane, 26% frå næringslivet og 44% frå Førde kommune. I mai 2012 vart det skrive under ein avtale mellom Statens vegvesen, Sogn og Fjordane fylkeskommune og Førde kommune som inneber eit forpliktande samarbeid om å utvikle 3 Sentrum i det nye urbane Førde, BOTSFOR Form-092/08. Uttale frå formannskapet i Førde om konseptvalet 5 Bystyresak 034/11: Førdepakken. Prinsippsak om bompengefinansiering 4

22 6 Førde som ein sykkelby6. I avtalen er målet fastsett til å gjere det trygt og attraktivt å sykle i Førde, og at bruken av sykkel skal auke. I resultatmåla forpliktar partane seg til at dei skal medverke til å utarbeide plan for samanhengande hovudnett for sykkel samt bygge og prioritere sykkelanlegg tufta på plan for samanhengande hovudnett for sykkel. Det har vore arbeidt med to kommunedelplanar - ein for strekninga Langeland-Moskog på E39 og ein for Førde sentrum. Forholdet mellom den siste og E39 vart drøfta med Statens vegvesen region vest. Den 5. november 2012 vart det konkludert med at Førdepakken som omhandlar Førde sentrum, skal handsamast som ein sjølvstendig pakke og E39 som eit sjølvstendig enkeltprosjekt, utan binding mellom pakken og enkeltprosjektet. E39 inngår også i ein nasjonal strategi. Den 4. april 2013 vedtok planutvalet i Førde kommune å leggje ut kommunedelplanane for trafikk Førde sentrum og E39 Langeland - Moskog til høyring og offentleg ettersyn. Førde bystyre vedtok den 19. juni 2013 båe kommunedelplanane. Vedtaket for kommunedelplan Førde sentrum lyder slik7: «1. Utgreiingsplikta i samsvar med fastsett Planprogram er oppfylt. 2. Kommunedelplan trafikk Førde sentrum tematisk plan med konsekvensutgreiing, blir vedteken i samsvar med revidert plandokument, revisjon datert Regulering av prosjekt Hafstad Kronborgvegen (Brulandsvellene) skal også omfatte utgreiing og eventuell regulering av alternativet sør om Presteholmen/sjukehuset med bru over Jølstra. 4. Kommunedelplanen med konsekvensutgreiing og tilhøyrande forprosjekt, skal leggast til grunn i arbeidet med reguleringsplanar og kommunen sin arealdel. 5. Reguleringsplanane og arealplanar skal sikre at omsynet til m.a. naturmiljø/ biologisk mangfald, landskap og friluftsliv vert ivareteke, og at avbøtande tiltak og tilrådingar i konsekvensutgreiingane vert vidareført. Reguleringsplanar må også omfatte rigg- og eventuelle deponiområder.» Den 5. september 2013 vedtok bystyret både at dei ville gå inn med 150 millionar kroner i ei bompengefinansiering, prioriterte prosjekta og knytte vilkår til øvre ramme og andre sin medverknad. Heile vedtaket lyder slik8: «1. Førde kommune går inn i bompengefinansiering av Førdepakken med 150 millionar kroner. Førde kommune sin innsats vil følgje dei andre offentlege partane sin innsats. Summen vert å innarbeide i økonomiplanen seinast frå Førde kommune vedtek prosjekta i Førdepakken og prioriteringa av desse slik 6 Sykkelbyavtalen av Bystyresak 027/13 Kommunedelplan trafikk Førde sentrum - planvedtak 8 Bystyresak 040/13 Førdepakken Kostnadsramme og prioritering av prosjekt 7

23 7 det går fram av saksutgreiing datert Dersom ein eller fleire av dei andre offentlege aktørane ikkje stiller opp med minimumssatsen på 150 millionar, eller ved andre endringar i finansieringsplanen som fører til ein risiko for overskriding av millionar kroner og ein bompengeperiode på 12 år, skal utgiftene reduserast ved at dei lågast prioriterte prosjekta ikkje kjem til gjennomføring. Reduksjon av prosjekt til gjennomføring startar nederst og følgjer prioriteringslista oppover. 4. Førde kommune tilrår at det blir oppretta ei styringsgruppe med administrativ deltaking frå Statens vegvesen, Sogn og Fjordane fylkeskommune, Førde kommune og bompengeselskapet, med mandat om å sikre framdrift, gjennomføring og tilstrekkeleg finansiering for alle prosjekta i Førdepakken. Rådmannen får i oppdrag å sikre Førde kommune si deltaking i styringsgruppa. 5. Prosjekt nr får prioritet 20 ved utbygging av Førdepakken» Fylkestinget vedtok den 16. oktober 2012 regional planstrategi for Sogn og Fjordane9. I vedtaket vart det slått fast at strategien skulle vere førande for arbeidet med regional planlegging i perioden. Det overordna målet for perioden fram til 2016 skal vere å auke folketalet. To strategiar for å bidra til målet var å «styrkje attraktiviteten til kommune- og regionsentra.» Og: «Styrkja satsing på utbygging av infrastruktur.» Som arbeidsmåtar for det strategiske arbeidet, vart det m.a. synt til følgjande punkt Etablere fleire og sterkare bu- og arbeidsmarknadsregionar Byggje meir urbanitet og styrkje tilbodet i tettstadane Auka utbygging av fysisk infrastruktur som breiband og vegar Den 3. mai 2013 sende kommunen ein søknad til fylkeskommunen om ein prinsipiell tilslutnad frå dei om at det blir nytta brukarbetalingar/bompengar til delfinansiering av Førdepakken. Saka vart handsama på fylkestinget den 11. juni 2013 og det vart gjort følgjande vedtak10: «Fylkestinget gjev si tilslutning til at det kan nyttast brukarbetaling, som minst utgjer 50 % av totalkostnaden, til utbetring av riks, fylkes- og kommunalt vegnett i Førde sentrum (Førdepakken). Brukarbetalinga vert endeleg fastsett når søknad om godkjenning om bompengar og plan for fullfinansiering ligg føre.2. Fylkestinget vil ta stilling til eventuell deltaking i eit spleiselag, når søknad om dette ligg føre, og i samband med vedtak av RTP.» Fylkeskommunen er i gong med å utvikle ein regional transportplan som skal vedtakast på fylkestinget desember Førde bystyre vedtok den 26. september 2013.m.a. følgjande innspel til planframlegget frå fylkeskommunen11 : «Førdepakken er avgjerande for utvikling av Førde sentrum, regional utvikling som felles bu- og arbeidsområde og for folketalsvekst i fylket. Førde kommune vil 9 Fylkestingsak 0048/12: Regional planstrategi for Sogn og Fjordane Fylkestingsak 17/13: Søknad om fylkeskommunal tilslutning til Førdepakken som bompengeprosjekt 11 Bystyresak 044/13: Regional transportplan for Sogn og Fjordane

