SKULESTRUKTUREN I BALESTRAND KOMMUNE NEDLEGGING AV SKULAR OG PLAN ARBEIDET I KOMMUNEN

Transkript

1 Balestrand kommune ordførar rådmann Kong Beles veg BALESTRAND SKULESTRUKTUREN I BALESTRAND KOMMUNE NEDLEGGING AV SKULAR OG PLAN ARBEIDET I KOMMUNEN Landslaget for nærmiljøskulen (LUFS) arbeider med denne saka på oppdrag f rå Foreldreråda (FAU) ved Nesse og Fjordtun skular jf. Forvaltingslova 12. Balestrand kommunestyre skal i møte handsame ei sak om nedlegging av skulane Fjordtun og Nesse. Administrasjonen spør i høyringsbrev av om synspunkt på n edlegging av skular - på grunnlag av vedtak i B udsjett 2015 av LUFS /FAU legg til grunn at kommunen går fram på ein måte som er i strid med gjeldande lover og regelverk. fastsetjing av skulestruktur må vere ein del av planprosessen knytt til Kommuneplan for Balestrand - og kommune - delplan skule framlegg om nedlegging av skular kan kome som eventuelt resultat av ein slik plan men må då konsekvensutgreiast og handsamast som einskildsaker Gjeldande Kommuneplan i Balestrand inneheld formulerin gar som opnar for skulestrukturendringar ved gjevne førese tnader. Men om desse føresetnade ne no er oppfylte, krev det i så fall ny vurdering i kommuneplansamanheng. Kommuneplanen må fyrst oppdaterast. Dei folkevalde må handsame og vedta ein ny samfunnsdel med handlingsdel. Der må ein ta stilling til og planfeste - om ny skulestruktur skal utgreiast eventuelt kva og korleis. Saka skal så på offentleg høyring i tråd med Plan - og bygningslova. Minimumsfrist er 6 veker i viktige saker oftast 4-6 månader. Handsaming i kommunestyret L U F S - L a n d s l a g e t f o r n æ r m i l j ø s k o l e n Org.nr Rådgjevar Dag Audun Eliassen, Kvitnesvegen 11, 6062 Brandal Telefo n : dag.audun.eliassen@lufs.no

2 side 2 av 9 Vi ber difor Balestrand kommune om å stogge handsaminga av den føreliggjande saka. Dersom saka endar som klagesak, kan prosedyrespørsmål a bli avgjerande. Av den grunn ynskjer ikkje LUFS/FAU no å uttale oss nemnande om sjø lve innhaldet i sakspapira. I dette brevet ynskjer vi berre å kommentere framg a ngsmåten Balestrand nyttar. A. HØYRINGSBREVET I høyringsbrevet av står det mellom anna Kva synest høyringsinstansane om budsjettvedtaket 2015 der det vart gjort ve dtak om å overføre elevane frå Fjordtun og Nesse skular til Sagatun skule for ei treårsperiode frå og at ein et ter ei slik periode på nytt kan vurdere kvar elevane frå Fjordtun - og Nesse krins skal gå på skule. Høyrin gsfristen er sett til Som ein ser av sitatet ovanfor, hevdar kommunen at ein her skal handsame ei mellombels nedlegging av dei aktuelle skulane. Til det har vi fylgjande kommentar: Ein har ikkje dekning i budsjettvedtaket for å hevde at det er snakk om mellombels nedl egging av skular. Ingenting i sjølve vedtaket tilseier mellombels løysing, og tabellane syner reduksjonar tilsvarande full nedlegging i alle åra i økonomiplanen. Me n viktigast er at me llombels nedlegging av skular ikkje er heimla i lova. Valet til kommunen står mellom nedlegging og ikkje nedlegging. Administrasjonen pliktar å informere høyringsinstansane på breitt grunnlag om kva konsekvensar høyringsframlegget vil få å seie for dei aktuelle partane. Slik utgreiing er fråverande i høyringsbrevet: berre ei tt alternativ nedleggingsvedtaket - er omtala konsekvensane for mottakarskulen er ikkje kartlagde fylgjene for skuleverket i kommunen (til dømes nedbemanning) er ikkje nemnt borna si reisetid og konsekvensane - er ikkje nemnde. ingen kontradiksjon, der moglege argument vert veg e mot kvarandre moment som talar mot endringa, er fråverande viktige samfunnsspørsmål er ikkje omtala og vurderte Høyringsdokumenta fyller dermed ikkje dei krava ein må kunne stille til ei høyring og saksutgreiing. Framg a ngsmåt en er i strid med god forvaltingsskikk. B. SKULEBRUKSPLAN Vi er kjende med at Balestrand kommune har starta arbeidet med skulebruksplan for kommunen. Ein skulebruksplan er ein pedagogisk plan som set mål og føringar for korleis kommunen skal drive dei eksis terande skulane i kommunen.

