Rettleiing til gåvemeldinga

Transkript

1 Rettleiing til gåvemeldinga Gåvemeldinga (RF-1616) skal sendast til skattekontoret innan ein månad etter at midla er gitt eller overførde. Både givar og mottakar er ansvarlege for at meldinga blir sendt i rett tid, og begge partar skal skrive under på meldinga. Du finn fleire opplysningar på Kommentarar til dei einskilde punkta i gåvemeldinga. 1. Personopplysningar Gåva er gitt frå Skilde givarar skal krysse av i rubrikken for ugift givar. Dersom separerte givarar ønskjer å dele ut frå felleseige, må begge ektefellene skrive under på gåvemeldinga. Ved delvis skifte, t.d. skifte med avdøde sine særkullsbarn, skal ein krysse av i rubrikken for uskiftebu. Uskiftebu vil seie at midla etter den først avdøde ikkje er delte ut, men tekne over av attlevande ektefelle/sambuar. Utdeling frå uskiftebu til livsarving eller testamentsarving vert rekna for å kome frå ektefelle/sambuar i samsvar med arveavgiftslova 7 andre ledd. Når ein deler ut frå uskiftebu til ein som berre er arving etter den først avdøde (t.d. særkullsbarn eller foreldre dersom avdøde er barnlaus) er hovudregelen at midla blir rekna for å kome frå avdøde. Dersom utdelinga overstig avdøde ektefelle sin part i uskiftebuet, vil resten bli sett på som ei gåve frå den attlevande ektefellen. Det må godtgjerast kor mykje av avdøde sin part som er overskriden (t.d. ved å leggje fram sjølvmeldinga for siste inntektsår) Ved utdeling i sambuaruskifte må det leggjast ved kopi av krav om uskifteattest frå attlevande sambuar (GA-5340). Som sambuarar reknar ein to personar som bur saman og som har felles barn og/eller tidlegare har vore gifte. Vidare reknar ein to ugifte personar som bur og har budd saman i eit ekteskapseller partnarskapsliknande tilhøve i minst to år samanhengande som sambuarar Tidlegare gåver Du må sende eiga gåvemelding for gåver som ikkje er melde tidlegare. Gåver som er gitt innanfor det årlege avgiftsfrie beløpet er ikkje meldepliktige og skal ikkje takast med. Sjå òg punkt 7.2 og følgjande i rettleiinga. 1.3 Mottakar sitt namn Det skal sendast ei melding for kvar mottakar. Dersom mottakaren er gift og gåva er gitt til begge, må det sendast to meldingar der dei står som mottakar for kvar sin del av gåva Slektskapstilhøve Adoptivtilhøve kjem inn under omgrepet slektskapstilhøve. Det er ikkje nødvendig å spesifisere at mottakaren er adoptivbarn. Det er nok å skrive barn. Som fosterbarn reknar ein dei som faktisk er oppfostra hjå givaren, også stebarn som har vore oppfostra hjå givaren Slektskapstilhøve Her skal ein opplyse om eit eventuelt slektskapstilhøve mellom sambuaren/ektefellen til den som gir gåva og ektefellen/sambuaren til den som får gåva. Dersom desse er i slekt, kan gåva bli arveavgiftspliktig sjølv om givar og mottakar ikkje er i slekt. Sjå arveavgiftslova Når blei gåva gitt Ei gåve blir rekna for å vere gitt når givaren med endeleg verknad har gitt frå seg råderetten eller den vesentlege råderetten over midla. Det er viktig at det blir sett ein bestemt gåvedato. Dette er mellom anna viktig når ein skal avgjere kva for satsar og fribeløp som skal nyttast når arveavgifta skal reknast ut. Dersom det er vanskeleg å setje ein bestemt dato, kan det vere nødvendig å gi utfyllande opplysningar til skattekontoret. Skriv på eige ark dersom det ikkje er plass i punkt 5, særlege opplysningar. 2 Spesifikasjon og verdi av midla som blir delt ut Ein skal opplyse om anteken salsverdi då gåva blei gitt. Unnataka er omtalt under kvart einskild punkt. 2.1 Fast eigedom Fast eigedom skal førast opp med anteken marknadsverdi på gåvetidspunktet. Sjølv om ein eigedom har redusert verdi pga. bruksrett eller liknande, skal full verdi førast opp. Frådrag for bruksretten skal førast under punkt 3.4. Dersom det er avtalt heilt eller delvis vederlag for eigedomen skal den førast opp med full verdi, mens vederlaget skal førast opp som frådrag under punkt 3.3. Dersom eigedomen ikkje er taksert i samband med overdraginga av gåva, må det fyllast ut eit opplysningsskjema for fast eigedom. Følgjande skjema er tilgjengelege på RF-1617N Godkj

