TILSYNSRAPPORT. Tilsyn med Vanylven kommune som barnehagemyndigheit 21.mars /885. Fylkesmannen i Møre og Romsdal. Maren Ørjasæter Aaland

Transkript

1 Vanylven kommune v/rådmannen TILSYNSRAPPORT Tilsyn med Vanylven kommune som barnehagemyndigheit 21.mars /885 Fylkesmannen i Møre og Romsdal Maren Ørjasæter Aaland Bodil Grindvik Uri Dagfinn Sørum

2 Innhald Samandrag Innleiing Om tilsynet med Vanylven kommune Fylkesmannen fører tilsyn med kommunen som barnehagemyndigheit Tema for tilsyn Om gjennomføringa av tilsynet Om tilsynsrapporten Kommunen som barnehagemyndigheit verkemiddelbruken og tilsynsverksemda i kommunen Rettslege krav Fylkesmannens undersøkingar Fylkesmannens vurderingar Fylkesmannens konklusjon Kommunens godkjenningsverksemd Rettslege krav Fylkesmannens undersøkingar Fylkesmannens vurderingar Fylkesmannens konklusjon Frist for retting av lovbrot Frist for retting av lovbrot

3 Samandrag Fylkesmannen i Møre og Romsdal har gjennomført tilsyn med Vanylven kommune som barnehagemyndigheit. Det overordna målet med tilsynet er at det skal styrke kommunen som barnehagemyndigheit. Det skal føre til betre bruk av verkemidlar som rettleiing, tilsyn og bruk av reaksjonsmidlar som har heimel i regelverket, og til betre kvalitet på godkjenningsverksemda. Tilsynet inneber kontroll med om kommunen følgjer aktuelle rettslege krav, slik at eventuell lovstridig praksis kan avdekkjast og rettast opp. Fylkesmannen i Møre og Romsdal har i dette tilsynet kontrollert korleis Vanylven kommune som barnehagemyndigheit følgjer opp bestemte lovkrav knytt til tilsynstemaet. Tilsynet er utført ved ein gjennomgang av innhenta dokumentasjon og ved intervju. Førebels rapport vart send ut med frist for tilbakemelding for oppretting av moglege feil, manglar, mistydingar og anna. Fylkesmannen har motteke tilbakemelding datert Kommunen har ikkje påpeika feil eller manglar i førebels rapport, men gjort greie for tiltak som er sette i verk for å bøte på lovbrot som var påviste i rapporten når det gjeld tilsyns- og godkjenningsverksemda i kommunen. Som det er gjort nærare greie for i kapittel 3 i denne rapporten, finn Fylkesmannen etter dette at lovbrota som er påviste i førebels rapport når det gjeld tilsynsverksemda, no må reknast som retta. Når det gjeld godkjenningsverksemda, finn Fylkesmannen at to av lovbrota frå førebels rapport må reknast som retta. Som det er gjort greie for i kapittel 4, finn Fylkesmannen likevel at det framleis står tre lovbrot att å rette. 1 Innleiing Fylkesmannen har i perioden og til dags dato gjennomført tilsyn med Vanylven kommune som barnehagemyndigheit. I denne tilsynsrapporten er det fastsett frist for retting av lovbrot som er avdekt under tilsynet. Fristen er 9. februar Dersom lovbrota ikkje er retta innan fristen, vil Fylkesmannen i Møre og Romsdal vedta pålegg om retting med heimel i kommunelova 60 d. 2 Om tilsynet med Vanylven kommune 2.1 Fylkesmannen fører tilsyn med kommunen som barnehagemyndigheit Fylkesmannen fører tilsyn med kommunen som barnehagemyndigheit, jf. barnehagelova 9 første ledd. Etter 60 b. i kommunelova skal Fylkesmannen ved tilsyn sjå til at kommunen oppfyller plikter som følgjer av lov. 3

4 Fylkesmannen opptrer som offentleg styresmakt, og utøver offentleg mynde når det vert ført tilsyn med kommunen som barnehagemyndigheit. Tilsynet skal utførast i samsvar med dei reglane forvaltningsretten set for dette. Tilsynet skal gjennomførast på ein open måte, og slutningane frå tilsynet skal kunne etterprøvast. Det skal rå ein open tone under tilsynet, og det skal gjennomførast effektivt. Der Fylkesmannen konkluderer med at eit rettsleg krav ikkje er oppfylt, vert det rekna som regelverksbrot, uavhengig av om det er barnehagelova eller forskrifter som er gitt i medhald av lova som er brotne. 2.2 Tema for tilsyn Tilsynet vart varsla i brev frå Fylkesmannen i Møre og Romsdal Føremålet med tilsynet er å vurdere om Vanylven kommune har tilfredsstillande styring i høve til regelverket. Tilsynet inneber m.a. å undersøke om: - aktivitetar vert utførte slik som det går fram av skriftleg dokumentasjon og gjennom intervju med sentralt plasserte personar i kommunen - kommunen driv verksemda si innanfor eigne rammer og dei rammene som styresmaktene har sett. Val av tema er gjort med utgangspunkt i sentrale og tidsaktuelle tema for sektoren. Val av kommune er gjort på grunnlag av risikovurdering. Brot på reglane vil kunne ha store konsekvensar for tryggleik og kvalitet i barnehagetilbodet. Tilsynet har omfatta korleis kommunen har oppfylt funksjonen som barnehagemyndigheit når det gjeld følgjande føresegner i barnehagelova (i kraft frå ) med forskrifter: - Barnehagelova 8: Kommunen som barnehagemyndigheit. - Barnehagelova 10: Godkjenning. - Barnehagelova 16: Kommunens tilsyn med barnehagane. Kommunen sitt tilsyn med barnehagane har vore eksemplifisert med følgjande føresegner: Forskrift om pedagogisk bemanning 1: Barnehagelova 19: Barnehagelova 22: Norm for pedagogisk bemanning. Politiattest for tilsette o.l. i barnehagen. Opplysningsplikt til barnevernet. I rapporten er tilsynsverksemda også vurdert i høve til 8. Fylkesmannen vurderer då i kva omfang tilsyn har vore nytta for å oppfylle ansvaret for «å påse at barnehagene drives i samsvar med gjeldende regelverk», og i kva grad dette har vore naudsynt, sett i samanheng med andre aktivitetar/tiltak som også kan nyttast for å oppfylle dette ansvaret. Der tilsynsverksemda er vurdert i høve til 4