24 8 derfor invitere Sogn og Fjordane fylkeskommune til å delta med 150 millionar kroner i ein spleisepakke for utbygging av vegar i Førde. Pakken har ein verdi på 1,5 milliardar kroner, der minst 520 millionar kroner i dag er klassifisert som fylkesvegar.» 3. Plangrunnlag 3.1 Kommunedelplan for utbygginga trafikk Førde sentrum Det planfaglege grunnlaget for Førdepakken er kommunedelplan trafikk Førde sentrum, tematisk plan med konsekvensutgreiing. Plandokumentet er datert april 2013 og planvedtaket vart gjort i Førde kommune den 19. juni 2013 sjå fotnote 7. Utgangspunktet for kommunedelplanen har vore eit Planprogram, felles med ny E39 forbi Førde, vedteke i Førde kommune Planprogrammet er datert etter vedtak; oktober I ein prosess med mellom anna idedugnad, vart det arbeidd fram ein Silingsrapport i mars Denne vart vedteken i Førde kommune Frå Silingsrapporten er 42 enkelt prosjekt i 12 tiltaksområde utgreidd og vurdert i kommunedelplanen. Enkelt prosjekta er vurdert i eigne forprosjektrapportar - eitt forprosjekt for kvart tiltaksområde. Tiltaksområde 3 og 7 er omtalt i ein fellesrapport.13 Kart som viser alle tiltaksområda som har vore vurdert i planprosessen Tiltaksområde 0 utgjer saman med ny trase for E39, 0-alternativet. Prosjekt 0.01 Angedalsvegen Hafstadvegen (Hafstad bydel) Ny veg og bru med g/s er regulert, og med som det fyrste prosjektet i Førdepakken Planprogram og silingsrapport ligg på heimesida til Statens vegvesen Forprosjektrapportane ligg på heimesida til Statens vegvesen

25 9 Alle prosjekta er i kommunedelplanen vurdert i høve definerte mål i Planprogrammet, og dei er planfagleg tilrådde etter «Bør prioriterast høgt Bør prioriterast Bør prioriterast lågt Bør ikkje prioriterast Ikkje aktuelle». Dette er summert i tabell 20 i kommunedelplanen.14 Vedteke tabell etter planvedtak : Tabell 1 Figuren viser ein samla oversikt over tiltaka, korleis dei er vurdert mot måloppnåing og kva tilråding som er gjort Tiltak Måloppnåing Tilråding Kommentar 1 Halbrendsøyra - Øyrane 1.01 Mindre god Ikkje aktuelt Stor kostnad Mindre god Bør prioriterast God samfunnsøkonomi og trafikal verknad i sentrum God Ikkje aktuelt Berre aktuelt saman med vestre alternativ og om 1.02 ikkje vert bygd God Bør prioriterast Svært god Bør prioriterast høgt (rev.) Svært god Bør prioriterast høgt (rev.) Mindre god Bør ikkje prioriterast Steinen - Øyrane (vestre alt.) 1.02 Halbrendsøyra Øyrane (austre alt.) 1.03 Halbrendsøyra Løken - g/s-bru 1.04 Storehagen bru - ny g/s-bru/ fortau 1.05 Steinavegen - fortau 1.06 Kryss fv. 609 X E Svært god på trafikktryggleik Naustdalsvegen Øyrane Storehagen bru - turveg 2 Indre Øyrane - Vievegen 2.01 Dårleg Ikkje aktuelt Indre Øyrane Angedalsvegen (tunnel nord) Store kostnadar pga tunnel og usikkerhet knytt til flaumfare/-sikring. Konfliktar også i høve til landskap, naturmiljø og kulturmiljø. 14 Kommunedelplanen, side 70. Planen ligg på heimesida til Statens vegvesen

26 10 Tiltak Måloppnåing Tilråding Kommentar 2.02 Dårleg Ikkje aktuelt Er vurdert saman med 2.01 Angedalsvegen Vievegen (m/ bru over Anga) 3 Sentrum sør 3.01 God Bør prioriterast Førde kommune føreset høve til noko utbygging på sørsida av Fjellvegen God Bør prioriterast lågt Truleg litt betre måloppnåing enn Fjellvegen som hovudgate Fjellvegen som lokalgate med tunnel sør 3.05 (rev. etter utlegg.vedtak) Svært dårleg samfunnsøkonomi. Viktig å sikre areal. God Ikkje aktuelt Storehagen bru Lysthaugen (tunnel sør m/e39 til Hafstad rk) 4 Angedalsvegen - Naustdalsvegen 4.01 God Bør prioriterast God Bør prioriterast God Bør prioriterast Kan truleg kombinerast med trase for fjernvarme God Ikkje aktuelt (rev.) G/s-funksjonar vil finne si løysing ved bygging av køyrebru til Hafstad bydel. Bør prioriterast høgt Gir tryggare skuleveg. Høge kostnadar. Kyrkjevegen aust til Hornnesvegen 4.02 Kyrkjevegen Hornnesvegen til Elstervegen 4.03 Angedalsvegen/Førdehuset Naustdalsvegen (Løken) 4.04 Angedalsvegen Hafstad bydel g/s-bru over Jølstra ved Førdehuset 5 Fv. 481 Angedalsvegen 5.01 Svært god Angedalsvegen frå Førdehuset til

27 11 Tiltak Måloppnåing Tilråding Kommentar Skora 6 Indre Øyrane 6.01 God Bør prioriterast høgt Svært god samfunnsøkonomi og trafikal verknad i sentrum. Løyser ut nye utbyggingsareal i sentrum. Mindre god Bør ikkje prioriterast Måloppnåing/ tilråding må vurderast i høve til mogeleg gjennomføring. Kapasitetsforbetring for biltrafikk. Kan vente. Indre Øyrane Langebruvegen til lyskryss 6.02 Storehagen- Øyravegen (Firda Billag) 7 Hafstadflata 7.01 Dårleg Bør ikkje prioriterast Svært god Bør prioriterast høgt Hafstadrundkøyring Kronborg rundkøyring firefeltsveg 7.02 Hafstadrundkøyring Kronborg rundkøyring g/s-veg langs E39, nord 8 Sentrum - Hornnes 8.01 God Bør prioriterast Ny tunnel vil fjerne ein flaskehals for syklistar Mindre god Bør ikkje prioriterast Høgdeskilnadar gir lågt brukspotensiale. Aktuelt med mindre tiltak Mindre god Bør prioriterast høgt Viktig for avvikling av biltrafikken og trafikktryggleiken Mindre god Bør ikkje prioriterast Skredutsatt. Sentrum Hornnes - Kletten g/stunnel 8.02 Hornnesvegen/ Hundvebakkegjelet 8.03 Bergumkrysset 8.04 Hornnes til Erdalen (turveg til badeplass) 9 Høg kostnad Storehagen

28 12 Tiltak Måloppnåing Tilråding Kommentar 9.01 Svært god Bør prioriterast høgt. Mindre god Bør prioriterast lågt Kan vurderast ved annan utbygging i området Mindre god Bør prioriterast lågt Blir delvis bygd som eige prosjekt. Svært god Bør prioriterast høgt. Føresett at gangbrua byggjast breiare for og å gje plass til syklistar Naustdalsvegen Angedalsvegen til Førdehuset (Storehagen) 9.02 Gangveg Jølstra (Storehagen) 9.03 Elvevegen med sidearmar 9.04 Gangbru Naustøyna Storehagen (Kommunehuset) 10 Hafstad - Vie God Bør prioriterast høgt (rev.) Blir delvis bygd som del av pågåande prosjekt. Er ein føresetnad for Forlenging av God Ikkje aktuelt Varsel om motsegn frå fm God Ikkje aktuelt Varsel om motsegn frå fm God Ikkje aktuelt (rev.) Varsel om motsegn frå fm God Bør prioriterast høgt (rev.) Heng saman med Hafstad bydel g/s-veg Hafstad Prestholmen aust g/s-veg Hafstad Prestholmen g/s-veg (Prestholmen midt) Hafstad Prestholmen vest g/s-veg Hafstad Kronborgvegen (Brulandsvellene) g/s-veg Regulering av prosjekt Hafstad Kronborgvegen (Brulandsvellene) skal også omfatte utgreiing og eventuell regulering av alternativet sør om Presteholmen/sjukehuset med bru over Jølstra.