2 Opplysningsskjema for bustadeigedom/tomt (RF-1618) Opplysningsskjema for fritidseigedom/tomt (RF-1619) Opplysningsskjema for annan fast eigedom/tomt. (RF- 1620) Når fast eigedom som er underlagd åsetesrett (jordbruks- og skogbrukseigedom) blir overdregen til givaren sin slektning i rett nedstigande linje, skal eigedomen førast opp med 3/4 av den antekne salsverdien. Dersom denne typen eigedom på skifte av uskiftebu blir overført til den første avdøde ektefelle sin slektning i rett nedstigande linje i samsvar med skiftetakst, skal heile takstbeløpet førast opp. Ein gåvemottakar kan ikkje for gåve frå same givar krevje verdsetjing etter desse reglane for meir enn ein eigedom eller dei partane han får i ein eigedom, dvs. bruk som har vore drive som ei driftseining. Dette bør du vere merksam på: Verdien som er lagd til grunn ved utrekninga av arveavgifta vil kunne vere bestemmande for inngangsverdien når den skattepliktige gevinsten skal fastsetjast ved eit eventuelt seinare sal. Inngangsverdien kan ikkje setjast høgare enn den verdien som er lagd til grunn ved utrekninga av arveavgifta. Du finn fleire opplysningar om korleis gevinsten blir rekna ut på under reglane om kjøp og sal av bustad. 2.4 Aksjar og aksjefond mm Ved overdraging av aksjar og partar kan mottakaren ha krav på frådrag for ein eventuell framtidig skattegevinst ved sal av desse, jf. arveavgiftslova 14, 5. ledd. Dette gjeld overdraging av børsnoterte og ikkje-børsnoterte aksjar, partar i aksjefond, deltakarlikna selskap, sparebankar og andre sjølveigande finansieringsføretak, gjensidige forsikringsselskap, samvirkeføretak og tilsvarande utanlandske selskap. Skjema RF-1624 skal difor nyttast, og dette finn du på Samla nettoverdi skal overførast frå punkt 5 i RF-1624B til punkt 2.4 i gåvemeldinga. 2.5 Verdipapirfond mm Her fører du opp partar i verdipapirfond (ikkje aksjefond), obligasjonar og andre verdipapir som ikkje kjem inn under arveavgiftslova 14 femte ledd (sjå punkt 2.4 om kven dette gjeld). 2.6 Livsforsikrings- og livrenteavtalar Forsikringsbeløp som etter avtalen med selskapet er forfalne til utbetaling på gåvetidpunktet skal førast opp med beløpet som er utbetalt frå forsikringsselskapet. Dersom ei livsforsikring blir gitt som gåve før ho er forfallen til betaling, skal ein opplyse om attkjøpsverdien. Legg ved oppgåve over attkjøpsverdi frå forsikringsselskapet. Livrente der utbetalinga har starta, blir sett til kapitalverdien av dei årlege utbetalingane som vil bli utførde frå gåvetidspunktet. Livrenta sin kapitalverdi, utrekna etter arveavgiftslova 13, kan førast opp, men er ikkje nødvendig. Skattekontoret vil uansett på bakgrunn av opplysningane rekne ut kapitalverdien. Livrente som kan attkjøpast, men som ikkje har forfalle til utbetaling når gåva blir gitt, blir sett lik attkjøpsverdien. I tillegg må du opplyse om verdien av ein eventuell opptent fripolise på gåvetidspunktet. Legg ved oppgåve over attkjøpsverdi og ein eventuell fripolise frå selskapet. Dersom du vil ha ytterlegare opplysningar om dette, kan du lese i handboka for arveavgift, kapittelet om forsikringsytingar som du finn på Rentefrie eller billige lån, ettergiving og forelding Dersom eit lån frå givar til mottakar ikkje har vore renteberande, eller dersom avtalt rente har vore lågare enn den renta som gjeld ved rentefrie lån i arbeidstilhøve, blir dette rekna som ei gåve / ein fordel som skal takast med i avgiftsgrunnlaget. Denne renta svarar til normrenta og blir fastsett av Finansdepartementet for ein periode på to kalendermånader om gongen. Rentesatsen blir kunngjort på under tabellar og satsar. Ein kan òg få opplysningar hjå Skatteopplysninga. Verdien av gåva/fordelen vil bli utrekna av