3 side 3 av 9 Difor gjev det lita meining å starte arbeidet med ein slik plan midt i ei heilt anna sak der kommunen vurderer å endre skulestrukturen. Arbeidet med det pedagogiske innhaldet i skulen er regulert hovudsakleg gjennom Opplæringsl ova med forskrifter. Skulestruktur er regulert gjennom kommunen sitt overordna planverk, knytt til Plan - og bygningslova. Sakene må d i for ikkje blandast saman, då dei har vidt ulike rettsreglar og prosedyrar. Det fornuftige vil vere å vente på avkla ring av nedleggingssaka før arbeidet med den pedagogiske planen startar. C. FRAMG A NGSMÅTEN I NEDLEGGINGSSAKER 1. FASTSETJIN G AV SKULESTRUKTUR MÅ VERE EIN DEL AV PLANPROSESSEN KNYTT TIL KOMMU NEPLANEN Kommunen er pålagd å ha ein Kommuneplan, jf. regelverket i Kommunelova 5 og Plan - og bygningslova 3 kf. 10 og 11 med vidare. Planen skal setje mål for samfunnsutviklinga i alle deler av kommunen, mellom anna for å sikre gode levekår, same kvar folk bur. Han må femne over 4 år eller meir - og rullerast mi nst ein gong i perioden. Fireårs - tenkinga i Kommuneplanen inneber: a. samfunnsdelen med handlingsdel rullerast kvart år b. planstrategi rullerast kvart 4. år c. planprogram rullerast kvart 4. år d. heile kommuneplanen rullerast kvart 4. år e. kommune - delplan ar for viktige område av drifta rullerast kvart 4. år Kommuneplanen skal som minstekrav ha ein samfunnsdel med handlingsdel. Den skal rullerast kvart år. Her må viktige område av verksemda (t.d. oppvekst - sektoren) vere utgreidde, vurderte og målsette. Det er understreka at born og unge sine interesser skal ivaretakast særskilt. I lovverket er det eintydig slått fast at kommuneplanen sin samfunnsdel med handlingsdel, skal vere grunnpilaren for all anna planlegging i kommunen og må danne grunnlag fo r kommunen sine oppgåver og målsetjingar. LUFS/FAU legg til grunn at skulen er sjølve limet i lokalsamfunnet, og ein avgjerande del av infrastrukturen. Barnefamiliar og næringsliv etablerer seg ikkje i lokalsamfunn utan skule. Skulen er grunnleggjande fo r gode oppvekstvilkår, framtidstru og busetnad.