29 13 Tiltak Måloppnåing Tilråding Kommentar (rev. planvedtak) God Ikkje aktuell (rev.) Angedalsvegen - Vie gs/bru over Anga 11 Fv. 484 Vievegen Svært god Bør prioriterast høgt Små kostnadar og bidreg til samanhengande nett for mjuke trafikantar God Bør ikkje prioriterast Små kostnadar og god effekt. Litt bratt for sykling. Lokalt tiltak/skuleveg. Mindre god Bør ikkje prioriterast Lokalt tiltak med låg ÅDT. Vievegen g/s-veg vestsida Tefrevegen Vieåsen g/s-veg Fortau Tefrevegen Er ikkje konsekvensutgreiinga 12 Halbrendslia og Slåttebakkane God Bør ikkje prioriterast Svært god Bør prioriterast Mindre god Bør ikkje prioriterast Bør vente til eventuell utbygging i Brattebergkvia Halbrend skule Brattebergkvia g/s-veg Halbrend skule Hogane g/sveg Halbrendslia Sentrum g/s-veg Høgdeforskjell gir lågt brukspotensiale

30 14 Vedteke plankart 3.2 Prioritering av prosjekt Prioriteringslista saman med vedtak om kor mykje Førde ville gå inn med og prinsippet for kostnadsreduserande tiltak, vart vedteken i bystyret den 5. september sjå fotnote 8. Førdepakken prioriterte prosjekt Rev.: Prosjekt og 4.01 har bytt prioritering Prosjektnr. Pri. Prosjekt Andre prosjekt Planlegging Bomstasjonar (5 stk) Uspesifiserte sentrumstiltak - løpande prosjekt i bompengeperioden Avrunda (mill.kr.) +/- 25 % Planstatus Vedtaksår

31 15 Prioriterte prosjekt: Angedalsvegen - Hafstadvegen (Hafstad bydel) Ny veg og bru med g/s Vievegen - g/s-veg vestsida Hafstad rk - Kronborg rk 4 - g/s-veg langs E39, nord T-kryss Hafstad- Kronborg m/tilkomst veg sør for E39 Bergumkrysset Steinavegen - fortau Kryss 609 X E Gangbru Naustøyna - Storehagen (Kommunehuset) Naustdalsvegen - Angedalsvegen til Førdehuset (Storehagen) Hafstad - Kronborgvegen (Brulandsvellene) g/s-veg Hafstad bydel g/s-veg Indre Øyrane - Langebruvegen (til lyskryss) Halbrendskule - Hogane - g/s-veg Fjellvegen som hovudgate Angedalsvegen, delprosjekt 1: Angedalsvegen frå Førdehuset til Prestefoss brua Angedalsvegen/Førdehuset - Naustdalsvegen (Løken) Sentrum - Hornnes - Kletten g/s-tunnel Kyrkjevegen aust til Hornnesvegen Angedalsvegen, delprosjekt 2: Angedalsvegen frå Prestefoss brua til Skora

32 Halbrendsøyra - Øyrane (austre alternativ) Sum andre tiltak og prioriterte prosjekt * Prosjekt har 10 millionar inne i kommunal utbyggingsavtale ** Prosjekt 0.01 har 37 millionar inne i kommunal utbyggingsavtale. Planstatus for dei enkelte prioriterte prosjekta går fram av prioriteringslista. 3.3 Plassering av bomstasjonar Forslag til og argumentasjon for plassering av bomstasjonar går fram av «Trafikkutgreiing Førdepakken AS» frå Helge Hopen AS.15 Illustrasjon som syner plassering av bomstasjonar. Helge Hopen AS Det er planlagt 5 bomstasjonar. Ein 6. bomstasjon er aktuell dersom prosjektet med ny bru kjem til gjennomføring (prioritet nr. 20). Plassering av bomstasjonar er kvalitetssikra av Statens vegvesen Region vest ved synfaring 6. september. Plasseringane er vurdert i høve 15 Helge Hopen AS - Trafikkutgreiing Førdepakken AS av saman med Rambøll AS sitt trafikknotat

33 17 trafikksikring (ts), regulering og liknande. Konklusjonen frå dette arbeidet går fram av møtereferatet datert 11. september Det er ikkje trong for reguleringsplan for nokon av bomstasjonane. Det vert lagt til grunn at det for alle stasjonane må søkast om byggeløyve. Det er ein målsetting at anbodsførespurnaden for bomstasjonane bør vere klar for utsending når vedtak av bompengesøknaden i Stortinget ligge føre. Oppstart og bygging av bomstasjonane bør kunne vere gjennomført hausten Dei fyrste prosjekta og uspesifiserte sentrumstiltak Av dei tre første prosjekta på prioriteringslista, så manglar prosjekt 11.01/prioritet 2, reguleringsplan. Så snart bompengesøknaden er klar frå Førde kommune, er ein innstilt på å forskottere denne reguleringsplanen. Prosjektet vil vere klart til oppstart så snart det ligge føre eit vedtak av bompengesøknaden på Stortinget. Gang-/sykkelveg i prosjekt 11.01/prioritet 2, skal gå parallelt med eksisterande fv Delar av denne vil gå gjennom hagen til Sentralsjukehuset som er del av det freda Sentralsjukehuset. Det er ikkje komme merknader til dette ved høyring av kommunedelplanen. Det er frå Førde kommune teke initiativ til å komme i gang med ein dialog med Sentralsjukehuset for å sikre at reguleringsplanen saman med byggjeplanar kan stå ferdig i Det vert ikkje vurdert til å gje store utfordringar i høve reguleringsplanlegginga. Dei to andre prosjekta, har godkjende reguleringsplanar, og byggeplanar/anbodsførespurnad vil bli utarbeidd slik at det kan bli ein oppstart så snart Stortinget har vedteke bompengesøknaden. Det vil bli utarbeidd ein detaljert framdriftsplan for alle prosjekta slik at desse kan bli gjennomførte som planlagd. Uspesifiserte sentrumstiltak er «løpande» prosjekt i bompengeperioden. Prosjekta vil følgje nytteprinsippet og mellom anna vere prosjekt som knyt saman dei prioriterte prosjekta og andre prosjekt som er nødvendige for å få fullt utbyte av dei investeringane som blir gjort. Fokus vil vere på tilrettelegging for gåande og syklande i sentrum og på det å gi auka kvalitet og funksjonar. Dette vil vere viktige prosjekt for å utvikle heile Førde sentrum. Døme på slike mogelege prosjekt, vil vere tiltak som ikkje nådde opp på prioriteringslista slik som t.d. heile Naustdalsvegen inkl. Storehagen bru, området Storehagen frå Jølstra til fv. 481 og Hafstadvegen som sentrumsgate. Tilrettelegging for sykkel og utvida tilrettelegging for gåande gjennom sentrum, vil utfordre eksisterande parkeringsplassar saman med grunneigarar og forretningsdrivande sine haldningar til utvikling av sentrum. Det vil bli utarbeidd og vedteken ein eigen plan for uspesifiserte sentrumstiltak i Vedlagt er grunnlaget for planarbeidet saman med eit oversyn over plandokument med tilhøyrande temarapportar og forprosjekt Møtereferat Statens vegvesen av Sjå heimesida til Statens vegvesen