skattekontoret. Skattekontoret tek omsyn til skatteinnsparinga låntakaren ville hatt dersom han hadde betalt normrente og kunne ha kravd frådrag ved inntektsskattlegginga. Denne går til frådrag i arveavgiftsgrunnlaget. Vi viser til for opplysningar om normrentesatsen. Merk! Dersom lånet er heilt eller delvis ettergitt må ettergivingsbeløpet førast i høgre kolonne. Det same gjeld dersom lånet er forelda. Dersom det berre gjeld eit rentefritt eller billig lån, skal berre felta i punkt tom fyllast ut, ikkje feltet i høgre kolonne. Dersom det er samla opp renter på ettergivingsbeløpet som ikkje er betalte, skal dette beløpet i punkt Motorkøyretøy Under dette punktet skal privatbilar, motorsyklar, snøscooterar, mopedar, mopedbilar og campingvogner førast. Desse midla skal verdsetjast til listepris som ny redusert med eit sjablongmessig aldersfrådrag. Frådraget blir utrekna i prosent og følgjer tabellen nedanfor. Køyretøyet sin alder Del av listepris som ny år 0 (ny) 75 % år 1 65 % år 2 55 % år 3 45 % år 4 40 % år 5 30 % år 6 20 % år 7 år % Listepris for bilar finn du på Side 2 av 5

3 2.10 Uteståande krav og fordelar av annan art Pantobligasjonar og andre uteståande krav (fordringar) som blir gitt som gåve blir sett til pålydande verdi, med mindre det blir godtgjort at den antekne salsverdien er lågare. Døme på andre fordelar er innbu som kunst, antikvitetar og anna lausøyre, skip og andre fartøy, båtar, garn, not- og linebruk og annan fiskereiskap, lausøyre o.a. i handels-, industri- og handverksbedrift, inntektsnytingar og utgifter i samband med overdraginga som er betalt av givar. Spesifiser på eige ark. Dersom kunst eller antikvitetar er taksert må det leggjast ved ein kopi av taksten. Verdsetjing av varelager Varelager blir sett til anskaffings- eller tilverkingsprisen ved overtaking av råderett. Varer som på grunn av at dei er skadde, ukurante eller liknande må seljast til redusert pris, blir sett til pårekneleg salspris med frådrag for salskostnader. Legg ved avskrift av status og vinnings-/ tapskonto per 1. januar i gåveåret (og på gåvetidspunktet dersom rekneskapen er avslutta då). Skattekontoret vil melde frå dersom dei treng ytterlegare opplysningar. Dersom det er inngått skriftleg avtale om overføringa av bedrifta (eller ein part i denne) skal det leggjast ved ein kopi av avtalen. 3 Frådrag i verdien av midla som blir delt ut Mottakaren kan krevje frådrag i avgiftsgrunnlaget for a) dei pliktene som er pålagde av givar som vilkår for gåva og b) for kostnader som er nødvendige for at mottakaren skal bli eigar av midla. Ein kan berre krevje frådrag for plikt når den er absolutt eller når det blir dokumentert at forpliktinga er innfridd. Dersom skattekontoret finn det lite sannsynleg at forpliktinga blir innfridd, kan ein nekte å gi frådrag, jf. arveavgiftslova 16. Frådrag etter arveavgiftslova 14 femte ledd for latent skattepliktig gevinst ved overføring av formuesobjekt omfatta av aksjonær- og deltakarmodellen, skal førast i skjema RF Du finn fleire opplysningar om frådrag på og i handboka i arveavgift, kapittel om frådrag. 3.2 Pantobligasjonar eller gjeldsbrev Det blir gitt frådrag for gjeldsplikta som blir stifta mellom givar og mottakar i samband med overdraginga av gåva. Ein eventuell rentefordel som mottakaren oppnår skal førast i punkt Kontant vederlag Dersom mottakaren har betalt eit kontant vederlag skal dette førast under punkt 3.3. Vederlag som enda ikkje er betalt, skal førast under punkt 3.2. Dokumentasjon for betalt kontant vederlag må leggjast ved gåvemeldinga. 