5 norm for pedagogisk bemanning og 19 og 22 i barnehagelova, er det gjort ei meir spesifikk vurdering av korleis kommunens tilsyn med desse paragrafane har vore gjennomført, sett i høve til dei krav som går fram av lov- og forskrifter. 2.3 Om gjennomføringa av tilsynet Tilsyn med Vanylven kommune vart opna gjennom brev Med heimel i kommunelova 60 c vart kommunen pålagd å sende inn relevant dokumentasjon til Fylkesmannen innan Etter ønske/oppmoding frå kommunen vart tilsynet utsett til 21. mars og innsending av dokumentasjon vart tilsvarande utsett. Fylkesmannens vurderingar og konklusjonar er baserte på skriftleg dokumentasjon og opplysningar frå intervju, og ved verifikasjon av at rutinar, prosedyrar og instruksar vert følgde opp i praksis. Vanylven kommune har sendt inn fylgjande dokument som inngår i dokumentasjonsgrunnlaget for tilsynet: Arkivplan for barnehagane Retningsliner for barnehagearkivet Meldeplikt til barneverntenesta/opplysningsplikta Rutinar melding til barnevernet Bekymringsmelding til barneverntenesta Vedtak om dispensasjon frå utdanningskravet Godkjenning etter lov om barnehagar Orientering Tiltaksplan ved godkjenning av eksisterande barnehage Søknad om godkjenning av barnehage Melding om vedtak Godkjenning Åheim barnehage Miljøretta helsevern Melding om vedtak Godkjenning Syvde barnehage Miljøretta helsevern Melding om vedtak Godkjenning Solsikka bhg Miljøretta helsevern Melding om vedtak Solsikka barnehage godkjenning av utvida areal Melding om vedtak- Solsikka barnehage a/s Godkjenning Melding om vedtak Syvde bhg Godkjenning etter Lov om barnehagar 10 Kompetanseutviklingsplan for barnehagane Organisasjonskart i kommunen/ Årshjul Rutinar for barnehageopptak Brukarrettleiing/Daglege rutinar vedkomande post og arkiv i e-phorte for bhg Rutinar for politiattest i kommunale barnehagar/ private barnehagar Bekrefting av krav om politiattest for tilkallingsvikarar Melding om at politiattest er beden innlevert Melding om at politiattest er levert Søknadsskjema barn med nedsett funksjonsevne Rutinar for styrka tiltak barnehage 5

6 Tilskot til tiltak minoritetsspråklege Årsplan for varsla tilsyn i barnehagane interkommunalt Sjustjerna Dokumentoversikt i høve tilsyn Definisjon av avvik etter dei ulike paragrafane i barnehagelova Sjustjerna Tilsyn gir innsyn info ark om tilsyn i barnehagane Varsel om tilsyn Åheim barnehage Varsel om tilsyn Solsikka barnehage a/s Varsel om tilsyn Syvde og Rovde barnehage Rapport frå tilsyn etter barnehagelova Åheim barnehage Rapport frå tilsyn etter barnehagelova Solsikka barnehage a/s Tidleg innsats plan for oppfølging av språk og sosial kompetanse i barnehagen Sjølvvurdering i høve Årsplan Solsikka barnehage a/s Reflex udir barnehage eigenvurdering Det er ikkje alle dokument som er like relevante for tilsynet, men alle dokument som er relatert til det vi fører tilsyn med, dannar grunnlag for vurderingane som er gjort, saman med intervju. Det vart gjennomført tilsyn på staden Det var intervju med: Kommunalsjef Frode Vik Barnehagefagleg ansvarleg Beate Farestveit Brandal Styrar kommunal barnehage Tove Ekremsæter Eigar ikkje-kommunal barnehage Anne Mari Moen Styrar ikkje-kommunal barnehage Marta Bøstrand 2.4 Om tilsynsrapporten Denne tilsynsrapporten inneheld frist for retting av ulovlege tilhøve som kom fram under tilsynet, jf. kommunelova 60 d. Frist for retting er 9. februar Dersom forholdet ikkje er retta innan den fastsette fristen, vil Fylkesmannen vedta pålegg om retting. Eit eventuelt pålegg om retting vil ha status som enkeltvedtak. og vil kunne påklages i henhold til forvaltningslovens regler for dette, jf. forvaltningsloven kapittel VI. 3. Kommunen som barnehagemyndigheit verkemiddelbruken og tilsynsverksemda i kommunen 3.1 Rettslege krav Det går fram av barnehagelova 8 første ledd at: 6

7 «Kommunen er lokal barnehagemyndighet. Kommunen skal gi veiledning og påse at barnehagene drives i samsvar med gjeldende regelverk.» Kommunens ansvar for å sjå til at barnehagane vert drivne i samsvar med gjeldande regelverk er utdjupa i barnehagelova 16: «Kommunen fører tilsyn med virksomheter etter denne lov. Kommunen kan gi pålegg om retting av uforsvarlige eller ulovlige forhold ved godkjente eller godkjenningspliktige virksomheter. Hvis fristen for å etterkomme pålegget ikke overholdes, eller hvis forholdet ikke lar seg rette, kan kommunen vedta tidsbegrenset eller varig stenging av virksomheten. Kommunens stengingsvedtak skal sendes fylkesmannen til orientering. Vedtak om retting og stenging kan påklages til fylkesmannen.» I det følgjande vil det bli gitt meir utfyllande informasjon om kva dette inneber. Om informasjonsinnhenting, risikovurdering, verkemiddelbruk og korrekt lovforståing: Kommunen er barnehagemyndigheit etter barnehagelova 8. Dette inneber mellom anna at kommunen må sjå til at barnehagane følgjer aktuelt regelverk. Eitt av minstekrava for å oppfylle dette ansvaret er at kommunen har kjennskap til alle barnehagar i kommunen. Utan slik kjennskap kan lovkravet på dette punktet ikkje bli oppfylt. Kommunen må òg ha oversikt over kva for lovkrav den rettleier om og fører tilsyn med. Dersom det er delar av lovverket kommunen ikkje kjenner til, vil den ikkje kunne oppfylle plikta med å sjå til at det aktuelle regelverket vert følgt opp på barnehagenivå. Plikta til å sjå til regelverket vert følgt opp på barnehagenivå, inneber både ein aktivitet til å vurdere risiko for regelverksbrot, og ei plikt til å bruke verkemidla sine slik at kommunen ser til regelverket vert etterlevd. Kommunen må skaffe seg oversikt over i kva grad regelverket vert følgt opp på barnehagenivå, og nytte dette som grunnlag for å vurdere behovet for rettleiing og tilsyn. Dette inneber at kommunen må kartlegge risiko for regelverksbrot ved bruk av dei kjeldene som seier noko om korleis regelverket vert etterlevd. Vidare må kommunen vurdere kva verkemiddel som er eigna til å sjå til at regelverket vert følgt. Kommunen må på bakgrunn av den informasjonen den har skaffa seg, bruke verkemidla sine (rettleiing og tilsyn) i tråd med det behovet som er kartlagt. Kommunen må også syte for sjølv å forstå regelverket rett. Dette gjeld også når kommunen gir pålegg om retting av ulovlege tilhøve, jf

