Kontoret til Indre Hordaland jordskifterett, Voss Sak nr.: JØRDRE gnr. 85 i Granvin. Krav om sak etter jordskiftelova 2 b

Transkript

1 RETTSMØTE Rettsmøtedag: Stad: Kontoret til Indre Hordaland jordskifterett, Voss Sak nr.: JØRDRE gnr. 85 i Granvin Saka gjeld: Krav om sak etter jordskiftelova 2 b Jordskiftedommar: Settedommar Ola Hauge, som einedommar etter jordskiftelova 9 andre ledd. Protokollførar: Dommaren Saka er kravd av: Finn Inge Jørdre Til handsaming: Partar: Naboar: Til stades: Spørsmålet om saka skal fremjast Finn Inge Jørdre, eigar av gnr. 85/1 Kjell Arne Jørdre, eigar av gnr. 85/2 Sølvi Irene og Vidar Reime, eigar av gnr. 85/4 Eigedommane ligg i Granvin kommune. Finn Inge Jørdre møtte saman med kona Tina Roslinde Jørdre. Kjell Arne Jørdre og Vidar Reime. Dessutan møtte avd.ing. Sigbjørn Hauge frå Indre Hordaland jordskifterett. På spørsmål frå jordskiftedommaren hadde ingen merknader til innkallinga til møtet eller til måten retten var samansett på. Ingen kjende til noko som kunne tilseie at retten var inhabil. Følgjande dokument vart lagt fram: 1 Krav om sak frå Finn Inge Jørdre, dat , med vedlegg kopi av 5 bilder. 2 Brev frå Kjell Arne Jørdre, dat , med vedlegg: 1 Beskrivelse av stova på Jørdre. 2 Teikningar av stova, grunnriss og fasader. 3 Brev til jordskifteretten frå Kjersti Finne, jordbrukssjef i Granvin herad, med vedlegg: 1 Beskrivelse av stova på Jørdre. 2 Teikningar av stova, grunnriss og fasader. 3 Kopi av fire bilder. 4 Kostnadsoverslag, frå Byggefirma Kjerland og Velken, Granvin, dat Brev til Kjell Arne Jørdre frå Granvin herad, Teknisk drift og næring, med tilsagn om SMIL-midlar, dat Flybilde og kart over Jørdre. 7 Kopi av søknad om SMIL-midlar frå Kjell Arne Jørdre, dat JØRDRE GNR 85Vestoppland og Sør-Gudbrandsdal jordskifterett 1

2 4 Brev til partar og naboar vedr. behandlinga av saka, der jordskiftedommar Ola Hauge blir oppnemnd til settedommar. 5 Innkalling til rettsmøte i dag, sendt partar og naboar i vanleg brev, vedlagt mottakskvitteringar. Dokumenta vart gjennomgått i nødvendig grad. Dommaren opplyste at han har kopi av tidlegare sak nr. 13/1989, slutta , som bl.a. behandla forhold i tunet på Jørdre. Jordskiftedommaren orienterte om jordskifteretten og behandlinga av sakene. Partane vart formana og fekk forklare seg. Finn Inge Jørdre forklara seg om kravet. Han bemerka først at eldhuset/røykehuset til gnr. 85/2 ikkje var med på kartet. Han viste plasseringa av det mellom eldre våningshus på gnr. 85/2 og eldhuset hans. Elles viste han til kartet om plassering av husa, og opplyste at avstanden mellom hans våningshus og bua/gamlestova på gnr. 85/2 er berre 75 cm. Han kravde sak då han fekk høyre at Kjell Arne Jørdre skulle restaurere huset. Sjølve bakgrunnen for kravet er ønskje om å få det litt rommelegare inne i tunet, då det i dag er trongt og vanskeleg med parkering av bilar m.m. Han nemnde i tillegg branntryggleik som argument. Husa står så tett at det ville vera svær kritisk ved ein brann, sjølv om båe bruka no har brannvarslingsanlegg. Vidare er forholda med eldhuset på gnr. 85/2 til sjenanse for tunet og våningshuset hans når huset er i bruk. Han opplyste vidare at det har vore utvikling i tunet, bl.a. ved at vegen til gnr. 85/4 vart langt om. Denne gjekk før tvers gjennom det tette tunet. Det vart då bygt kommunal veg fram til gnr. 85/4, eit lite hus vart rive, og det vart makeskifta noko areal. Dette skjedde omkring Dessutan har både gnr. 85/2 og 85/4 flytta eller bygd nye våningshus utanom det tettaste tunet. Sjøl har han eit kårhus ved gardsvegen vest for tunet. Han meinte no at forholda