3.4 Inntektsnytingar Det kan krevjast frådrag for inntektsnytingar som givaren har teke atterhald om for seg sjølv eller andre etter reglane i arveavgiftslova 15, jf. 13. Døme på inntektsnytingar er buog bruksrett, livrente, fortløpande kapitalavkastning, grunnavgift. Ved inntektslikninga vil mottakaren berre kunne krevje frådrag for betaling av inntektsnytingar i kontantar, t.d. ein pensjon til givar. Frådrag i skattegrunnlaget avgrensar frådraget ved avgiftsfastsetjinga tilsvarande. Meir om bu- eller bruksrett til fast eigedom Dersom givaren har teke atterhald om bruksrett eller burett til fast eigedom i samband med overdraginga av eigedomen, er det viktig at dette kjem fram i opplysningsskjemaet for verdsetjing av eigedom. Det blir gitt frådrag for givar sin bruksrett til ein fritidseigedom når bruksretten ikkje overstig fire veker per år. Dersom givaren sin bruksrett utgjer meir enn fire veker, blir eigedomsretten vanlegvis ikkje rekna for å ha gått over til mottakar ved utrekning av arveavgifta. Ved overføring av alminneleg bustadeigedom kan ein gi frådrag for givaren sin bruksrett dersom den omfattar mindre enn halvparten av bustadarealet. Givaren sin burett må normalt vere klart avgrensa mot den delen av bustaden som mottakaren nyttar og bør omfatte alle dei innretningane som normalt er nødvendige for å kunne ta arealet i bruk som fast bustad. Dersom bruksretten eller buretten er for omfattande, kan dette føre til at gåva ikkje blir rekna for å vere gitt i arveavgiftsmessig forstand. Skattekontoret vil då utsetje avgiftsutrekninga til råderetten går over på mottakaren. Råderetten går over anten ved opphøyr av bruksrett eller ved fråfall av bruksretten. Mottakaren kan dersom han ønskjer det, likevel velje å få rekna ut avgifta på gåvetidspunktet, men då utan frådrag for bruksretten. 3.5 Overdragingskostnader Dersom det er mottakaren som betaler kostnadene ved gåveoverføringa, skal dette førast opp her som frådrag. Er det givaren som betaler desse kostnadene blir det rekna som ei ytterlegare gåve, og skal førast inn under post Etter arveavgiftslova 20 vil dokumentavgift som arving eller gåvemottakar betaler på næringseigedom, kunne kome til frådrag i arveavgifta. Med næringseigedom meiner vi eigedom der det på overdragingstidspunktet blir drive næringsverksemd. Dersom eigedomen blir nytta dels til næring og dels til private føremål, blir frådraget redusert forholdsmessig. Den avgiftspliktige må sjølv setje fram krav om frådrag etter 20. Merk! Beløpet skal ikkje førast opp i skjemaet. Legg ved dokumentasjonen på eit eige ark. Side 3 av 5

4 3.6 Andre frådrag Andre frådrag kan til dømes vere advokatutgifter, utgifter til taksering o.l. 3.7 Det årlege avgiftsfrie beløpet Med einskilde unnatak kan det årlege fribeløpet nyttast som eit frådrag i arveavgiftsgrunnlaget. Givar og mottakar har her valfridom, og vel sjølv kor stor del av det årlege fribeløpet som skal førast opp til frådrag i gåvemeldinga. Det overskytande beløpet blir då handsama etter dei generelle avgiftsreglane. Les meir om det årlege fribeløpet og dei unnataka som gjeld i punkt 7. 6 Underskrifter Meldeplikta er personleg og både givar og mottakar skal skrive under på gåvemeldinga. Dersom det blir nytta ein fullmektig som ikkje er advokat, skal det leggjast ved fullmakt. Er givaren eller mottakaren umyndige skal verja skrive under som fullmektig. 7. Generell informasjon 7.1 Kva er avgiftspliktig gåve? Det er berre gåver mellom visse personar som utløyser arveavgiftsplikt. Dersom givaren står i eit slektskapstilhøve til mottakaren, er gåva i utgangspunktet avgiftspliktig. Gåve er definert som alle økonomiske fordelar som mottakaren oppnår ved gåveoverføringa. Det kan til dømes vere fordelar ein oppnår ved forelding eller ettergiving av gjeld, kjøp, bytte, leige eller lån eller andre avtalar der mottakaren ikkje har betalt fullt vederlag. Dersom givaren skal ha bruksrett etter overdraginga må dette likevel meldast til skattekontoret. 7.2 Gåver som er unnatekne frå arveavgift Gåver som er unnatekne frå arveavgift treng du ikkje å melde frå til skattekontoret. Kva for gåver som er unnatekne går fram nedanfor i punkt 7.3 til og med punkt 7.6. Lovreglane finn du i arveavgiftslova 4. Du kan òg få nærare informasjon på under arv- og gåvesidene. 