8 Om tilsynsverksemda i kommunen: Kommunens tilsynsverksemd må behandle kommunale og ikkje-kommunale barnehagar likt. Dette følger av det ikkje-lovfesta prinsippet om forbodet mot usakleg/urimeleg forskjellsbehandling. Dette er ikkje eit krav som går fram direkte i lova. All myndigheitsutøving skal vere basert på likebehandling. Sakleg forskjellsbehandling er lovleg. Kommunen må ha eit rett og fullstendig informasjonsgrunnlag for å gjere rette vurderingar av om det ligg føre uforsvarlege eller ulovlege tilhøve på barnehagenivå, jf. barnehagelova 16, andre ledd. Dette er naudsynt for å sjå til at regelverket vert etterlevd, jf. 8. Kommunen må innhente tilstrekkeleg informasjon om barnehagane for å vere i stand til å gjere ei rett vurdering av om tilhøva på barnehagenivå er ulovlege eller uforsvarlege. På same måten må informasjonen kommunen baserer vurderinga si på, vere korrekt og kvalitetssikra. Kommunen skal vurdere tilhøva i barnehagen opp mot aktuelle krav i lova, og ut frå dette slutte om tilhøva i barnehagen er i tråd med krava. Der kommunen har avdekt regelverksbrot i tilsynet, tilseier 8 at kommunens vurderingar og konklusjonar må formidlast skriftleg til barnehagen. Det vil vere vanskeleg for barnehagane å oppnå endring i praksis slik at den er i tråd med lova dersom dei ikkje får vurderingane og konklusjonane frå tilsynet skriftleg. Der kommunen ikkje har avdekt regelverksbrot i tilsynet, tilseier likevel dei ikkje-lovfesta prinsippa om forsvarleg saksbehandling og god forvaltningsskikk at barnehagen har krav på å få vite kva vurderingar som er gjort i tilsynet, og kva for konklusjon kommunen har falle ned på. For at tilsyn som verkemiddel skal ha det resultat at kommunen ser til at regelverket vert etterlevd, må barnehagen korrigere aktuelle regelverksbrot. Barnehagelova legg opp til at kommunen kan velje om det skal givast pålegg ved ulovlege høve i barnehagen, jf. 16, andre ledd. Kommunen kan derimot ikkje unnlate å syte for at barnehagen faktisk må rette det ulovlege tilhøvet, jamvel om kommunen ikkje ønsker å gi pålegg. Då må kommunen i tilfelle bruke sitt andre verkemiddel, som er rettleiing, for å oppnå at tilhøvet vert retta. Dersom regelverksbrota får stå utan å verte korrigert, ser heller ikkje kommunen til at regelverket vert etterlevd, jf. 8. Om kommunens bruk av reaksjonar: Pålegg om retting kan berre nyttast i tilfelle der kommunen har konkludert med at eit tilhøve er ulovleg eller uforsvarleg. Stenging kan berre nyttast som reaksjon i tilfelle der pålegg om retting ikkje vert følgt, eller der det pålegget gjeld, ikkje let seg rette. Eventuelle stengingsvedtak skal sendast Fylkesmannen til orientering. 8

9 Ved vedtak om retting eller stenging må kommunen sende førehandsvarsel, jf. forvaltningslova 16. Etter forvaltningslova kap. V, må eventuelle pålegg om retting eller stenging (eller underrettinga om pålegget) innehalde informasjon om: a) Det rettslege grunnlaget for pålegget b) Det faktiske grunnlaget for pålegget c) Kommunens vurdering av faktiske tilhøve opp mot rettslege krav d) Høve til å klage e) Klagefrist f) Klageinstans g) Framgangsmåte ved klage h) Opplysningar om høve til å sjå dokumenta i saka i) Opplysningar om høve til be om utsett iverksetting Fylkesmannens undersøkingar av verkemiddelbruken og tilsynsverksemda i kommunen: Fylkesmannen har i dette tilsynet lagt opp til at tilsynsverksemd skulle eksemplifiserast med korleis kommunen ser til at barnehagane etterlever norm for pedagogisk bemanning, innhenting av politiattest for tilsette og opplysningsplikta til barnevernet, i den utstrekning kommunen har ført tilsyn med desse reglane. Vi vil i det følgjande gi eit kort utdrag av dette regelverket. Politiattest 19 Politiattest i barnehagelova slår fast at «[d]en som skal ansettes fast eller midlertidig i barnehage skal legge frem politiattest som nevnt i politiregisterloven 39 første ledd.» Forskrift om politiattest i barnehager slår vidare fast at politiattesten ikkje skal vere eldre enn tre månader når den vert levert ( 3), og at attest berre kan krevjast av den som får tilbod om stillinga ( 4). Politiattesten skal oppbevarast utilgjengeleg for uvedkomande, og skal makulerast straks etter at den har vore nytta til det føremålet den er innhenta for ( 7). Når barnehagen vert godkjend, skal kommunen hente inn politiattest frå eigaren av barnehagen, eigaren av barnehagelokala og medlemar av familien deira, dersom vedkomande har høve til å vere i direkte kontakt med barna i barnehagen.( 6) Pedagognorm Barnehagelova 18 slår fast at «[p]edagogiske ledere må ha utdanning som barnehagelærer». Av forskrift om pedagogisk bemanning 1 følgjer det vidare at «[d]et skal være minimum én pedagogisk leder per barn når barna er over tre år og én pedagogisk leder per 7-9 barn når barna er under tre år og barnas daglige oppholdstid er over seks timer. I barnehager der barna har kortere oppholdstid per dag, kan barnetallet økes noe per pedagogisk leder.» 9

10 Etter 3 kan eigaren søkje kommunen om mellombels dispensasjon frå kravet i 1. Fråsegn fra samarbeidsutvalet i barnehagen skal leggjast ved søknaden. Opplysningsplikt til barnevernet 22. Opplysningsplikt til barneverntjenesten, har følgjande ordlyd: «Barnehagepersonalet skal i sitt arbeid være oppmerksom på forhold som kan føre til tiltak fra barneverntjenestens side. Uten hinder av taushetsplikt skal barnehagepersonalet av eget tiltak gi opplysninger til barneverntjenesten, når det er grunn til å tro at et barn blir mishandlet i hjemmet eller det foreligger andre former for alvorlig omsorgssvikt, jf. lov om barneverntjenester 4-10, 4-11, 4-12, eller når et barn har vist vedvarende alvorlige adferdsvansker, jf. samme lov Også etter pålegg fra de organer som er ansvarlige for gjennomføringen av lov om barneverntjenester, plikter barnehagepersonalet å gi slike opplysninger. Opplysninger skal normalt gis av styrer.» 3.2 Fylkesmannens undersøkingar For å vurdere om kommunen oppfyller krava som lova stiller til barnehagemyndigheita, har Fylkesmannen gjennomført intervju og innhenta dokumentasjon, i hovudsak gjennom det nettbaserte verktyet RefLex. RefLex skal gi barnehagemyndigheita hjelp til å vurdere om eigen praksis er i samsvar med barnehagelova med tilhøyrande forskrifter. Kommunen sine tilsynsplanar og tilsynsrapportar, samt kommunale sakspapir og vedtak er òg viktig grunnlagsmateriale for Fylkesmannens undersøkingar. Vanylven kommune fører tilsyn med barnehagane, både kommunale og ikkjekommunale. Kommunen hadde sist tilsyn våren Frå desse tilsyna har Fylkesmannen fått tilsendt to rapportar. Kommunen har utarbeidd ein årsplan for varsla tilsyn i barnehagane i samarbeid med Sjustjerna (barnehagenettverk på Søre Sunnmøre). Sjustjerna driv felles tilsyn i barnehagane på Søre Sunnmøre, og kommunane i nettverket har felles rutineomtalar og felles planar for tilsynet. Planen inneheld informasjon om kommunens ansvar/hovudoppgåver og er supplert med dokumentet «Definisjon av avvik etter dei ulike paragrafane i barnehagelova». Planen gjer greie for tilsynet sine oppgåver, varsel om tilsyn, varsel om dokumenttilsyn, skjema til bruk i ikkje-kommunale barnehagar, oppsummering etter tilsynsbesøk, rapportskriving og barnehagen sin plan for retting av avvik og/eller merknad. I malen for tilsynsrapport er avvik definert som «mangel på oppfylging av krav som er fastsett eller er i medhald av lov eller forskrift». Det går fram av malen at det skal gjerast greie for grunnlaget for avvik. Merknad er definert som «tilhøve som ikkje er avvik, men som kan verte avvik på sikt, om det ikkje vert retta opp/betra». 10