var overmodne og at det bør gjerast noko for å betre forholda i tunet. Kvar eigar må få høve til å bygge ut sitt tun. Han krev ikkje full utskifting i tunet, berre eit mindre jordskifte for å få flytta ut desse to husa. Han var einig i at gamlestova bør takast vare på, men meinte det kan gjerast betre på ei tomt nærare det nye våningshuset på gnr. 85/2. Han viste til ei gamal smietomt der, som til dømes kunne brukast. Han viste elles til kvar han tenkte gnr. 85/2 kunne få att areal, noko av hans stykke på øvre sida av gardsvegen. Han var skuffa over at han ikkje fekk varsel frå kommunen om søknaden om restaurering av gamlestova, t.d. i form av nabovarsel. Han meinte at kommunen ikkje hadde vore på synfaring på Jørdre i samband med søknaden. Han opplyste at han i fjor hadde tilbydd seg å ta del i kostnad med flytting i samband med den restaureringa som skulle skje. Han opplyste at han no driv med sau på garden, og har hatt anna arbeid utanom. Han ba om at saka vart fremma. Tina Roslinde Jørdre, kona til Finn Inge Jørdre, forklara seg. Ho opplyste at ho kom JØRDRE GNR 85Vestoppland og Sør-Gudbrandsdal jordskifterett 2

3 til garden i 1991, frå heilt andre miljø i Sverige. Ho er difor kjent med ulike bumiljø, og ho viste til at sonen deira vil bli tiende generasjon i dette tunet. Ho viste til det tronge tunet, og dei to husa til gnr. 85/2 som står heilt inntil hennar eigne hus. Særleg er forholda vanskelege når det skjer brygging og røyking av kjøtt o.l. i eldhuset. Røykinga går føre seg over fleire dagar, og røyken blir gjerne liggande stinn nede mellom husa og trekker også inn i våningshuset. Det er ikkje verande ute i tunet i desse periodene. Dessutan driv naboane ute mellom husa under dette arbeidet, og ho kan føle seg invadert i sitt eige tun, då dette går føre seg berre 8-10 m frå inngangsdøra hennar. Vidare er tunet her den mest solvendte plassen på ettermiddagen, med sol langt utover kvelden. Det er den naturlege samlings- og opphaldsstaden i tunet deira. Ho ønskjer råderett over denne kjerna i tunet. Kjell Arne Jørdre forklara seg om saka. Han gjorde merksam på at dei bur i eit klyngetun, og er klar over at tunet er trongt. Han meinte Finn Inge Jørdre ser for lite på sine eigne hus, t.d. GamleSjur-stova, som ligg aust for våninsgshuset på gnr. 85/1. Han viste også til at dei to aktuelle husa er vurdert som verneverdige, og meinte at han ikkje kan rive dei utan vidare. Han viste til at eit tilbygg på Gamlestova er rive tidlegare, for å betre tihøva. Sjølv har han bygd nytt våningshus ovanfor tunet i 2000, men den eldre hovudbygningen er brukt som kårhus av foreldra hans. Huset vil også bli brukt i framtida, så han vil uansett vera tilstades nede i det gamle tunet. Gamlestova meiner han er det eldste huset i tunet, og bør takast vare på. Han har tenkt å samle gamle ting i huset, som eit lite museum. Han viser til at flytting av huset vil vera kostbart, og han er ikkje villig til å ta kostnader med flyttinga. Han opplyste at han gav beskjed til Finn Inge Jørdre om reparasjonen av taket på Gamlestova. Det vart sendt bilder frå husa med søknaden om SMIL-midlar, og ingen frå kommunen var på synfaring i den samanheng. Tomt for dei to husa ved ei eventuell flytting har han ikkje tenkt særleg på, men meinte det ikkje ville vera problemet. Han opplyste at han driv med sau og har fullt arbeid utanom garden. Han meiner han tek omsyn til naboane ved bruk av husa. Han opplyser at dei siste åra har han utført røyking i eldhuset på gnr. 85/4, for å unngå dei store problema for gnr. 85/1. Han har nyleg brygga i eldhuset, men det skjer berre