34 18 4. Kostnadsoverslag Kostnadsoverslag for alle prosjekta bortsett frå 2 gang/sykkelbruer er gjort etter anslagmetoden i 2 omgangar. Den første vart gjort i mars 2012 og er samla i ein felles rapport «Førde sentrum 17 element/prosjekt Tiltak i sentrum Førde». Den eine av gang-/sykkelbruene er kostnadsberekna av prosjekterande arkitekt, og den andre er stipulert ut i frå anna gang-/sykkelbru som det er gjennomført anslag på. Dei andre prosjekta er kostnadsberekna etter anslagmetoden i oktober 2012 og er presentert i eigne rapportar for kvart prosjekt. Samla oversyn over alle anslaga ligg i vedlegg Kostnadsoverslag etter anslagsmetoden

35 19 Ein oversikt over anslagsprosjekta og kostnader er sett saman i tabellen nedanfor: Arbeidspakkar, okt Bru vestre alternativ 01 Bru austre alternativ 01 G/S-bru til Elvetorget 02 Indre Øyrane - Angedalsvegen, tunnel 02 Evt. forlenging til Vievegen 03 Fjellvegen som hovudveg 03 Fjellvegen som lokalgate, tunnel B-D (T10,5) 04 Gangsamband m.a. Hotellhagen og Førdehuset 05 Angedalsvegen 07 E39 Hafstad - Kronborg 08 G/S-veg Sentrum - Hornnes 09 fv. 481 Storehagen 10 Angedalsvegen - Sentralsjukehuset, bru over Anga 10 Hafstad - Brulandsvellene 10 Hafstad - Sentralsjukehuset, alt 3 11 G/S-veg langs Vievegen (fv. 484) 12 G/S-veg Brattebergkvia - Halbrend skule 12 G/S-veg Hogane - Halbrend skule Totalt Lyskryss fv 609/E39 Gangbru Førdehuset - Hafstadparken P % % mill. kr ,130 ikkje ny anslag- og pdf-fil! 1,130 ikkje ny anslag- og pdf-fil! 1,130 ikkje ny anslag- og pdf-fil! 1,138 1,130 ikkje ny anslag- og pdf-fil! 1,130 ikkje ny anslag- og pdf-fil! 1,130 ikkje ny anslag- og pdf-fil! 1,262 1,089 1,130 ikkje ny anslag- og pdf-fil! 1,130 ikkje ny anslag- og pdf-fil! 1,121 1,130 ikkje ny anslag- og pdf-fil! 1,130 ikkje ny anslag- og pdf-fil! 1,130 ikkje ny anslag- og pdf-fil! 1,138 1,130 ikkje ny anslag- og pdf-fil! 1,130 ikkje ny anslag- og pdf-fil! bru austre, tunnel i sør, pakke 10 bru over Anga (middels på pris ), alle i Halbrendslia do, men lokalveg i sør ikkje rekna inn i totalsummer grovt stipulert ut frå bru til Elvetorget, ikkje i totalsum Tidl. "gryteferdige", mars Ny veg Øyravn til Firda Billag 2 Gs-veg Indre Øyrane 3 Frå Øyravn til Langebruvegen (Indre Øyrane) 4 Kyrkjevegen aust 5 Hafstad bydel, frå E39 til Angedalsvegen 6 Fortau og tilkomst sør for eks. E39 Hafstad 7 Ny E39, 2 T-kryss Hafstad-Kronborg 8 Gs-veg nord for E39 Hafstad-Kronborg 9 Tefrevegen, fortau 10 G s-veg til Vieåsen frå Tefrevegen 11 Gangbru over Jølstra frå Kommunehuset 12 Fortau langs fv. 609 Halbrendsøyra 13 G s-veg Farsund-Kussli 14 B ergumkrysset 15 G s-veg Hafstadparken 16 S idevegar Hafstadparken 17 Gangveg Jølstra ved Storehagen Totalt Sum alle EntreAvrunda prisekost Totalkost (mill. kr.) Spenn (mill. kr.) Alle multiplisert med 1, m i eks. overslag, om lag 200 m til, teke Teke inn manglande strekning 600 m i eks. overslag, ca. 140 m i tillegg, tek Tunnel i sør Lokalveg i sør Kostnadsoverslaga er sett opp med +/- 25 %. Kor usikkert dette er, er vurdert i den enkelte anslagprosess. Overordna er dette vurdert å ligge over for nokon av prosjekta og under for andre. Samla vil dette komme ut tilfredstillande. Kostnadsoverslaga er justert for nye reglar for meirverdiavgift. Kostnadsoverslag etter anslagsmetoden er samla i vedlegg 17.

36 20 5. Trafikkgrunnlag Metode Trafikkgrunnlaget i tilrådd bompengeløysing er rekna ut basert på følgjande framgangsmåte: 1. Trafikkteljingar i bompengesnitta 2. Korreksjon for venta effekt av tiltaka i pakken 3. Korreksjon for trafikkavvising pga. bompengar Resultatet av pkt. 1,2 og 3 gir basistrafikk pr På grunnlag av basistrafikken er det rekna med ei forventa årleg endring i trafikken basert på vurderingar av vekst/utvikling og effekt av tiltaka i pakken (pkt. 3). Trafikkteljingane er levert av Statens vegvesen, Region vest. Når det gjeld effektane av tiltaka i pakken, er det gjort vurderingar på grunnlag av utrekningar med trafikkmodellen CONTRAM og Statens vegvesen sin regionale transportmodell (RTM). Korreksjon for trafikkavvising er rekna ut i frå analyse med RTM. Vurderingar av effektar og trafikkavvising er skildra i trafikknotat utarbeidd av Rambøll. Det er rekna på trafikkgrunnlaget i bomstasjonane frå 1 til 5. Når det gjeld bomstasjon nr. 6 knytt til ny veg/bru Halbrendsøyra Øyrane, er det uvisst når dette prosjektet er fullført. Det er ikkje venta at etablering av ny veg Halbrendsøyra Øyrane vil auke det samla trafikkgrunnlaget for Førdepakken, men berre føre til omfordeling av eksisterande trafikk. 5.2 Trafikkteljingar Kartet under syner oversikt over teljepunkt og årsdøgertrafikk (ÅDT) pr. 2012: 19 Helge Hopen AS - Trafikkutgreiing Førdepakken AS av saman med Rambøll AS sitt trafikknotat