7.3 Det årlege avgiftsfrie beløpet Gåver på inntil halvparten av grunnbeløpet i folketrygda (G) ved inngangen av året er fritekne frå arveavgift. Beløpsgrensa gjeld per givar for kvar mottakar. Det er eit vilkår at gåva er gitt før givaren døyr. Dersom det årlege fribeløpet for eitt år er fullt utnytta gjennom gåvetransaksjonar tidleg i året, er alle gåver som kjem seinare meldepliktige til skattekontoret. Det årlege fribeløpet omfattar ikkje gåver i form av: Fast eigedom Formuesobjekt som blir verdsette etter arveavgiftslova 11 A (ikkje-børsnoterte aksjar og partar i ansvarlege selskap og kommandittselskap, og andre verdipapir som ikkje er notert på børs). Forsikringar og betaling av forsikringspremiar 7.4 Periodiske ytingar til oppfostring eller utdanning Periodiske ytingar til oppfostring eller utdanning, underhald i givaren sin heim og ytingar til nødvendig hjelp er unnatekne frå arveavgift så lenge midla er brukt før givaren døyr. Støtte til utdanning kan ein gi innanfor dei satsane som Statens lånekasse for utdanning bruker. 7.5 Gåve til ektefelle Gåve til ektefeller og visse sambuarar er unnateke frå arveavgift. Sjå punkt for kva for sambuarar som blir omfatta av fritaket. 7.6 Allmennyttige føremål Gåver til organisasjonar/stiftingar med allmennyttige føremål er fritekne for arveavgift. 7.7 Utrekning av arveavgifta Arveavgifta utgjer ein viss prosentsats av det du får i arv eller gåve. Det du får i gåve utgjer arveavgiftsgrunnlaget. For å kome fram til arveavgiftsgrunnlaget må ein undersøkje og slå fast verdien på eigedelane. Deretter må ein finne fram til kva for tilhøve som gir rett til frådrag i gåva sin bruttoverdi. Når ein på denne måten har funne nettoverdien, og dessutan fribeløpet er trekt frå, blir avgifta rekna ut etter dei satsane som gjeld. Dersom du har motteke gåve frå den same givaren eller arvelataren tidlegare, må du vere merksam på at du ikkje får eit nytt fribeløp for den siste gåva, men at ein ser alle gåvene under eitt og reknar ut arveavgift på bakgrunn av dette. Når avgifta skal reknast ut, blir den nye gåva lagt på den gamle. Les meir om dette på under arv og gåvesidene. 7.8 Betaling av arveavgifta Arveavgifta forfell til betaling tre månader etter at gåva blei gitt, men tidlegast ein månad etter at førebels eller endeleg vedtak er sendt til den avgiftspliktige. Dersom avgifta ikkje blir betalt innan fristen, må han/ho betale forseinkingsrenter. Det kan òg kome på renter når opplysningsplikta er forsømt t.d. ved å ikkje levere gåvemelding, og dette fører til at arveavgiftskravet først blir innbetalt etter den vanlege betalingsfristen på tre månader. Dersom ikkje anna er avtalt er det mottakaren av midla som har plikt til å betale arveavgifta. Givaren eller lengstlevande som deler ut middel frå uskiftebu er likevel solidarisk ansvarleg overfor avgiftsmyndigheita. Innkrevjingsmyndigheita må krevje avgifta dekka hjå mottakaren først. 7.9 Avdragsordning ved generasjonsskifte i familieeigde verksemder For å lette dei likviditetsproblema som kan oppstå når ei familiebedrift blir overførd til ein ny eigargenerasjon, har mottakaren i visse tilfelle krav på ei rentefri avdragsordning over tolv år. Krav om dette skal sendast til skattekontoret så fort som mogeleg. For å unngå betalingsmisleghald, må ein setje fram kravet innan forfall. Side 4 av 5

5 Sjølv om overdraginga fell utanfor den avdragsfrie ordninga, kan mottakaren i visse tilfelle få ei avdragsordning som ikkje er rentefri. For å unngå betalingsmisleghald, må ein setje fram søknaden innan forfall. Postadresser til regionane Postadresse Postboks Molde Postboks Tønsberg Postboks 9200, Grønland 0134 Oslo Gjeld for Nord-Trøndelag, Sør-Trøndelag, Møre og Romsdal, Sogn og Fjordane, Hordaland, Rogaland, Finnmark, Troms og Nordland Vest-Agder, Aust- Agder, Telemark, Vestfold og Buskerud Oslo, Akershus, Østfold, Hedmark og Oppland Side 5 av 5