ein dag, kanskje to gonger i året. Han meiner gnr. 85/1 kan betre forholda mykje på sin eigen grunn, og går mot at saka blir fremma. Vidar Reime forklara seg som nabo. Han opplyste at han er lite berørt av saka, og at hans våningshus er flytta ut frå tunet tidlegare. Vegen fram til gnr. 85/4 vart omlagt på 70-talet, og dei areala som vart makeskifta er skylddelte og har gnr. 85 bnr. 14, 15 og 16. Han driv med sau og har jobb utanom garden, og han har ikkje noko syn på fremmespørsmålet. Etter pause reiste retten og partane til Jørdre på synfaring. Her møtte også Sølvi Irene Reime. Forholda i tunet vart sett på og jordskiftedommaren tok diverse bilder. Partane fekk påvise forholda og koma med utfyllande forklaringar. Gamlestova/røykstova til gnr. 85/2 står ca. 75 cm frå våningshuset på gnr. 85/1. Stova JØRDRE GNR 85Vestoppland og Sør-Gudbrandsdal jordskifterett 3

4 er tømra, men tre vegger er kledd utvendig, og innvendig er alle vegger kledd med spesiell panel. Det er mura kjellar under stova, med store steinheller som tak, og dør ut. Kjellaren har tidlegare vore brukt som potetkjellar. Eldhus/røykehus på gnr. 85/2 står heilt inntil eldhuset på gnr. 85/1. Det har vegger i gråsteinsmur, med sperretak i tre og store steinheller på taket. Huset har ikkje pipe, men ein form for ljore der røyken trekker ut. Eldhus til gnr. 85/1 står på mur, høgare oppe enn det andre eldhuset, og er bygd saman med eit eldre stovehus, som ikkje er i bruk som bustadhus lenger. GamleSjurstova står litt lågare enn hovudbygningen, og er heller ikkje i bruk som bustadhus lenger. Aust for Gamlestova har gnr. 85/1 hage, nokså flat. Mellom denne og GamleSjurstova går den gamle vegen fram til gnr. 85/4. Men vegretten på denne vart avløyst då ny kommunal veg kom, så bnr. 1 disponerer denne. I hagen mellom hovudbygningen og den kommunale vegen står ein stor alm, som skygger ein del for våningshuset. Finn Inge Jørdre viste korleis han har tenkt veranda på ytre side av hovudbygningen. Partane viste grensene mellom eigedommane, som går litt annleis enn registrert på kartet, dok 3 vedl. 6. Dei såg stort sett klare ut i marka, og ein del grenser er beskrive i skylddelingsforretningar vedr. makeskifte i samband med framføringa av den kommunale vegen. Retten skisserte dei korrekte grensene på sitt kart. Dersom saka blir gjennomført, vil grensene bli målt inn korrekt. Det erstatningsarealet som Finn Inge Jørdre tenkte Kjell Arne Jørdre kan få i jordskiftet, vart vist. Det ligg lagleg til inntil gnr. 85/2, men Kjell Arne Jørdre hadde ikkje gjort seg opp klar meining om dette. Aktuell plassering ved flytting av husa vart sett på, bl.a anna tomt etter gamal smie. Her er det fjell, så huset kan ikkje få kjellar på den tomta. Jordskiftedommaren skisserte kva alternativ han ser for saka vidare: 1 Skaffe ei førehandsvurdering eller enkel uttale frå kommunen eller fylkeskonservatoren om ev. flytting. Denne kan sendast partane for skriftlege merknader. Når partane sine merknader til dette kjem inn, må retten ta stilling til om ein skal gå vidare med saka, eller om ho blir nekta fremma. Dersom saka blir fremma, må retten søke om flytting, etter å ha skaffe kostnadsoverslag over flyttinga. Søke ev. tilskott til flyttinga. Resultatet av desse må så leggast fram for partane i rettsmøte. Dersom flytting blir godkjent, og flyttinga no kan vera tenleg for båe eigedommane, jf. jordskiftelova 3, kan retten gjennomføre saka. 2 Nekte fremme av saka. På spørsmål hadde ingen merknader til at innkallinga til neste møte blir send i vanleg brev med to vekes varsel, jf. jordskiftelova JØRDRE GNR 85Vestoppland og Sør-Gudbrandsdal jordskifterett 4