37 21 Figur 1. ÅDT i utvalde snitt, Figuren syner også talet på tunge køyrety (> 5,6 meter). Når det gjeld snitt på E39 aust for Førde, er ÅDT om lag køyrety/døger. Samla trafikk i dei 5 bompengesnitta er totalt ca ÅDT pr. 2012: Bomstasjon ÅDT E39 Førde vest 2. Rv.5 Øyrane 3. E39 Førde aust 4. Angedalsvegen 5. Vievegen SUM Køyremønster I samband med vurdering av alternative løysingar for bompengeinnkrevjing, er det aktuelt å sjå nærare på køyremønsteret for trafikken som passerar bompengesnitta. Ved eit tovegs innkrevjingssystem, er det aktuelt med timeregel slik at trafikk som passerar fleire bomstasjonar innanfor ein time berre betalar ein gong. For å kartleggje inntektsgrunnlaget for eit slikt system er det sett nærare på køyremønsteret og kalkulert kor mykje trafikk som vil passere fleire bomstasjonar (gjennomgangstrafikk). Grunnlaget for å rekne ut køyremønsteret er analysar av køyremønster basert på CONTRAMmodellen (ruteanalyse), samt tilsvarande analyse for RTM (selected link). I vedlegg 2 i rapporten til Helge Hopen AS, er det vist selected link frå RTM.

38 22 Gjennomkøyringstrafikken er rekna ut på basis av modellutrekna tal på andel gjennomkøyring korrigert for avvik mellom modelltal og faktiske trafikktal: Gjennomgangstrafikk E39 sør - E39 nord E39 sør - Rv.5 E39 sør - Angedalsvegen E39 sør - Vievegen Contram korr.faktor tellingerådt 1,11 1,11 1,11 1,11 RTM-andel RTM-ÅDT % 19 % 5% 4% E39 nord - Vievegen E39 nord - Angedalsvegen E39 nord- Rv.5 E39 nord- E39 sør ,00 1,00 1,00 1, % 0% 12 % 32 % Rv.5 - E39 nord Rv.5 - E39 sør Rv.5 - Angedalsvegen Rv. 5 - Vievegen ,20 1,20 1,20 1, % 30 % 7% 4% Vievegen - E39 nord Vievegen - E39 sør Vievegen - Rv ,94 0,94 0, ,48 1,48 1, Angedalsvegen - E39 nord Angedalsvegen - E39 sør Angedalsvegen - Rv.5 Sum Av total trafikk i dei 5 bomsnitta på ca ÅDT er gjennomgangstrafikken rekna til mellom ca ÅDT og ÅDT, dvs. mellom ca. 14% og 20% av total trafikk. Gjennomgangstrafikk er her definert som trafikk som passerar fleire bomstasjonar, dvs. inkl. lokaltrafikk til/frå områda utanfor sentrumssonen ved Vievegen/Angedalsvegen. Basert på eit snitt mellom CONTRAM og RTM er trafikkmønsteret rekna ut som følgjer: Bomstasjon ÅDT 2012 Inn Ut Gj.gang (Contram) Gj.gang (RTM) Gj.gang, snitt Netto ut 1. E39 Førde vest 2. Rv.5 Øyrane 3. E39 Førde aust 4. Angedalsvegen 5. Vievegen SUM Tabellen syner at basistrafikken (før korreksjonar) i eit einvegs innkrevjingssystem vil være køyrety pr. døger (2012-nivå). I eit tovegs innkrevjingssystem med timeregel kan det reknast med eit trafikkgrunnlag på = køyrety pr. døger (2012-nivå). I eit tovegs innkrevjingssystem med timeregel, må det òg korrigerast for reiser til/frå Førde sentrum som vert avvikla innan 1 time (tur/retur trafikk). I vedlegg 3 i rapporten til Helge Hopen AS, er det rekna på dette.

39 Korreksjon for effektar av tiltaka i pakken Det er vanskeleg å gje ein prognose for korleis tiltaka i pakken vil påverke køyreåtferd og trafikkvolum. På den eine sida vil ei stabilisering av trafikkforholda, medverke til å leggje til rette for vidare vekst og utvikling i Førde. På den andre sida vil tiltaka leggje opp til auka gang/sykkeltrafikk som vil kunne dempe trafikken. CONTRAM-analysane syner ei omfordeling av eksisterande trafikk som følgje av Førdepakken. Dette vil gje betre framkomst og meir stabil trafikksituasjon. Modellen tek likevel ikkje omsyn til eventuelle endringar i transportmiddelfordeling eller reisefrekvens. RTM-utrekningane syner at innføring av Førdepakken berre vil ha marginal innverknad på trafikken i dei aktuelle bomsnitta rundt Førde sentrum. Totalt reknar transportmodellen ein auke i trafikken på 0,4 % som følgje av tiltaka. Effektane i form av redusert trafikk pga. auka gang/sykkeltrafikk, er usikre. Ein sannsynleg verknad av tiltaka er auka nyskapt gang/sykkeltrafikk, medan det er meir uvisst kor stor overgangen i transport frå bil til gang/sykkel vil vere. Ein stor del av effekten er fanga opp i utrekna trafikkavvising på grunn av innføring av bompengar. Det er grunn til å tru at dette er hovudårsaka til at ein kan forvente auke i gang/sykkeltrafikken. Det er likevel grunn til å rekne med at tilrettelegginga for gang/sykkel over tid vil medverke til lågare trafikkvekst enn utan tiltaka. Samla vurdert er det tatt omsyn til effekten av tiltaka i pakken på den måten at det lagt inn ein umiddelbar effekt i tråd med RTM-kalkylane på 0,4%, samt lågare forventa trafikkvekst enn det som ville vore naturleg utan omfattande satsing på gang/sykkel. Det er lagt inn 0,5% årleg trafikkvekst (i staden for 1,0% som ville vore naturleg utan satsinga på gang/sykkel). 5.5 Korreksjon for trafikkavvising pga. bompengar Den Regionale Transportmodellen (RTM) for Region vest er nytta til å kalkulere effekten av å innføre bompengar. Modellen blir vurdert å vere det best tilgjengelege verkty til dette prosjektet ved å handtere turproduksjon, reisemiddelval, reiseføremål og ruteval. Dette er alle faktorar som er moglege konsekvensar av auka kostnader for biltrafikken på vegnettet. Analysane med regional transportmodell er dokumentert trafikknotatet i vedlegg 1 i rapporten til Hopen. Her følgjer hovudpunkt frå kalkylane: Det er gjennomført modellutrekningar for følgjande alternativ (2012-trafikk): - Dagens vegnett. Dagens vegnett + «Førdepakken» UTAN bompenger (A0) Dagens vegnett + «Førdepakken» MED bompenger (A1). Det er lagt inn takst for lett bil på 20 kr. Einvegs innkreving mot Førde sentrum. Det er ikkje lagt inn rabattordningar. Som vist tidlegare, er effekten av Førdepakken (relativ endring i forhold til dagens vegnett) rekna til ein auke i trafikken på ca. 0,4%.