11 Av årsplanen for tilsyn går det elles fram: «Dersom det vert oppdaga ulovlege eller uforsvarlege tilhøve, kan kommunen gi pålegg om retting. Pålegget vert gitt i form av eit vedtak og forvaltningslova skal følgjast ( 16). Det vert gitt avvik berre etter dei som det er meldt tilsyn med. Andre tilhøve som vert sett på som avvik og som vert avdekt ved tilsyn, vert definert som merknad. Merknad etter andre området enn det blir ført tilsyn med, skal lukkast med frist.» Gjennom intervju kjem det fram at Vanylven kommune har rimeleg god oversikt over relevant regelverk etter barnehagelova og tilhøyrande føresegner. kommunen meiner også å ha oversikt over korleis dei to kommunale barnehagane og den private barnehageeigaren i kommunen oppfyller pliktene sine etter barnehagelova. Kommunen opplyser at det vert gjort fortløpande risikovurderingar for å vurdere behovet for rettleiing og tilsyn, men at dette ikkje er sett i system. Kommunen ønskjer å utvikle system for dette, og opplyste under intervjuet at dei skulle delta på kurs i april. Det er planlagt eit opplegg/ utviklingsløp/samarbeid i sektoren når det gjeld bruk av risikovurderingar. Kommunen gir elles uttrykk for at mykje byggjer på tillit i ein liten kommune som Vanylven, der alle kjenner alle. Dette gjer at systemet er sårbart. Med så få barnehagar og elles oversiktlege tilhøve, meiner kommunen likevel å ha god oversikt. Kommunen har ikkje vedteke retting eller stenging av barnehagar, og har difor ikkje sendt ut førehandsvarsel til barnehageeigar. Styrarane i barnehagane og barnehagefagleg ansvarleg i kommunen har faste møte kvar månad. Barnehagefagleg ansvarleg deltek på møte og fagsamlingar med Fylkesmannen og Sjustjerna, og melder vidare til styrarane. Kunnskapen frå desse samlingane vert nytta som grunnlag for rettleiing og tilsyn. Det er utarbeidd ein felles plan for kompetanseutvikling som gjeld alle barnehagane i kommunen. Som det vidare vil gå fram, har Fylkesmannen valt å undersøke nærare utvalde delar av regelverket for å få eit grunnlag for å vurdere tilsynsverksemda i kommunen. Kommunalt tilsyn med innhenting av politiattest for tilsette Fylkesmannen har fått overlevert eit udatert dokument med tittel «Rutine for politiattest i barnehagane i Vanylven». Utan at det går direkte fram, ser det ut til å vere kommunen som har utarbeidd dokumentet. 19 Politiattest i barnehagelova og Forskrift om politiattest i barnehager med merknader er tekne inn i doku- 11

12 mentet. Det er deretter fastsett to rutinar for handsaming av politiattestar ein for kommunale og ein for private barnehagar. Under kommunalt tilsyn med 19 Politiattest er det lagt fram lister over kven som har levert politiattestar og på kva tidspunkt attestane har vore lagt fram. Det blir også vist til at kommunen har orientert om kravet til framlegging av tilfredsstillande politiattest på samling for alle styrarane. Under intervju gir alle uttrykk for at dei meiner at attestane skal makulerast etter bruk. Under overskrifta «Merknad/andre tilhøve» skriv kommunen i ein tilsynsrapport: «Gjennom intervju med tilsette kom det fram at det har starta vikarar i barnehagen før politiattest har vore framlagt, grunna lang handsamingstid og omlegging av rutinar hos politiet. Barnehagen er medveten at dette ikkje er i tråd med lova og kjenner godt til ny forskrift om politiattest.» Kommunalt tilsyn med pedagognorm Det kom fram under tilsynet at kommunen har ei oppfatning av norm for pedagogisk bemanning som er i samsvar med forskrift om pedagogisk bemanning 1. Undersøkingane (mellom anna gjennomgang av årsmeldingar i BASIL) tyder óg på at barnehagane følgjer norma. Alle som vart intervjua har same oppfatning av norma. Kommunalt tilsyn med opplysingsplikt til barnevernet Opplysningsplikt til barnevernet 22, har vore tema på samling for alle styrarane, og barnevernet har vore invitert inn og deltatt i styrarnettverk, personalmøte og foreldremøte. Under intervju kom det fram at kommunen ikkje kjenner til om styrarane har system for å sikre at alle tilsette i barnehagane er kjende med den individuelle opplysningsplikta og kva den inneber. Fylkesmannen er ikkje kjend med om kommunen har varsla eller planlagt tilsyn på grunnlag av dette. Under intervjua kom det fram ulike oppfatningar av om opplysingsplikta til barnevernet har vore tema under tilsyn. Fylkesmannen kan i alle fall ikkje sjå at det er dokumentert at det har vore gjennomført tilsyn med dette som tema dei fem siste åra. 3.3 Fylkesmannens vurderingar Innleiing Fylkesmannen vil i kapitel 3.3 gi sine vurderingar punkt for punkt på same måte som i førebels tilsynsrapport. Til slutt vil tilbakemeldinga på førebels tilsynsrapport bli kommentert under overskrifta Samla vurdering av kommunens tilsyn etter svar på førebels rapport. Tilsynsrapportar Tilsynsrapportane som er lagde fram som dokumentasjon under tilsynet er sette opp etter ein oversiktleg mal som viser kommunens heimel for tilsynet, 12