5 Synfaringa vart så avslutta og saka utsett inntil vidare. Jordskifteretten gjorde deretter slikt vedtak: Kravet gjeld eit mindre jordskifte etter 2 b i jordskiftelova, med flyttinga av gamlestova/røykstova og eldhuset til gnr. 85/2. Som det går fram av partane sine forklaringar, står husa svært tett og forholda i tunet er vanskelege. Dei to andre eigedommane har tidlegare flytta ut sine våningshus, medan rekvirenten av saka, Finn Inge Jørdre framleis har bustadhuset inne i tunet og bur der. Jordskifterettens ser klart ulempene med det tette tunet, og meiner det med fordel kunne gjerast noko for å betre forholda. Ei flytting av dei to husa ville betre plassen i tunet noko. Det ville løyse opp meir av fellesskapet i tunet, slik at også gnr. 85/1 fekk meir tidsmessig og privat forhold i tunet. I tillegg kunne det gjerast ein del tiltak på grunn til gnr. 85/1, med opparbeiding av snuplass og parkeringsplass, bygging av balkong og utnytting av eksisterande hage på båe sider av våningshuset. Det bør også vurderast å rive eit av dei eldre våningshusa som ikkje er i bruk. Det er klart at båe husa er gamle, og det går fram av beskrivelsen av Gamlestova at årstalet 1778 er hogge inn. Huset er slik minst så gamalt. Ei eventuell flytting vil krevje løyve frå kommunen/fylkeskonservatoren. Jordskifteretten finn at det må skaffast meir opplysningar om det er råd å gjennomføre ei flytting av huset, og eventuelt kostnaden med det, før retten kan ta stilling til om saka skal fremjast og flytting gjennomførast. Retten vil ta kontakt med kommunen og fylket for å få slike opplysningar. Vedtaket om saka skal fremjast eller ikkje vil difor bli utsett inntil vidare. Det kan då skje i lukka rettsmøte når desse opplysningane ligg føre. Slutning: Spørsmålet om fremme av saka blir utsett. Utskrift av rettsboka blir send til partane i vanleg brev. Retten heva. Jørdre i Granvin, Ola Hauge (sign.) Rett utskrift JØRDRE GNR 85Vestoppland og Sør-Gudbrandsdal jordskifterett 5

6 KJENNELSE Rettsmøtedag: Stad: Kontoret til Vestoppland og Sør-Gudbrandsdal jordskifterett, Lillehammer. Sak nr.: JØRDRE gnr. 85 i Granvin, utsett frå Saka gjeld: Krav om sak etter jordskiftelova 2 b Jordskiftedommar: Settedommar Ola Hauge, som einedommar etter jordskiftelova 9 andre ledd. Protokollførar: Dommaren Saka er kravd av: Finn Inge Jørdre Til handsaming: Partar: Naboar: Til stades: Spørsmålet om saka skal fremmast Finn Inge Jørdre, eigar av gnr. 85/1 Kjell Arne Jørdre, eigar av gnr. 85/2 Sølvi Irene og Vidar Reime, eigar av gnr. 85/4 Eigedommane ligg i Granvin kommune. Ingen utanom jordskiftedommaren Følgjande dokument vart lagt fram: 6 Brev frå bygningsvernkonsulent for Hardanger, Anne Lise Brask Eriksen ved Hardanger folkemuseum, Utne, dat Brev frå Finn-Inge Jørdre mottatt På rettsmøte med befaring vart spørsmålet om å fremme saka utsett, for å skaffe meir opplysningar om det er råd å gjennomføre ei flytting av røykstova på gnr. 85/2, tilhøyrande Kjell Arne Jørdre. Ved kontakt med Granvin kommune om flyttespørsmålet, vart ein vist til Anne Lise Brask-Eriksen ved Hardanger Folkemuseum, Utne. Ho var villig til å koma med ei vurdering i spørsmålet. Dette vart formeldt oversendt i brev av , vedlagt rettsbok og div. dokument frå saka. Svar på dette kom dessverre ikkje før , lagt fram som dokument nr. 6. Brask Eriksen konkluderer med at husa ikkje bør flyttast, og tilrår at kulturseksjonen i Hordaland fylkeskommune får uttale seg i saka. Partane i saka har fått denne uttala tilsendt i brev av for å kunne koma med merknader. Etter fristen har retten fått inn brev/merknad frå Finn- Inge Jørdre mottatt JØRDRE GNR 85Vestoppland og Sør-Gudbrandsdal jordskifterett 6