40 24 Kalkylane med Førdepakken og bompengetakst 20 kroner for lette bilar viser ei forventa trafikkavvising på ca. 24 %, sjå vedlegg 1 i Hopens rapport. Dette gjeld ved bompengetakst 20 kr. utan rabattordningar som timeregel og tak på månadspasseringar. Eit tak på månadspasseringar på t.d. 30 betalingar tilsvarar maks ein betaling pr. dag i gjennomsnitt pr. trafikant. For trafikantar som passerer bomsnitta fleire turar pr. dag i snitt, vert tur nr. 2, 3 osv same dag gratis. Det er grunn til å tru at ein del av passeringane i bomsnitta, er tur nr. 2,3 osv. same dag, til dømes arbeidsreise til sentrum og seinare fritidsreise eller handlereise. Trafikkmodellen reknar med bomavgift på alle reiser. Med rabattsystem som gjer at tur nr. 31,32,33 osv. same månad vert gratis, er det grunn til å rekne med lågare samla trafikkavvising enn 24%. Det vil m.a.o. gå fleire bilar gjennom bompengeringen, men dette er turar som ikkje gir inntekt. Dette er det rekna vidare på i kapitelet om takst- og rabattsystem. Årsaka til redusert trafikk og vurdering av endringar i transportmønsteret er drøfta i vedlegg 1 i Hopens rapport. Den største endringa, er vurdert å vere overgang til alternative transportmiddel (gang, sykkel, kollektiv) for lokaltrafikken i Førdeområdet, spesielt arbeidsreiser. Det er rekna på sannsynlege effektar for regionalt reisemønster, men er her er det ikkje venta vesentlege endringar. Transportmodellen reknar endringar i reisemønster straks etter at bompengeordninga er etablert. Endringar tek normalt litt tid, og dette gjer at modellen «overestimerer» trafikkavvisinga noko, og kalkylane er i så måte nøkterne i forhold til finansiering. Utrekna avvising, er kvalitetssikra i forhold til erfaringstall for trafikkavvising og elastisitet og funnet rimelege. 5.6 Oppsummering av trafikkgrunnlag Trafikkgrunnlaget i i tilrådd bompengeordning er kalkulert som følgjer: Trafikkgrunnlag (2012-nivå) Basistrafikk Trafikkavvising (+ 0,4%) Trafikkavvising (- 24%) Sum effekt (-23,6%) SUM trafikkgrunnlag ÅDT (køyrety pr. døger) Samla trafikkgrunnlag er rekna til ca ÅDT i eit einvegs innkrevjingssystem. Trafikkgrunnlag med alternative innkrevjingssystem og rabattordningar er vist i vedlegg 3 i Hopens rapport. Kalkylane er baserte på at alle reiser vert belasta med bompengar. Ved innføring av ulike rabattsystem, er det grunnlag for å rekne med lågare avvising og dermed høgare tal på passeringar i bomsnitta. Dette er det rekna på i kap. 6.4.

41 25 Når det gjeld ny E39 utanom Førde, er det ikkje reka med at denne vert ferdigstilt innafor nedbetalingstida til Førdepakken. Det er difor ikkje lagt inn korreksjonar i trafikkgrunnlaget knytt til omlegging av E Bompengeordningogdei 6.1 prinsippa somerlagttil 20 grunn Prinsipp Når det gjeld system for bompengeinnkrevjing, kan ein skilje mellom eit bompengeprosjekt og ein bompengepakke. Dette gjeld krav til plassering av bomstasjoner, omsynet til nytteprinsippet og strategi for handtering av høgare kostnader/lågare inntekter enn venta. Førdepakken er ein bompengepakke med fleire enkeltprosjekt. Det er lagt opp til parallellinnkrevjing i byggetida, mellom anna for å kunne betale ned Førdepakken raskt slik at finansieringa ikkje overlappar med planlagt ny E39 forbi Førde. Plassering av bomstasjonar vil byggje på ei samla vurdering av: - inntening - nytteprinsippet - driftskostnader - oppleving av «rettferd» - påverknad av køyremønster/trafikkgrunnlag - eventuell «lekkasje» og gratis omkøyringsvegar Det er ikkje same krav til å lokalisere bomstasjonane tett opp til dei prosjekta som skal byggast slik det er ved bompengeprosjekt. I samband med ein bompengepakke, er det den samla effekten av bompengesystemet som er avgjerande. Det er føreset automatisk innkrevjingssystem (autopass). Omsynet til nytteprinsippet er avgjerande for at bompengeordninga skal kunne godkjennast. Nytteprinsippet har to element i seg: a) dei som betalar skal ha nytte b) dei som har nytte skal betale Det første elementet inneber at trafikantane som er med å finansiere tiltaka gjennom å betale bompengar, skal ha nytte av tiltaka som står rimelig i forhold til det dei betalar. I samband med bompengepakkar er det ikkje mogleg å oppfylle nytteprinsippet 100%. Alle vil ikkje få den same nytten. Ein må likevel sjå til at dei som passerar bompengesnitta tek rimeleg del i den samla nytten som Førdepakken vil gje. Det andre elementet er med for å unngå at ein får mange «gratispassasjerar» som drar nytte av Førdepakken utan at dei er med å betale. Dette handlar i hovudsak om å unngå «lekkasje» i bompengesystemet slik at trafikantane finn gratis omkøyringsvegar gjennom 20 Helge Hopen AS - Trafikkutgreiing Førdepakken AS av saman med Rambøll AS sitt trafikknotat

42 26 sentrum. Dette elementet er viktig for at folk skal oppleve bompengeordninga som rettferdig. Som grunnlag for å vurdere aktuelle bompengesnitt, er det viktig å ta utgangspunkt i kva Førdepakken skal løyse og kven som får nytte av tiltaka i pakken. Nytteverdien av Førdepakken er i hovudsak knytt til å sikre ein meir miljøvennleg og stabil trafikksituasjon i sentrumsområdet. Utan Førdepakken er det risiko for auka problem med framkomst og transportsystemet vil vere sårbart. I tillegg vert det ikkje tilrettelagt for auka gang- og sykkeltrafikk. Førdepakken vil såleis gje nytte for all køyrande transport i og gjennom Førde sentrum. Dei vil få betre framkomst og meir stabil trafikkavvikling. I tillegg vil alle mjuke trafikantar i og omkring Førde sentrum får betre tilhøve. Som følgje av at nytten for køyrande trafikk vil gjelde alle som køyrar til/frå eller gjennom Førde sentrum, er det naturleg å definere eit sentrumsområde og etablere ein form for bompengering rundt sentrum. 6.2 Alternativ plassering av bomstasjonar I det etterfølgjande, er det vist framlegg til sentrumssone og alternative løysingar for plassering av bomstasjonar i ein ring rundt sentrumssona. Plassering av bomstasjonar Alt.1 Bompengering E39/Rv.5 nye vegar vegutbetring g/s-vegar bomstasjon nytte uten å betale Figur 2. Alternativ 1, bomstasjonar på riksvegane inn mot Førde sentrum. Alternativ 1 er eit prinsipp der ein legg vekt på hovudvegane inn mot sentrum og å ha færrast mogleg bomstasjonar for å redusere driftskostnadene.

43 27 Som figuren viser vil det vere fleire gratis omkøyringsvegar inn mot sentrum der trafikken får nytte utan å betale. Dette kan òg gje reduserte inntekter ved at trafikken tilpassar seg dei frie omkøyringsvegane. Plassering av bomstasjonar Alt.2a Bompengering, 5 stasjonar nye vegar vegutbetring g/s-vegar bomstasjon nytte uten å betale Figur 3. Alternativ 2a, bompengering med 5 bomstasjonar. I dette alternativet er det lagt inn 2 bomstasjonar på lokalvegnettet som er med å «tette igjen» rundt sentrumssonen. Framleis vert det fri passasje frå bustadområda rundt sjukehuset og langs Angedalsvegen der trafikken i retning sentrum får nytte utan å betale.