13 gjennomføringa av tilsynet, avvik og oppsummering. Kommunen innhentar informasjon i samband med tilsyn frå barnehagane. Dokumentasjonen fylkesmannen har motteke, syner at det er utarbeidd rutinar på kva dokument kommunen vil ha frå barnehagane i samband med tilsyn. Det er gjennom dokumentasjon i tilsynet sannsynleggjort at kommunen innhentar naudsynt dokumentasjon for å ta stilling til om barnehageeigar oppfyller dei aktuelle krava i barnehagelova. Fylkesmannen finn likevel rapportane noko knappe ved at det ikkje går fram kva for konkrete vurderingar som har ført fram til konklusjonane i tilsynet. Kommunens tilsyn etter 16 i barnehagelova er eit middel til å sjå til at barnehagane vert drivne i samsvar med gjeldande regelverk, slik kommunen som barnehagemyndigheit er pålagt å gjere etter 8. Som det er gjort nærare greie for under regelverksgjennomgangen tidlegare i rapporten (kap.3.1), må kommunen gjere vurderingar av tilhøva i barnehagen opp mot dei krava som kan lesast ut av lova. Vurderingane må munne ut i ein konklusjon, både når tilhøva som er undersøkte er lovlege, og når dei ikkje er lovlege. Så vidt Fylkesmannen kan sjå, omtalar tilsynsmalen som kommunen nyttar, berre grunngiving i samband med avvik, slik dette er definert. Vurderingane og konklusjonane både av lovlege og ulovlege tilhøve må formidlast til barnehagen, men er òg viktige som informasjon til foreldre og ålmenta. På grunnlag av vurderingane ovafor fann Fylkesmannen i førebels tilsynsrapport grunn til å varsle pålegg om retting, slik at grunnlaget for konklusjonane i det kommunale tilsynet skal gå klart fram av tilsynsrapportane. Ei ny vurdering er gitt til slutt i kapitel 3.3 under overskrifta Samla vurdering av kommunens tilsyn etter svar på førebels rapport. Kommunalt tilsyn med innhenting av politiattest for tilsette Barnehagelova stiller ikkje spesifikke krav til korleis tilsynsrapportar m.m. skal utformast. Når kommunen fyrst har valt å definere «avvik» som «mangel på oppfylging av krav som er fastsett eller er i medhald av lov eller forskrift», bør likevel dei lovbrota kommunen finn, plasserast under kapittelet som har overskrift «Avvik». Som det går fram av kapittel 3.2, har kommunen i ein tilsynsrapport vist til «at det har starta vikarar i barnehagen før politiattest har vore framlagt». Det går klart fram at både kommunen og barnehagen «er medveten at dette ikkje er i tråd med lova». Når «merknad» tidlegare i same rapport er definert som tilhøve som ikkje er avvik» kan det verke sjølvmotseiande og noko uryddig når dette i rapporten er plassert under overskrifta «Merknad/andre tilhøve». Når lovbrot/avvik fyrst er konstatert, må kommunen sjå til at dette vert retta. Kommunen har i dette tilfellet ikkje gitt pålegg, slik lova gir høve til. Spørsmålet er så om måten kommunen har omtala lovbrotet på, kan reknast som til dømes rettleiing, som i neste omgang vil føre til at lovbrotet vert retta. 13

14 Etter Fylkesmannens oppfatning er ei slik tolking ikkje opplagt. I verste fall kan omtalen tolkast som ei rein konstatering og indirekte kommunal aksept av at barnehagen kjenner til lova, men likevel bryt ho. Ettersom det er vist til «lang handsamingstid og omlegging av rutinar hos politiet» som årsak til lovbrotet, og det også er omtala i fortid, finn Fylkesmannen det likevel mest rimeleg å forstå rapporten på dette punktet som ei konstatering av tilhøve som har vore, men som seinare har vorte retta. Om dette er rett forstått, vert det òg enklare å forstå at omtalen kjem under overskrifta «Merknad/andre tilhøve». Fylkesmannens tilsyn skal undersøke kommunens praksis på tilsynstidspunktet. Etter noko tvil finn Fylkesmannen det difor mest rett å ikkje varsle pålegg om retting spesifikt på dette punktet, ettersom pålegget som allereie er varsla tidlegare i dette kapittelet, også vil dekkje det tilhøvet som er kommentert her. Det er likevel grunn til å påpeike at dette punktet burde ha vore omtala på ein tydelegare måte som ikkje gir grunnlag for misforståingar, og der det klart går fram at eventuelle lovbrot som framleis måtte stå ved lag, må rettast. Når kommunen fyrst har valt å nytte omgrepet «merknad» slik det er definert i rapporten, bør det også vurderast om det er føremålstenleg å ha «Merknad/andre tilhøve» i same overskrift. Dette kan gjere det uklart om det som er omtala, er noko som kommunen meiner kan utvikle seg til eit lovbrot og som difor bør rettast eller om det nett er «andre tilhøve» - truleg noko som kommunen finn grunn til å omtale, men som ikkje treng stå i fare for å utvikle seg til lovbrot. Ei utfyllande vurdering av omgrepsbruken er gitt til slutt i kapitel 3.3 under overskrifta Samla vurdering av kommunens tilsyn etter svar på førebels rapport. Kommunalt tilsyn med pedagognorm Fylkesmannen har ikkje gjort funn ved det kommunale tilsynet med pedagognorma som gir grunn til omtale utover den omtalen som er gitt i kapittel 3.2. Kommunalt tilsyn med barnehagelova 22 - opplysingsplikt til barnevernet Problemstillingane rundt opplysingsplikt til barnevernet har tydelegvis vore tekne opp regelmessig. Intervjua tyder også på at lovverket er forstått av styrarane, men kommunen kjenner ikkje til om styrarane har system for å sikre at alle tilsette i barnehagane er kjende med den individuelle opplysningsplikta og kva ho inneber. Fylkesmannen finn det sannsynleggjort at opplysingsplikta til barnevernet ikkje har vore tilsynstema dei siste fem åra. Om det har vore ført tilsyn tidlegare kan synast uklart. Spørsmålet vert så om kommunen likevel har oversikt nok til å kunne oppfylle ansvaret i 8 for å «påse at barnehagene drives i samsvar med gjeldende regelverk». Dette lovkravet inneber ikkje at kommunen må ha full oversikt. Sett i samanheng med at opplysningsplikta har vore tema ved fleire høve, vurderer Fylkesmannen det difor slik at opplysningane om manglande kjennskap til system i barnehagane ikkje utan vidare kan reknast som brot på 8. I ei risikovurdering vil likevel dette måtte reknast som ein klar indikator i retning av at opplysningsplikta bør vere eit aktuelt tema for tilsyn om ikkje alt for lang tid. 14

15 Samla vurdering av kommunens tilsyn etter svar på førebels rapport Saman med svar på førebels tilsynsrapport har Vanylven sendt over ein revidert versjon av mal for tilsynsrapportar. I den oversende rapporten er det teke utgangspunkt i tilsyn med 1 og 2 i barnehagelova. I staden for «avvik» nyttar kommunen i den nye malen omgrepet «lovbrot». Alle aktuelle tilsynstema er lista opp i tabellform tre gonger under overskriftene 4. Merknader (knytt til dei paragrafane vi fører tilsyn med) (med kolonnene Tema, Merknad og Konklusjon) 5. Andre tilhøve (knytt til dei paragrafane vi fører tilsyn med) (med kolonnene Tema, Andre tilhøve og Konklusjon) 6. Konklusjon basert på gjennomføring av tilsyn etter 1. 1a og 2 i barnehagelova, (med kolonnene Tema, Lovbrot/ikkje lovbrot og Konklusjon) Fylkesmannen forstår det slik at kommunen ved dette oppsettet vil sikre at alle tilhøve som vert vurderte under tilsynet, vert omtala i rapporten, slik at grunnlaget for alle konklusjonar i tilsynet går fram av rapporten, anten kommunen meiner dei undersøkte tilhøva inneber lovbrot eller ikkje. Fylkesmannen vurderer denne endringa i malen som eit godt grunnlag for å unngå framtidig lovstridig praksis, og finn difor at grunnlaget for å varsle pålegg om retting, etter dette ikkje lenger er til stades. Ved dette oppsettet innfører kommunen også eit tydelegare skilje mellom omgrepa «Merknad» og «andre tilhøve», som omtala under kapittel 3.2. Fylkesmannen har likevel følgjande merknader til kapittelet 2 d. Rapportskriving i det Fylkesmannen oppfattar som ei rettleiing for tilsynsverksemda i kommunen: Dei tre siste kulepunkta her har følgjande ordlyd: Dersom det vert oppdaga ulovlege eller uforsvarlege tilhøve, kan kommunen gi pålegg om retting. Pålegget vert gitt i form av eit vedtak og forvaltningslova skal følgjast ( 16). Det vert gitt avvik berre etter dei som det er meldt tilsyn med. Andre tilhøve som vert sett på som avvik og som vert avdekka ved tilsyn, vert definert som merknad. Merknad etter andre området enn det blir ført tilsyn med, skal lukkast med frist. Som det korrekt går fram av fyrste kulepunkt, kan kommunen gi pålegg om retting dersom det vert oppdaga ulovlege eller uforsvarlege tilhøve. 16 i barnehagelova er heimelen for denne fullmakta. Med tanke på dei to neste kulepunkta må det òg presiserast at det er ein føresetnad for at kommunen skal kunne gi pålegg om retting at det ligg føre ulovlege eller uforsvarlege tilhøve. 15