7 Jordskifteretten tok fremmespørsmålet opp til vurdering og gjorde slik kjennelse: Kravet gjeld eit mindre jordskifte etter 2 b i jordskiftelova, med flyttinga av gamlestova/røykstova og eldhuset til gnr. 85/2. Som det går fram av partane sine forklaringar jf. rettsboka side 2-4, står husa svært tett og forholda i tunet er vanskelege. Dei to andre eigedommane har tidlegare flytta ut sine våningshus, medan rekvirenten av saka, Finn Inge Jørdre framleis har bustadhuset inne i tunet og bur der. Men også denne eigedommen har bygd kårbygning ved gardsvegen vest for tunet. Bygningskonsulent for Hardanger, Anne Lise Brask-Eriksen ved Hardanger folkemuseum, har i uttala si slik konklusjon: Dei to husa på bruk 2 på Jørdre, røykstove og eldhus bør ikkje flyttast på grunn av høg verneverdi. Røykstova kan vera så gamal at ho er automatisk freda. Det gamle sentrale tunet er eit kulturminne der alle husa vert sett på som ein heilskapleg samanheng som gjer tunet verdi. --- Vidare blir det peika på dei bygningmessige krava ved arbeid med å flytte verneverdige hus, og at slik flytting difor blir svært kostbart. Dessutan krev ei eventuell flytting løyve frå dei bygningsantikvariske myndigheitene. Finn-Inge Jørdre ønskjer saka fremma, og peikar i brevet frå på at uttala inneheld faktafeil og privat synsing, og ber retten skaffe ei ny uttale frå anna kompetent myndigheit. Han ønskjer også uttale frå brannmester om branntryggleiken i tunet, før retten gjer endeleg vedtak. Jordskifteretten finn at uttala frå bygningsvernkonsulenten stadfestar mange av dei inntrykk retten fekk under befaringa. Uttala har sikrare opplysningar om alder m.m. for husa, og om bygningsmessige forhold og verneverdi. Retten kunne tenkt seg sikrare kostnader for flyttinga, men er klar over at kostnaden vil bli vesentleg, sannsynlegvis fleire hundre tusen kroner. For branntryggleik ville det sjølvsagt vera ein fordel å flytte ut dei to husa, særleg eldhuset. For røykstova ville ei flytting til ei meir einsleg tomt gje sikrare forhold for dette verneverdige huset. Elles ser ikkje retten at slike nye uttaler ville gje spesielle nye moment. Jordskifteretten finn på denne bakgrunn ikkje slike manglar ved uttala at det er nødvendig å skaffe nye faglege uttaler om forholda. Retten meiner å ha tilstrekkeleg grunnlag for å ta avgjerd i spørsmålet. Finn-Inge Jørdre får difor ikkje medhald i dette kravet. Eigaren av røykstova og eldhuset, Kjell Arne Jørdre på gnr. 2, går mot at saka blir fremma, og meiner at gnr. 1 kan betre forholda ved tiltak på eigen grunn. Dei tredje eigarane i tunet, Sølvi Irene og Vidar Reime, eigarar av gnr. 85/4, vil ikkje bli innblanda i sjølve jordskiftet, og har ikkje noko spesielt syn på fremmespørsmålet JØRDRE GNR 85Vestoppland og Sør-Gudbrandsdal jordskifterett 7

8 Jordskifteretten må vurdere sjansen til å få løyve til ei eventuell flytting, og vurdere fordelane ved ei flytting mot ulempene og kostnadene det ville føre til. Retten har plikt til å vurdere om eit tiltak er tenleg for alle eigedommane, jf. jordskiftelova 3 a) som seier: Jordskiftet kan ikkje fremmast a) dersom kostnadene og ulempene blir større enn nytten for kvar einskild eigedom. Retten ser at uttala frå bygningsvernfagleg hald er svært klar og eintydig mot flytting av dei to aktuelle husa. Retten vurderer omsynet til antikvarisk verdi, og verneverdi for røykstova som stor, også ut frå andre dokument i saka. Ut frå sannsynleg alder på huset, og dei kulturhistoriske