44 28 Plassering av bomstasjonar Alt.2b Bompengering, 5 stasjonar nye vegar vegutbetring g/s-vegar bomstasjon nytte uten å betale Figur 4. Alternativ 2b, variant av 2a der austre bomstasjon på E39 er flytta nærare sentrum. Med dette alternativet vert det ikkje mogleg å køyre gratis til sentrumssonen frå hovudvegane og bustadområda rundt Førde sentrum, men det vert gratis å køyre til sjukehuset frå aust. Plassering av bomstasjonar Alt.3 Bompengering, 6 stasjonar nye vegar vegutbetring g/s-vegar bomstasjon nytte uten å betale Figur 5. Alternativ 3, 6 bomstasjonar rundt sentrumssonen.

45 29 I dette alternativet er det etablert ein «tett» bompengering rundt Førde sentrum som gjer at ein unngår «lekkasje» i form av gratis omkøyringsvegar. Lokalt vil ein ha nytte av tiltaka langs Angedalsvegen utan å betale bompengar når det gjeld korte bilturar som ikkje passerar sentrumssonen. Dette vurderast å være ein svært liten del av trafikken i dette området og såleis ikkje eit vesentleg poeng i forhold til nytteprinsippet. 6.3 Drøfting Alternativ 1 er vist for å synliggjere at det ikkje er mogleg med ei enkel løysing med få bomstasjonar. Alternativet vil vere i stor konflikt med nytteprinsippet, og det vil vere stor uvisse med omsyn til køyremønster og inntening så lenge det fins frie omkøyringsvegar. Alternativ 2 er vist for å sjå om ein kan avgrense talet på bomstasjoner til 5 og likevel sikre godt samsvar med nytteprinsippet. I variant 2a vil det vere gratis køyring til sentrum frå store bustadområder og det er grunn til å tru at dette ikkje vil opplevast som rettferdig. I variant 2b er alle bustadområda i prinsippet likestilt, men det vil være ulike forhold når det gjeld tilkomst til fylkessjukehuset. Det er grunn til å tru at det ikkje vil opplevast som rettferdig på regionalt nivå at delar av regionen har gratis tilkomst til fylkessjukehuset, medan andre må betale bompengar. Alternativ 3 har flest bomstasjonar (6), men er det alternativet som sikrar best ivaretaking av nytteprinsippet og oppleving av rettferd for trafikantane som skal nytte systemet. Alternativ 3 vert tilrådd som prinsipp for plassering av bomstasjonar. 6.4 Innkrevjingsretning Det er rekna på løysingar med både einvegs og tovegs innkrevjing kombinert med ulike rabattordningar. Val av innkrevjingssystem må vurderast i forhold til inntening, nytteprinsippet, driftskostnader, samt målet om å ha eit enkelt og rettferdig system. Samla vurdert vert det tilrådd einvegs innkrevjing i retning mot sentrum. Grunngjevinga for dette er som følgjer: Einvegs innkrevjing medfører nær halve driftskostnadene samanlikna med tovegs innkrevjing. Dette vert eit viktig punkt i og med ein har relativt mange innkrevjingspunkt. Tovegs innkrevjing vil truleg medføre omfattande rabattordningar som vil gje reduserte inntekter. Det vil vere stor uvisse i kalkylane av bortfall av inntekter for mellom anna timeregel. I vedlegg 3 i Hopens rapport er det vist kalkylar av alternative system og rabattordningar som underbyggjer at det er liten effekt på inntening med tovegs innkrevjing kombinert med utvida rabattsystem. Tovegs innkrevjing med timeregel vil favorisere gjennomgangstrafikken som berre må betale ein gong, medan arbeidsreiser/besøkstrafikk/handlereiser til Førde sentrum vert belasta med 2 betalingar dersom opphaldet i sentrum varar i meir enn 1 time. Dette kan vere uheldig i forhold til vidare utvikling av Førde som region- og handelssenter i fylket. Eventuelle ytterlegare rabattordningar for å gje tilpassingar for besøkstrafikken til Førde, vil medverke til å redusere inntekter ytterlegare og takstnivået må dermed skruast opp for å gje tilstrekkeleg inntening.

46 30 Tovegs innkrevjing med kompliserte rabattordningar vil kunne medføre uheldige tilpassingar i køyremønsteret, t.d. gjennom «stress» for å få nytte av timeregel eller opphoping av trafikk når rabattordningar trer i kraft (t.d. gratis etter kl. 18). Einvegs innkrevjing vil medføre færre innkrevjingspunkt og systemet vil truleg vere enklare å forstå for trafikantane. Alle reiser på E39 og Rv. 5 gjennom Førde sentrum passerar eit betalingspunkt berre ein gong. Alle reiser til Førde sentrum gjer det same, medan heimreisa ut av sentrum vert fri for betaling. Omsynet til trafikantar som har eit spesielt reisebehov (t.d. transport frå bustadområde i vest til sjukehuset og deretter inn til sentrum) vil kunne handterast gjennom rabattordningar. Einvegs innkrevjing er etter kvart blitt standard løysing for byområde og vegvesenet ser positivt på at ein opererer med dei same prinsippa i ulike byar / tettstader. Ein bompengering rundt sentrum basert på eit einvegs system for innkrevjing og med rabattordningar som tar omsyn til spesielle reisebehov, vil vere eit godt grunnlag for å nå målet med å ha ei bompengeordning som opplevast som enkel, rettferdig og «usynleg». Med «usynleg» meinast at det ikkje er vesentleg om ein bur eller driv næringsverksemd innanfor eller utanfor bompengeringen og at ein ikkje treng å stresse med tilpassingar til timeregel etc. eller passe på kor mange gongar ein passerar eit innkrevjingspunkt. Eit viktig element i dette vil vere rabattsystem som set tak på talet på bompengebetalingar pr. månad. 6.5Tilråding Med vekt på nytteprinsippet, inntening og oppleving av rettferd for brukarane, vert det tilrådd alternativ 3. Det vert tilrådd einvegs innkrevjing ut i frå omsynet til driftskostnader og uvisse når det gjeld bortfall i inntekter ved 2 vegs innkrevjing. I tillegg er det grunn til å tru at einvegs innkrevjing vil opplevast som enklare og meir forståeleg.