16 I andre kulepunkt nyttar kommunen framleis nemninga «avvik». Når denne nemninga i rapportmalen er bytt ut med «lovbrot», talar omsynet til den indre samanhangen i dokumentet for at dette vert gjennomført fullt ut også i andre delar av rettleiingsmaterialet. Når det gjeld formuleringa elles, er det vanskeleg å seie at avvik/lovbrot er noko som «vert gitt». I tilsynssamanheng er det rimelegare å rekne avvik/lovbrot som mogleg resultat/konklusjon på dei vurderingane som skal gjerast på grunnlag av observasjonane som er gjort under tilsynet. Det kan vere at kommunen meiner at det er pålegg om retting som berre vert gitt etter reglar som det er varsla tilsyn med. Det kan vere ryddig nok. Ettersom kommunen i bhgl. 8 «skal ( ) påse at barnehagene drives i samsvar med gjeldende regelverk, må likevel også andre lovbrot som kommunen kjem over, handterast på eit vis. I andre kulepunkt, jf. også tredje kulepunkt, gjer kommunen dette ved å definere «andre tilhøve som vert sett på som avvik og som vert avdekka ved tilsyn, ( ) som merknad.» Men, som omtala i kapittel 3.3 under omtalen av kommunalt tilsyn med innhenting av politiattest for tilsette, er «merknad» annan stad i same rapport definert som tilhøve som ikkje er avvik. Det verkar då lite ryddig, slik det er gjort i andre kulepunkt, å definere eit avvik/lovbrot med eit omgrep som nettopp er definert som noko som ikkje er avvik. Siste kulepunkt seier at «[m]erknad etter andre område enn det blir ført tilsyn med, skal lukkast med frist.» I samband med dette punktet har rettleiaren eit kapittel 5 b) i med overskrift «Barnehagen sin plan for retting av avvik og/eller merknad». Her er ikkje omgrepet «pålegg» nytta. Det reelle innhaldet i tredje kulepunkt, samanhalde med kapittel 5 b), kan likevel vanskeleg forståast som anna enn pålegg om retting. Som påpeika under omtalen av fyrste kulepunkt, har ikkje kommunen lovheimel for å gi pålegg i andre tilfelle enn ved ulovlege eller uforsvarlege tilfelle. Her legg kommunen opp til å gi pålegg for å rette opp ein merknad, som altså er definert som «tilhøve som ikkje er lovbrot, men som kan verte lovbrot på sikt, om det ikkje vert utbetra.» Det er mogleg at eit slik tilfelle kan reknast som uforsvarleg, slik at det likevel kan vere heimel for å gi eit pålegg, jamvel om det ikkje (enno) kan reknast som lovbrot. Dette må i så fall kome klart fram av grunngjevinga i kvart tilfelle. Ettersom kommunen ikkje har gitt pålegg om retting eller fatta vedtak om stenging i sine tilsyn, har Fylkesmannen ikkje grunnlag for å vurdere kommunens praksis på dette punktet. Kommunen bør i alle fall gå igjennom tilsynsrettleiaren med tanke på ein gjennomgåande og konsistent språkbruk som ikkje gir grunnlag for misforståingar om kva kommunen har meint, og som ikkje legg til rette for vedtak utan lovheimel. 3.4 Fylkesmannens konklusjon På bakgrunn av ovanståande gjennomgang av tilsynsverksemda i kommunen finn Fylkesmannen at Vanylven kommune har eit godt grunnlag for å kunne ut- 16

17 føre tilsyn i samsvar med krava i barnehagelova, forvaltningslova og ikkje-lovfesta forvaltningsrett. Fylkesmannen finn det gjennom intervju og dokumentasjon godtgjort at Vanylven kommune har oversikt over dei pliktene som barnehageeigarane har etter barnehagelova. Kommunen har vidare god oversikt over korleis barnehagane følgjer opp desse pliktene. Gjennom etablert praksis og pågåande utviklingsarbeid, meiner Fylkesmannen at kommunen nyttar denne kunnskapen og lovforståinga til å vurdere når, kor ofte og på kva måte det er naudsynt å gjennomføre rettleiing og tilsyn. Ved tilsyn hentar kommunen inn informasjon som er naudsynt for å kunne ta stilling til om barnehageeigaren oppfyller krava i barnehagelova. Tilsynsrapportane syner likevel ikkje korleis dei konkrete tilsynsfunna som er gjort, er vurderte i høve til aktuelle lovreglar. Det er difor vanskeleg for andre å etterprøve kva som er grunnlaget for at kommunen har konkludert med om praksisen i barnehagen er lovleg eller ikkje. For å ha ei tilsynsverksemd som fullt ut oppfyller lovkrav og ikkje-lovfesta krav, må kommunen innarbeide slike vurderingar i den skriftlege tilsynsdokumentasjonen. I svar på førebels tilsynsrapport har Vanylven kommune sendt over revidert mal Etter endringane som er gjort, vurderer Fylkesmannen malen som eit godt grunnlag for å unngå framtidig lovstridig praksis på det området der det vart varsla pålegg om endring i førebels tilsynsrapport. Fylkesmannen finn difor at det ikkje lenger er grunnlag for pålegg om retting på dette punktet. Fylkesmannen har likevel merka seg, og kommentert, ein inkonsekvent og til dels uryddig språkbruk i rapportmal og tilsynsrettleiar. Kommunen bør gå igjennom dette, for slik å unngå misforståingar og lovstridig praksis. Ettersom kommunen ikkje har gitt pålegg om retting eller fatta vedtak om stenging i sine tilsyn, har Fylkesmannen ikkje grunnlag for å vurdere kommunens praksis på dette punktet. 4. Kommunens godkjenningsverksemd 4.1 Rettslege krav Kommunen skal gjennom godkjenning behandle kommunale og ikkje-kommunale barnehagar likt. Når godkjenningssøknader vert behandla, skal kommunen berre leggje vekt på tilhøve som har noko å seie for om barnehagen kan reknast som eigna i høve til formål og innhald, jf. 1, 1a og 2. Kommunen skal gjere ei konkret vurdering av lokala og arealet på uteområdet, og kontrollere at barnehagelokala og uteområdet legg til rette for, og fremjar leik, livsutfalding og meiningsfylte aktivitetar ut i frå kor gamle barna er. 17