4 side 4 av 9 Kommunen kan dermed ikkje fatte eit meir vidtrekkjande, negativt vedtak enn å ta nærmiljøskulen vekk frå born, foreldre og lokalsamfunn. det set kvaliteten i kommunen si sakshandsaming på viktige prøver det vil òg fortelje mykje om det demokratiske sinnelaget som bør prege tilsette i offentleg forvalting Det handlar ogs å om å gje folk ei respektfull og gjennomtenkt handsaming. Kommunen fremjar ei sak som vil kunne gje dramatiske endringar i born og f oreldre sine daglege liv og arbeid endre grunnlaget for familiane sine langsiktige livsplanar og voner private låneopptak i millionklassen for å byggje og bu eventuelt flytte Plan - og bygningslova, Forvaltingslova med vidare legg klare føringar for at både kvaliteten på sakshandsaminga og fristar som vert nytta, skal tilpassast omfanget og alvoret i saka. Plan - og bygningslova sin minimumsfrist er 6 veker. For ei lita og ubetydeleg sak, var det kanskje forsvarleg om kommunen nytta ein slik kort høyri ngsfrist. I større plansaker er det ikkje uvanleg at kommunar set høyringsfristar på 4-6 månader. Det bør skje i denne omfattande saka. Prinsippet om foreldremedverknad står sterkt i norsk skule. LUFS/FAU vonar difor at kommunestyret tek omsyn til dei krava som FAU ved sterkt berørte skular kjem med i dette brevet. Det gjeld vår livssituasjon vår framtid 2. FRAMLEGG OM N EDLEGGING AV EIN SKULE KAN KOME SOM RESULTAT AV EIT EVENTUELT VEDTAK I KOMMUNEPLANEN Dersom samfunnsdelen med handlingsdel får før ingar om å endre skulestrukturen, må administrasjonen utarbeide ein kommune - delplan skule. Her skal moglege alternativ skulefagleg utgreiast. Saka skal s å på offentleg høyring i tråd med Plan - og bygningslova. Minimumsfrist er 6 veker i viktige saker o ftast 4-6 månader. Handsaming i kommunestyret. Eit slikt dokument skal femne om heile skuleverket og gjelde for minst fire år. innhaldet skal rullerast i lag med kommuneplanen skulestrukturen må liggje fast i planperioden Planperioden på fire år, med rommelege høyringsfristar ved rullering (i plansaker 4-6 månader) er meint å sikre både administrasjon, skule, foreldre,

5 side 5 av 9 born og andre innbyggjarar føreseielege rammer, arbeidsro og trygg langtidsplanlegging. Ein slik plan vil naturleg nok innehalde e i rekkje ulike alternativ med innbyrdes motstridande interesser og fylgjer. Dokumentet vil dermed ikkje vere eigna til anna enn å gje samla konsekvens - vurderingar og generelle høyringsfråsegner. Men planen vil til slutt bli ein naudsynt styringsreiskap og førebyggje overraskande og dårleg utgreidde endringsframlegg. Når prosessen ovanfor med tida er fullførd og kommunen eventuelt har eit gyldig planvedtak om ein ny og endra skulestruktur vil administrasjonen ha heimel for å kunne byrje ein prose ss som eventuelt kan føre til nedlegging av skular (endre opptaksområda for skular). Ikkje før. Ein velstyrt kommune med god forvaltingsskikk, plasserer då dei vedtekne struktur - endringane under år 4 i kommuneplanen. I tur og orden vil dei då kunne reisa st, utgreiast og handsamast som einskildsaker i tråd med dei særlover og regelverk som gjeld for saksfeltet. 3. DEN SKULESAKA MÅ DERETTER KONSEKVENSUTGREIAST OG H ANDSAM AST SOM EINSKILDSAK LUFS/FAU legg til grunn at kommunen knapt kan gjere eit meir vidtr ekkjande, negativt vedtak enn å ta heile eller deler av nærmiljø - skulen bort frå eit lokalsamfunn. Det skal avspegle seg i den kommunale forvaltinga. Vi vil streke under at dersom alle elevar i kommunen skal få opplæring i tråd med Opplæringslova og lær eplanen, må skulen liggje i borna sitt eige nærmiljø. Ein levande nærmiljø - skule er òg viktig for trivnad og framtidig busetjing. Om ein vedteken kommune - delplan skule opnar for å kunne leggje ned ein skule, skal saka handsamast som einskildsak etter r egelverket knytt til Opplæringslova 8-1, Forvaltingslova 37 om Kommunal forskrift, jf. rundskriv Udir Justisdepartementet har laga rettleiaren "Forskriftsarbeid for kommuner". Vi registrerer at administrasjonen i Balestrand i høyringsbrevet hev dar at Det er opp til kommunen å avgjere om dei vil fastsette krinsgrensene etter eiga forskrift. Dette med bakgrunn i sitat frå Opplæringslova 8-1 som lyder: Kommunen kan gi forskrifter om kva for skole dei ulike områda i kommunen soknar til (vår uth eving). Om krav til kommunal forskrift eller ikkje, vil vi seie fylgjande: Etter at 6 - åringane k om inn i skulen, fekk Sivilombodet eit sterkt aukande tal nedleggingssaker på bordet. Ombodet gjekk då til det uvanlege steget å fremje ei eiga melding for Stortinget. Her gjorde embetet greie for nokre av sakene. I sak uttala Sivilombodet m.a.:

6 side 6 av 9 "Ombudsmannen uttalte, på bakgrunn av ordlyden i opplæringsloven 8-1 og lovens forarbeider, at kommunens tildeling av skoleplass i grunnskolen i utgangspunktet er et e nkeltvedtak. Kommunen kan imidlertid i forskrift fastsette bestemmelser om hvilke geografiske områder som sogner til den enkelte skolen, jf. opplæringsloven 8-1. Dersom vurderingen av hvilken skole den enkelte eleven skal tildeles plass på ikke forutsette r utøvelse av et individuelt og konkret skjønn, er ikke tildelingen av skoleplass et enkeltvedtak. "Vedtak" i forvaltningslovens forstand er i dette tilfelle det generelle forskriftsvedtaket, som fastsetter tildelingen av skoleplass i det enkelte tilfellet." Einskildvedtak er den strengaste typen vedtak etter Forvaltingslova, der kvar einskild elev må utgreiast og handsamast for seg - med klagerett og det heile. Det v ert i så fall eit veldig byråkrati - særleg der det er mange elevar. Difor sa Sivilombods mannen at denne typen vedtak om fastsetjing og endring av opptaksområde, som vedkjem rettane til fleire, vanlegvis kan fastsetjast gjennom forskrift. Det er i den samanhengen ordet "kan" dukka opp. Kommunen "kan" bruke forskrift - for å unngå dei langt me ir omfattande einskildvedtaka for kvar elev. Det resulterte i at nasjonalforsamlinga skjerpa rettsreglane, jamfør vedtak i Innstill. O.nr.70 ( ) om "Kretsgrenser og nærmiljøskoler". Stortinget uttala der krystallklart at " Komiteen viser til at re gulering av kretsgrenser bestemmes av kommunen gjennom forskrift, jf. 8-1." Det står ikkje "kan bestemmes". I tråd med den nemnde rettleiaren om Kommunal forskrift må difor kommunen gjere fylgjande: full konsekvensutgreiing (pedagogisk, samfunnsmess ig og økonomisk). deretter høyringsrunde minimumsfrist 2 månader. handsaming i kommunestyret. Vi legg dessutan til grunn at dei uskrivne rettsreglane om god forvaltingsskikk er like viktige som det skrivne regelverket i lover, forskrifter og andre fø resegner. God forvaltingsskikk er òg ein garanti - som skal sikre eit forsvarleg grunnlag for all handsaming i folkevalde organ - og ikkje minst framtidsretta vedtak gjennom opne prosessar. Samanfatta i Forvaltingslova sitt omgrep "blitt til på ein rett m åte". LUFS /FAU ber difor Balestrand kommune om å stogge handsaminga av denne saka fram til planprogram er handsama samfunnsdelen av kommuneplanen er handsama på nytt kommune - delplan skule er utarbeidd Då fyrst vil Balestrand kommune ha heimel i sitt eige planverk til å byrje ein prosess som eventuelt kan føre til ned legging av skular. Det skal i s å fall gjerast som einskildsaker etter regelverket om kommunal forskrift.

7 side 7 av 9 Vi ber om at eit eventuelt svar på dette brevet vert sendt elektronisk ti l underskrivne rådgjevar i LUFS. Med helsing Brite Kandal Dag Audun Eliassen - leiar - - rådgjevar dag.audun.eliassen@lufs.no 2 v edlegg. Kopi til : Medlemene i Balestr and kommunestyre FAU ved skulane i Balestrand Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Foreldreutvalet for grunnopplæringa (FUG) Barneombodet

8 VEDLEGG 1. side 8 av 9

9 VEDLEGG 2. side 9 av 9