47 31 Tilrådd bompengeløysing: Einvegs innkrevjing Alt.3_1 Bompengering, 6 stasjonar nye vegar vegutbetring g/s-vegar bomstasjon nytte uten å betale Figur 6. Tilrådd bompengeløysing. Nytteprinsippet vert i dette alternativet godt ivareteken ved at: Alle trafikantar som betalar har transportbehov til/frå eller gjennom Førde sentrum. Alle desse trafikantane vil ha nytte i form av eit meir fleksibelt vegnett med auka kapasitet/ meir miljøvennleg transportfordeling - og dermed betre framkomst og ein meir stabil trafikkavvikling, enn om Førdepakken ikkje vert realisert. Det vil ikkje vere vesentlege mengder trafikk som vil ha nytte av tiltaka i pakken utan å vere med å betale. Dette vil kunne vere intern transport innanfor sentrumssona, men det er grunn til å tru at dei same trafikantane også vil ha transportbehov utanfor sentrumssona og dermed vil også dei vere med å betale. Tiltaka i pakken vil dessutan leggje betre til rette for at korte turar internt i sentrumssonen vert utført som gang/sykkel turar. Det er grunn til å tru at denne løysinga vil kunne opplevast som enkel og rettferdig blant brukarane av systemet. Gjennom enkle rabattordningar som tek omsyn til spesielle transportbehov, er det håp om at bompengeinnkrevjinga også vil kunne oppfattast som «usynleg» og utan stress i forhold praktisk køyring i det daglege. Det er òg grunnlag for å tru at ordninga ikkje vil vere ein vesentleg «stressfaktor» i forhold til om ein er lokalisert innanfor eller utanfor bompengeringen. Bompengeopplegget kan karakteriserast som ei «dugnadsløysing», der alle er med og betalar på same nivå enten ein er busett i Førde, skal på reise til Førde eller er gjennomgangstrafikk på E39 og Rv.5.

48 32 7. Utbyggingsplan;tid for anleggsstart ogfullføring Det er ikkje utarbeidd spesifikke utbyggingsplanar for dei enkelte prosjekta. Ein overordna plan går fram av prioriteringslista og plassering av bomstasjonane er kvalitetssikra ved synfaring 6. september. Ein framdriftsplan for bomstasjonane og dei 3 første prosjekta, blir drøfta med Statens vegvesen i oktober. 8. Finansieringsplan, 8.1 takst og 21 rabattsystem Føresetnader Finansieringsanalysane er gjennomført med Vegdirektoratets bompengemodell (BOMFIN). Kalkylane vart først gjort med utgangspunkt i ei investering på millionar kroner. I den vidare kommunale prosessen, vart kostnadsramma auka til millionar kroner. I drøftingsprosessen med dei tre offentlege partane, vart deira bidrag justert ned frå 240 millionar kroner til 150 millionar på kvar. Etter innspel frå Statens Vegvesen, vart byggetida lengd frå seks til åtte år. Helge Hopen AS vart leigd inn til å rekne på konsekvensane av desse endringane, Innspelet hans går fram av det vedlagde notatet av 7. august Tabellen syner føresetnadene for finansieringsplanen av (alt.1) og aktuelle endringar med utfyllande merknad: Føresetnad Årleg prisstigning Lånerente Driftskostn. pr. bomstasj. (mill.2013-kr.) Oppstart bompengeinnkrevjing Oppstart bygging Investeringsperiode Anleggskostnad (mill kr.) Statleg finansiering Fylkeskommunal finansiering Kommunal finansiering Trafikkgrunnlag (ÅDT 2012-nivå) Snitt inntekt pr. køyrety (2013-kr.) Bompengetakst (lette køyrety m/ brikke) Nedbetalingstid (bompengeperiode) Verdi 2,5% 6,5% 2, ,95 18,10 år Ny føresetnad Merknad , Innspel Statens vegvesen Kostnadar revidert juli ,73 20,12 år Alternativt 10 år ved takst 22,50 Tabellen syner tilpassing av finansieringsplanen som følgje av lågare offentleg medverknad enn opphavleg føresett, samt oppjustert kostnadsoverslag til mill.kr. Det er lagt til grunn eit takstnivå på 20 kr (lette bilar med brikke) i staden for kr. 18,-. Kostnadsauken frå mill.kr. til mill.kr. vert kompensert av å forlenge investeringsperioden frå 6 til 8 år. Dette gjev samla sett ei nedbetalingstid på ca 11 år i staden for 10 år Helge Hopen AS - Trafikkutgreiing Førdepakken AS av saman med Rambøll AS Helge Hopen AS notat av med revidert finansieringsplan oppdatert

49 33 Alternativt kan ein oppretthalde 10 år som nedbetalingstid, men da må takstane justerast opp til ca. kr. 22,50 (lette bilar m/brikke). Det vert tilrådd å ha ein bompengeperioden på 12 år slik at takstnivået kan haldast på 20 kr med brikke, og ein får ein noko meir robust bompengefinansiering. Ein har framleis kortare bompengeperiode enn normalt (som er 15 år), og difor eit godt grunnlag for å unngå overlapp med finansiering av ny E39 forbi Førde. Ved gunstigare trafikkutvikling, rentenivå eller lågare kostnader enn føresett, vil bompengeperioden kunne bli kortare enn 12 år. Erfaring frå dei fleste bompengeordningar, er at både trafikkutvikling og rentenivå kjem betre ut enn føresett. Ved eventuell kostnadssauke og/eller lågare inntekter enn føresett, må ein kutte i prosjekt med låg prioritet for å halde seg innanfor 12 år. Dersom ein i staden for å kutte i investeringane ønskjer å forlenge bompengeperioden eller justere opp takstnivået, må det leggast fram ei sak om dette for Stortinget i løpet av bompengeperioden. 8.2 Anleggskostnader Finansieringsanalysane tek utgangspunkt i Førde kommune si prioritering av delprosjekt til Førdepakken, sjå prioriteringslista side 14. Vi syner elles til kommunedelplan for trafikk i Førde sentrum og dei anslagsberekningane som er gjennomførte. Akkumulert anleggskostnad er kalkulert til millionar 2012-kr. 8.3 Offentleg delfinansiering Det er lagt opp til at dei offentlege tilskota skal fordelast med 150 millionar kroner kvar på stat, fylkeskommune og Førde kommune. Midlane er da rekna med å kome over ein periode på 8 år - frå

50 34 Dette gir følgjande pengestraum: Tabellen syner føresetnadene for årleg investeringsvolum (anleggskostnad), tidspunkt for statlege, fylkeskommunale og kommunale løyvingar ( ) og refundert mva (for fylkesvegar og kommunale vegar). Dei offentlege løyvingane er fordelt over fleire år for at det skal vere enklare å få på plass pengane i dei årlege budsjetta. Tidspunkta for innbetaling av løyvingar frå stat, fylke og kommune er ikkje låst, men kan endrast dersom dette er ønskjeleg. Eventuell forskyving lengre fram i tid, vil måtte kompenserast med andre tiltak i finansieringsplanen. Dersom løyvingane kjem endå tidlegare og meir konsentrert enn det som her er vist, blir økonomien i Førdepakken styrka. Når det gjeld dei nye mva.-reglane, er det førebels lite erfaringsgrunnlag korleis desse vert praktisert for bompengepakker. Basert på informasjon frå Statens vegvesen, har vi lagt følgjande føresetnader til grunn: Tiltak Mva. refusjon Riksvegar Ved statlige investeringar i riksveganlegg går mva.-delen rett inn i statskassa. Dette gjeld også når forskotterte bompengemidlar vert investert i riksveganlegg. Statens vegvesen har likevel som prinsipp at for pågåande prosjekt så skal dei nye mva-reglane ikkje medføre redusert aktivitet/investering. For nye prosjekt er dette meir usikkert og endå ikkje avklart. Det er for dette prosjektet ikkje teke med slike ekstraløyvingar.