18 Det må også kontrollerast om bemanningsplanen er forsvarleg når det gjeld tal på tilsette sett i samanheng med opningstid, barnas alder og utvikling. Det må i tillegg kontrollerast om det er lagt opp til tilstrekkeleg personale til å fylle krava til pedagogisk innhald. Kommunen skal kontrollere at barnehagane har forsvarleg pedagogisk og administrativ leiing. Av forskrift om politiattest i barnehager 6 går det fram at det ved godkjenning skal vurderast om det skal hentast inn politiattest frå barnehageeigaren og familie til eigaren før godkjenning vert gitt. Det skal alltid hentast inn politiattest frå eigaren eller familiemedlemar der eigaren sjølv eller familiemedlemar skal arbeide i barnehagen, eller av andre grunnar oppheld seg regelmessig i barnehagen. Dersom kommunen mottek politiattestar som ikkje er tilfredsstillande, skal søknad om godkjenning bli avslegen. Kommunen skal ikkje godkjenne ein barnehage dersom attest er kravd, men ikkje levert. Det skal framgå av dei kommunale saksdokumenta at politiattest er levert. Kommunen skal kontrollere at vedtektene for barnehagane er i samsvar med minimumskrava i lova. Det skal liggje føre skriftleg vurdering av korleis kommunen vurderer at barnehagen er eigna til barnehagedrift. Det må også klargjerast kva vilkår andre styresmakter har stilt før godkjenning kan givast. Barnehagen kan godkjennast når alle krav som følgjer av barnehagelova og anna regelverk er oppfylt. Drifta kan ikkje setjast i gang før godkjenninga ligg føre. Enkeltvedtak om at søknad om godkjenning er innvilga eller avslått, skal vere skriftleg. Vedtak om avslag eller godkjenning gitt på vilkår skal innehalde informasjon om: a) Høve til å klage. b) Klagefrist. c) Klageinstans. d) Framgangsmåte ved klage. e) Opplysningar om høve til å sjå dokumenta i saka. Eventuelle avslag på søknader om godkjenning skal innehalde grunngiving for avslaget. Dersom kommunen har stilt vilkår når ein godkjenningssøknad er innvilga, skal grunnen for vilkåra gå fram av vedtaket/saksutgreiinga. Når ein allereie godkjend barnehage gjer endringar av eit visst omfang, må barnehagen melde frå til kommunen. Det er kommunen som avgjer om dette er ei endring som krev godkjenning, og i så fall om den opphavelege godkjenninga 18

19 skal stadfestast eller om det er naudsynt med ny godkjenning. Ny godkjenning må til dersom kommunen meiner at endringa er så stor at barnehagen ikkje lenger kan reknast som den same barnehagen som den opphavelege godkjenninga galdt for. 4.2 Fylkesmannens undersøkingar Kommunen har sendt inn dokumentasjon som Fylkesmannen oppfattar som rutinar/retningsliner for godkjenningsarbeidet i kommunen. Fylkesmannen oppfattar det slik at rutinane/retningslinene er utarbeidde av det interkommunale nettverket Sjustjerna, og at det er meininga at Vanylven kommune skal leggje desse dokumenta til grunn for si godkjenningsverksemd også eit dokument med overskrift Herøy kommune, Avdeling: Barnehage, og sakstittel «Godkjenning av barnehage». Dokumentet «Godkjenning av barnehage», datert september 2011, viser til barnehagelova og øvrige aktuelle lover i samband med godkjenninga. I tabellform er det vist til aktuelle tiltak og handlingar i godkjenningsprosessen. Dokumentet «Tiltaksplan ved godkjenning av eksisterande barnehage» (udatert) inneheld i stor grad det same som «Godkjenning av barnehage», men med tilvising til barnehagelova 1 og 2, forvaltningslova kap IV og skjema F-4198 frå Kunnskapsdepartementet (som no ikkje lenger er i bruk). Det vert også oppgitt at dette skjemaet skal sendast Fylkesmannen når det er ferdig utfylt. Det har ikkje vore godkjent nye barnehagar i kommunen dei siste åra. Fylkesmannen sine vurderingar er knytte til to godkjenningssaker frå Med heimel i Lov om barnehager 10 fatta Livsløpsutvalet i Vanylven kommune i møte vedtak om godkjenning av utvida areal i private Solsikka barnehage. Det går fram av saksdokumenta at tilleggsarealet vart godkjent etter forskrift om miljøretta helsevern i møte , og det er vidare opplyst at «[i] påvente av den politiske prosessen fekk barnehagen mellombels løyve til å ta lokala i bruk frå nyttår 2014». Det heiter vidare i saksutgreiinga: «Sidan barnehagen held til i eksisterande lokale og desse tidlegare er godkjende til barnehagedrift, har kommunen ikkje bede andre godkjenningsinstansar om å kome på synfaring.» Det ligg òg ved sakspapir frå godkjenningssaker for same barnehage frå perioden Av godkjenningsdokumentasjon for den kommunale Syvde barnehage går det fram at barnehagen vart opna i 2004, men at det den gongen ikkje vart gjort formelt godkjenningsvedtak etter barnehagelova. Dette vart oppdaga under tilsyn våren 2011, og Livsløpsutvalet gjorde vedtak om at dette skulle ordnast snarast. Det vert opplyst at «[k]ommunen som barnehagemynde ynskte ikkje å legge fram saka før nødvendige vedtak etter andre lover var på plass og dette 19

20 har tatt nokså lang tid.» Godkjenninga vart vedteken , etter at administrasjonen oppsummerte: «Dei krava som vert sett i dei ulike lover og føreskriftene ser nå ut til å vere innfridde.» Av intervju går det fram at kommunen i samband med godkjenningsprosessen vurderer om det skal hentast inn politiattest frå barnehageeigaren og familiemedlemar, og at dette har vore gjort. Fylkesmannen forstår det slik at politiattest fyrst har vorte henta inn etter at godkjenningsvedtaket vart gjort i det tilfellet som har vore undersøkt under tilsynet. Fylkesmannen kan ikkje sjå at det ligg føre skriftleg dokumentasjon om dette. Intervju tyder også på at kommunen vurderer lokale og uteområde ut frå krava i barnehagelova. Dette går likevel ikkje fram av skriftleg dokumentasjon Det same gjeld kontroll av bemanningskrav, pedagogisk leiing og vedtektene for barnehagen. Så langt Fylkesmannen kan sjå, har kommunen ikkje avslått godkjenningssøknader eller gitt godkjenning med vilkår. Det er elles sendt over godkjenning etter forskrift om miljøretta helsevern for den kommunale Åheim barnehage, som vart godkjend etter barnehagelova før forskrift om miljøretta helsevern var innført. 4.3 Fylkesmannens vurderingar Samandrag av undersøkingane i kapittel 4.2 Vanylven kommune har skriftlege rutinar for godkjenning av barnehagar. Så vidt Fylkesmannen kan sjå, gir dei med atterhald som vil bli gitt seinare - eit godt utgangspunkt for å oppfylle lovkrava på dette punktet. Dokumentet «Godkjenning av barnehage» kunne likevel meir spesifikt ha vist til kva paragrafar i barnehagelova som skal danne grunnlag for godkjenninga, slik det er gjort i dokumentet «Tiltaksplan ved godkjenning av eksisterande barnehage». Også dette dokumentet har eit noko overordna preg, og nemner til dømes ikkje at kommunen skal vurdere om det skal hentast inn politiattest frå barnehageeigaren og familiemedlemar, og at vedtektene og bemanningsplanen skal kontrollerast. Retningsliner og dokumentert praksis tyder ikkje på at kommunen ved godkjenning legg vekt på andre tilhøve enn dei som følgjer av 10 i barnehagelova, jf. 1, 1a og 2. Av begge dokument går det fram at blankett F-4198 skal fyllast ut, og at melding om godkjenninga skal sendast til Fylkesmannen og Kunnskapsdepartementet. Fylkesmannen gjer merksam på at det ikkje lenger er krav om at blankett F skal fyllast ut (i praksis er den utgått). Det er heller ikkje krav om at godkjenninga skal sendast til statlege styresmakter. Ansvaret for godkjenning ligg til 20