verdiane i klyngetunet som heilheit, ser retten sjansen for å få løyve til flytting som liten. Jordskifterettens ser klart ulempene med det tette tunet, særleg fordi bruken og forholda med krav til bustadkomfort og liknande har forandra seg mykje sidan husa i tunet vart bygd. Retten meiner det med fordel kunne gjerast noko for å betre forholda. Ei flytting av dei to husa ville betre plassen i tunet noko og hindre røykplage frå eldhuset. Det ville løyse opp meir av fellesskapet i tunet, slik at også gnr. 85/1 fekk meir tidsmessig og privat forhold i tunet. Men retten meiner fordelane med ei slik flytting vil vera noko begrensa. Det ville opne noko i tunet og skape litt meir privat plass for gnr. 1. I tillegg ville det gje fordeler med meir skilde forhold i tunet, og ta bort ulemper og forhold som påverkar naboforholda negativt. Det er på det sosiale planet fordelane vart størst, og dette er også vanskelegast å vurdere verdi på. I denne saka ville det vera gnr. 1 som ville ha det alt vesentlege av nytten med ei flytting, og som difor måtte ta kostnadene med tiltaket. Retten kan ikkje sjå at dei fordelane ei flytting ville gje, nytteverdien, stå i høve til dei store kostnadene flyttinga ville føre til. Flyttinga ville difor ikkje vera tenleg for gnr. 1. Av den grunn kan ikkje retten fremme saka, jf. 3 a). Men jordskifteretten ser at det også finst andre måtar for å opne tunet og skaffe eit meir privat tun, og som kan skje på Finn-Inge Jørdre sin eigen grunn. Retten vil her peike på den vesle hagen som ligg lengst aust på øvre side i tunet. Her går det an å ha ein god uteplass. Dessutan disponerer gnr. 1 den gamle vegen gjennom tunet, og kan planere og få til snuplass/parkeringsplass for bil i dette området. Gnr. 1 har også to gamle bustadhus som ikkje er i bruk. Det bør vera mogeleg å få løyve til å rive eitt av dei, og slik opne og betre forholda i tunet. Også hagen på sørsida av bustadhuset på gnr. 1 er ein fin plass ut mot dalen og lyset. Det store treet er eit fint tuntre, men er så stort at det skygger for hagen og huset. Det er mogeleg å gjera tiltak og få betra forholda her også. Balkong på huset har vore nemnd. Ut frå dette resultatet av saka, vil jordskifteretten minne om at det krev tilpassingar frå alle ved å bu i eit så tett tun som på Jørdre. Retten vil oppfordre partane til å vise omsyn ved tiltak i og bruk av tunet. Særleg ved bruk av eldhuset på gnr. 2, bør det takast spesielle omsyn, slik det går fram at det er gjort i seinare tid. Det er positivt om eldhuset blir brukt så lite som råd, og at ein kan halde fram med å utføre røyking og eventuelt brygging på andre plassar, slik at røykproblema blir minst mogelege. Ved bruk kan det gå ann å ta omsyn til ver- og trekktilhøva, og det bør gjevast varsel til naboen om slik bruk på førehand JØRDRE GNR 85Vestoppland og Sør-Gudbrandsdal jordskifterett 8

9 Jordskifteretten har då kome til at saka ikkje kan fremmas, på grunn av nyttevurderinga og fordi det er svært lita sjanse til å få flytting godkjent. Etter 74 sjuende ledd i jordskiftelova blir då kostnaden med saka berre to gonger rettsgebyret, kr Finn-Inge Jørdre har betalt inn registreringsgebyr som er lik fem rettsgebyr, kr Han vil no få betalt tilbake forskjellen, kr Slutning: Saka blir nekta fremma. Avgjerda blir forkynt for partane ved brev med mottakskvittering. Avgjerda kan ankast til jordskifteoverretten. Ankefristen er ein månad, rekna frå forkynningsdatoen. Ankereglane blir lagt ved forkynninga. Retten heva. Lillehammer, , Ola Hauge (sign.) Rett utskrift JØRDRE GNR 85Vestoppland og Sør-Gudbrandsdal jordskifterett 9