21 kommunen som barnehagemyndigheit, som må syte for arkiveringsrutinar slik at det kan dokumenterast at myndigheitspliktene er utførte. Intervju tyder på at kommunen vurderer lokale, uteområde bemanningskrav, pedagogisk leiing og vedtektene for barnehagen. Dette går likevel ikkje fram av skriftleg dokumentasjon, så det er vanskeleg å samanlikne vurderingane som kommunen har gjort med lovkrava. Slik Fylkesmannen forstår dokumentasjonen som er omtala i kapittel 4.2, fekk Solsikka barnehage mellombels løyve til å ta i bruk nye lokale frå nyttår 2014, trass i at godkjenning etter forskrift om miljøretta helsevern fyrst vart fatta i møte , og etter barnehagelova i møte Det mellombelse løyvet vart gitt «[i] påvente av den politiske prosessen». Det går ikkje direkte fram kven som har gitt det mellombelse løyvet, men ut frå samanhengen finn Fylkesmannen det mest sannsynleg at det er kommunen som barnehagemyndigheit som har gitt løyvet. Vidare går det fram at «( ) kommunen ikkje (har) bede andre godkjenningsinstansar om å kome på synfaring (sidan barnehagen held til i eksisterande lokale og desse tidlegare er godkjende til barnehagedrift).» Av godkjenningsdokumentasjon av for den kommunale Syvde barnehage går det fram at administrasjonen meinte at «[d]ei krava som vert sett i dei ulike lover og føreskriftene ser nå ut til å vere innfridde.» Fylkesmannen legg til grunn at kommunen i samband med godkjenning av barnehagar vurderer om det skal hentast inn politiattest frå barnehageeigar og familiemedlemar. På grunnlag av opplysningar i intervju legg Fylkesmannen vidare til grunn at slike attest(ar) fyrst har vorte henta inn etter at godkjenninga har vorte gitt. Fylkesmannen har følgjande kommentarar: Som det er gjort greie for under regelverksgjennomgangen i kapittel 4.1, skal kommunen på grunnlag av ei skriftleg vurdering - ta stilling til om barnehagen eignar seg til barnehagedrift etter 1, 1a og 2 i barnehagelova. Rutinane som kommunen har lagt fram, viser til dei aktuelle reglane. Saksutgreiingane som ligg føre, inneheld likevel ikkje slike vurderingar. Vidare skal barnehageeigaren - ved endringar av eit visst omfang - melde dette til kommunen, som så må vurdere om endringa er av eit slikt omfang/slag at ny godkjenning er naudsynt. Når det fyrst er sett i gang ein godkjenningsprosess, må ein difor kunne gå ut frå at kommunen meiner dette er naudsynt ut frå lovkrava. Dette inneber også at dersom det er nye lokale som er bakgrunnen for den nye godkjenningsprosessen, kan det nye arealet ikkje takast i bruk før godkjenninga ligg føre. Barnehagemyndigheita har difor heller ikkje heimel til å gi mellombels løyve til å nytte lokalet før godkjenninga ligg føre. Ein ny godkjenningsprosess inneber også at barnehagemyndigheita må sjå til at naudsynte godkjenningar m.m. frå andre aktuelle etatar ligg føre. Det kan godt hende barne- 21

22 hagemyndigheita i tilfellet med Sollia barnehage hadde rett i at det ikkje var naudsynt med nye godkjenningar m.m. etter andre regelverk enn barnehagelova, men dette er vurderingar som må gjerast av den einskilde fagstyresmakt ut frå det regelverket som styrer deira verksemd. Barnehagemyndigheita har ikkje fullmakt til å gjere slike vurderingar på vegner av andre styresmakter, og har heller ikkje heimel til å fatte godkjenningsvedtak etter barnehagelova før naudsynte godkjenningar etter andre regelverk ligg føre. Dette må barnehagemyndigheita forsikre seg om før vedtak vert fatta. Det er difor ikkje tilstrekkeleg at det for barnehagemyndigheita ser ut til at dei krava som er sette i ulike lover og forskrifter er innfridde, slik kommunen har konkludert som grunnlag for godkjenninga av Syvde barnehage av Fylkesmannen legg vidare til grunn for sine vurderingar at kommunen i samband med godkjenning av barnehagar fyrst har henta inn politiattest frå barnehageeigar og familiemedlemar etter at godkjenninga har vorte gitt. Dette er i strid med 6 i forskrift om politiattest i barnehager, som slår fast at kommunen i slike tilfelle ikkje skal godkjenne barnehagen. I førebels rapport fann Fylkesmannen at følgjande lovbrot låg føre: a) Det er ikkje dokumentert at barnehagemyndigheita i Vanylven kommune som grunnlag for godkjenning etter 10 i barnehagelova har vurdert om dei aktuelle barnehagane eignar seg som barnehage etter barnehagelova 1, 1a og 2. b) Det er gitt mellombels løyve til å ta i bruk barnehagelokale før godkjenning ligg føre. c) Godkjenning etter barnehagelova er gitt utan at naudsynte godkjenningar m.m. frå andre fagstyresmakter ligg føre. d) Godkjenning etter barnehagelova er gitt før politiattest har vore innhenta frå eigar/familiemedlemar i tilfelle der kommune har vurdert det slik at slike attestar skal leverast. e) Det går ikkje fram av saksdokumenta til kommunen at politiattest er levert i tilfelle der kommunen har henta inn politiattest frå barnehageeigar/familiemedlemar. Ettersom kommunen ikkje har henta inn godkjenningar/fråsegner frå andre styresmakter i dei to godkjenningssakene som Fylkesmannen har undersøkt, ligg det ikkje føre grunnlag for å undersøkje korleis kommunen ved godkjenninga følgjer opp moglege vilkår som andre styresmakter kan ha sett. Fylkesmannen har ikkje grunnlag for å vurdere kommunens praksis i saker der godkjenningssøknader er avslått eller godkjenning er gitt med vilkår. Fylkesmannen la i førebels rapport vekt på at framlagde godkjenningsrutinar ikkje er daterte, og at Fylkesmannen mellom anna av denne grunnen ikkje hadde grunnlag for å ha noka oppfatning av om den kommunale godkjenningspraksisen 22